"Hành tinh thứ 10" trong hệ mặt trời có vệ tinh

Người từng tuyên bố khám phá ra hành tinh thứ 10 của thái dương hệ hồi tháng 7 vừa qua - nay lại cho biết thiên thể đó có một vệ tinh.

Phát hiện mới là kết quả quan sát được thực hiện với sự trợ giúp của Đài quan sát Keck trên đỉnh Mauna Kea, Hawaii.

Michael Brown, từ Viện công nghệ California, Mỹ, cho biết công trình này sẽ giúp nhóm của ông đưa ra quyết định đúng đắn hơn về khối lượng của hành tinh "thứ 10".

Hiện tại, hành tinh mới được gọi là Xena, và vệ tinh (hay mặt trăng) của nó được gọi là Gabrielle cho đến khi những cái tên chính thức được công bố.

Xena (còn được gọi là 2003 UB313) có quỹ đạo hình elip bẹt. Nó hiện ở cách chúng ta khoảng 14,5 tỷ kilomét, xa hơn 97 lần khoảng cách giữa trái đất và mặt trời. Quỹ đạo của nó cũng nghiêng khoảng 45 độ so với mặt phẳng quỹ đạo chung của các hành tinh khác.

Phát hiện đáng kinh ngạc này đã thổi bùng lại cuộc tranh cãi về các đặc tính mà một thiên thể phải có để được xếp hạng là hành tinh. Lợi thế của Xena là kích cỡ. Với đường kính khoảng 2.800 kilomét, Xena lớn hơn cả sao Diêm Vương (đường kính 2.390 km) - vật thể từ lâu đã được xếp vào hàng các hành tinh. Nhưng bản thân Diêm Vương tinh cũng không đủ sức thuyết phục những người hoài nghi.

Nhiều nhà khoa học tin rằng cả Xena lẫn Diêm Vương tinh đều chỉ là những vật thể hơi lớn trong vành đai các vật thể băng đá khổng lồ bay quanh mặt trời, nằm ở vùng xa xôi trong thái dương hệ có tên gọi Vành đai Kuiper. Những người theo trường phái này cho rằng, nếu gọi tất cả chúng là hành tinh, người ta sẽ phải hạ bớt tiêu chí của những vật thể thực sự to lớn nằm gần mặt trời.

Và việc có một vệ tinh cũng không thể đẩy cuộc tranh cãi này đi xa hơn, vì sở hữu một vệ tinh không phải là chỉ thị cho tầm quan trọng của hành tinh đó. Cả sao Thủy và sao Kim đều không có anh bạn đồng hành nào, mặc dù chúng cũng có những tảng đá nhỏ chạy vòng quanh.

Thực tế, giáo sư Brown đã hy vọng sẽ tìm thấy một vệ tinh bay quanh Xena vì nhiều vật thể khác của Vành đai Kuiper được khám phá đến nay cũng có bạn đường. Nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục tìm hiểu với Kính thiên văn vũ trụ Hubble vào tháng 11 tới.