Khơi dậy bản lĩnh, khát vọng sáng tạo, cống hiến

Nếu giành được Giải thưởng VinFuture, các nhà khoa học sẽ có nhiều khả năng giành được Giải Nobel hơn

Tối nay, 5-12, Lễ trao Giải VinFuture 2025 tại Nhà hát Hồ Gươm sẽ đưa Hà Nội trở thành tâm điểm khoa học của thế giới khi hàng trăm trí tuệ xuất sắc hội tụ. Các chủ nhân của giải thưởng triệu đô sẽ được xướng tên trong khoảnh khắc được giới khoa học chờ đợi. Trong đó, giải thưởng chính VinFuture trị giá 3 triệu USD; 3 giải đặc biệt dành cho nhà khoa học nữ, nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển và nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới, mỗi giải trị giá 500.000 USD.

Hé lộ về giải thưởng chính

Mùa giải năm nay, VinFuture ghi nhận hơn 1.700 hồ sơ từ hơn 70 quốc gia và vùng lãnh thổ - gấp 2,8 lần so với mùa đầu tiên. Điều đó cho thấy uy tín và sức lan tỏa ngày càng mạnh mẽ của giải thưởng này sau 5 năm phát triển. Những công trình được vinh danh là kết tinh của tư duy tiên phong, của nỗ lực bền bỉ vượt lên thách thức và của khát vọng dùng khoa học để phụng sự cuộc sống.

GS Đặng Văn Chí, thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture, hé lộ: "Khi tên các chủ nhân giải thưởng năm nay được công bố, chúng ta sẽ thấy rằng VinFuture lại một lần nữa "chọn mặt gửi vàng" rất chuẩn xác. Đặc biệt, giải thưởng chính năm nay là công trình nghiên cứu có tầm ảnh hưởng đến một quy mô dân số rất lớn trên toàn cầu".

Sau 5 năm, VinFuture đã trở thành điểm đến uy tín của cộng đồng khoa học thế giới, quy tụ nhiều chủ nhân Giải Nobel và các giải thưởng danh giá khác, đồng thời kết nối giới nghiên cứu đi tìm lời giải cho những câu hỏi cấp thiết nhất của thời đại. Đến thời điểm này, 4 nhóm nhà khoa học sau khi được vinh danh với Giải thưởng VinFuture tiếp tục được xướng tên ở Giải Nobel. Đây được xem là minh chứng cho tầm nhìn vượt trội của giải thưởng quốc tế đầu tiên do người Việt sáng lập; đồng thời phản ánh sự ghi nhận xứng đáng đối với những nghiên cứu có sức ảnh hưởng sâu rộng đến nhân loại.

"Chúng tôi, với tư cách là thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture, đã chọn đúng người. Nếu giành được Giải thưởng VinFuture, các nhà khoa học sẽ có nhiều khả năng giành được Giải Nobel hơn" - GS Đặng Văn Chí kỳ vọng.

Chia sẻ những công nghệ hàng đầu

Chiều 4-12, trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025, nhiều nhà khoa học hàng đầu thế giới như GS Nguyễn Thục Quyên - ĐH California, Santa Barbara (Mỹ), Chủ tịch Hội đồng Sơ khảo VinFuture; TS Filippo Giorgi, Trung tâm Vật lý Lý thuyết quốc tế Abdus Salam (Ý); GS Martin Andrew Green, ĐH New South Wales (Úc); GS Daniel Kammen - ĐH Johns Hopkins và ĐH California, Berkeley (Mỹ)... đã thảo luận tại cuộc tọa đàm về khoa học và đổi mới sáng tạo vì tương lai bền vững.

Báo cáo của Liên hợp quốc tại COP28 cảnh báo thế giới đang trượt xa khỏi mục tiêu giữ mức tăng nhiệt độ dưới 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Do đó, những đổi mới công nghệ đột phá cùng hành động tập thể mạnh mẽ mới có thể đưa chúng ta trở lại quỹ đạo phát triển an toàn.

Khoa học - công nghệ đang mở ra hướng đi mới, từ vật liệu xanh, năng lượng sạch, kinh tế tuần hoàn đến lưu trữ carbon và phục hồi hệ sinh thái, nhằm kiến tạo mô hình phát triển hài hòa giữa tăng trưởng và bảo tồn. Những tiến bộ nghiên cứu, công nghệ và chính sách - từ giảm phát thải, quản lý tài nguyên hiệu quả đến phát triển năng lượng tái tạo, đã được chia sẻ tại tọa đàm.

Sáng cùng ngày, các nhà khoa học, nhà hoạch định chính sách, các doanh nhân hàng đầu trong nước và quốc tế đã cùng thảo luận về chủ đề "Robot và tự động hóa thông minh". Những xu hướng mới trong lĩnh vực robot được nhiều chuyên gia đề cập, từ robot hình người có khả năng tương tác xã hội và ứng dụng đa ngành đến robot cộng tác phục vụ dịch vụ thông minh và y tế... Các nhà khoa học cũng tập trung mổ xẻ về những thách thức lớn liên quan đến an toàn AI và đạo đức, nhằm bảo đảm sự phát triển của công nghệ robot theo hướng an toàn, nhân văn và bền vững.

Những câu chuyện mà các nhà khoa học hàng đầu mang đến, về AI, y học, nông nghiệp, công nghệ mới… trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025 không chỉ mở rộng tri thức mà còn khơi gợi nhiều suy ngẫm về các hướng phát triển của nhân loại trong thập niên tới.

"Vùng hội tụ tri thức"

Sự có mặt của các nhà khoa học hàng đầu thế giới với những cuộc gặp gỡ trực tiếp, trao đổi chuyên sâu và thảo luận đa chiều đã đưa Việt Nam trở thành "vùng hội tụ tri thức" hiếm có tại khu vực và thế giới.

Là chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, GS Aldo Steinfeld (Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ - ETH Zurich) nhấn mạnh thông qua việc thúc đẩy các đối thoại khoa học quốc tế, VinFuture cho thấy hợp tác nghiên cứu chính là chìa khóa giúp định hình một tương lai bền vững hơn.

Theo ông Aldo Steinfeld, chính các cuộc đối thoại đa ngành và hợp tác quốc tế mà VinFuture thúc đẩy đã đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa tri thức thành giải pháp bền vững, giúp khoa học thực sự phụng sự con người. GS Aldo Steinfeld cũng bày tỏ kỳ vọng vào các cuộc gặp gỡ và trao đổi trực tiếp với cộng đồng nghiên cứu trẻ tại Việt Nam, mà theo ông là vô cùng năng động và đầy triển vọng.

Trong khi đó, GS Kurt Kremer (Đức) cho rằng trong bối cảnh AI và tự động hóa đang tái định hình mọi khía cạnh của đời sống, những diễn đàn học thuật cao cấp như VinFuture càng trở nên cần thiết, không chỉ để chia sẻ tri thức mà còn để cùng định hướng phát triển công nghệ theo hướng an toàn, có trách nhiệm và vì con người...

Chuỗi "đối thoại khám phá tương lai" tại VinFuture 2025 cũng mang đến cơ hội cho cộng đồng khoa học trong nước, nhất là những nhà nghiên cứu trẻ, được giao lưu và kết nối với những trí tuệ đỉnh cao của khoa học thế giới. Năm nay, chuỗi sự kiện được triển khai tại 10 viện nghiên cứu và các trường đại học hàng đầu trên cả nước, quy tụ những nhà khoa học gạo cội trên thế giới và Việt Nam ở các lĩnh vực mũi nhọn như AI, y học, sinh học, hóa học, năng lượng và môi trường…

PGS-TS Huỳnh Đăng Chính, Phó Giám đốc ĐH Bách khoa Hà Nội, nhìn nhận Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture hằng năm là chất xúc tác chiến lược, khơi dậy bản lĩnh và khát vọng sáng tạo, cống hiến cho các nhà khoa học trẻ Việt Nam. Đó là minh chứng cho tinh thần nghiên cứu khoa học vì nhân loại.

"VinFuture và ĐH Bách khoa Hà Nội đang cùng trao đổi, phát triển tinh thần này, trọng tâm là nuôi dưỡng khát vọng nghiên cứu và tinh thần đổi mới sáng tạo trong thế hệ trẻ, để đóng góp cho sự phát triển xã hội bền vững" - PGS-TS Huỳnh Đăng Chính nhấn mạnh. Ông cho rằng sự đam mê khoa học được lan tỏa tự nhiên trong cộng đồng nghiên cứu trẻ chính là thành công lớn nhất của chuỗi hội thảo, tọa đàm hợp tác với VinFuture.

Theo PGS-TS Kim Bảo Giang, Phó Hiệu trưởng phụ trách Khoa học - công nghệ và Quản lý đào tạo sau đại học - Trường ĐH Y Hà Nội, cuộc hội thảo với các giáo sư hàng đầu đã mở ra cơ hội kết nối cho giảng viên, học viên và sinh viên với các nhóm nghiên cứu lớn trên thế giới. Qua sự kiện tại VinFuture 2025, họ có những "địa chỉ" để hợp tác về các dự án mới hoặc được tư vấn để thực hiện tốt hơn các dự án, nghiên cứu của mình. Đây là điều nhà trường kỳ vọng ở 4 sự kiện khoa học với chuyên gia hàng đầu ở các lĩnh vực ung thư, tim mạch, phục hồi chức năng và thần kinh mà trường sẽ cùng Quỹ VinFuture tổ chức trong mùa giải năm nay.

Trong khi đó, GS Đặng Văn Chí cho rằng Việt Nam vẫn đang xây dựng năng lực nghiên cứu và phát triển khoa học - công nghệ. Ông bày tỏ hy vọng Giải thưởng VinFuture sẽ là động lực cho các nhà khoa học - công nghệ trẻ Việt Nam thực sự đổi mới và góp phần đưa đất nước tiến lên.