Nhiều nước đã coi đầu tư siêu lợi nhuận online là lừa đảo

Từ hình thức đầu tư tài chính hợp pháp, những kẻ lừa đảo đã lợi dụng đầu tư siêu lợi nhuận (HYIP) với lãi suất có nơi lên tới 200% để kiếm tiền từ những người nhẹ dạ cả tin. Cơn lốc HYIP rộ lên ở Việt Nam từ tháng 9 trở lại đây.

 Hình thức buôn tiền qua mạng khá thông dụng trên thế giới, trong đó nhà đầu cơ hưởng chênh lệch về tỷ giá giữa các ngoại tệ, hoặc chênh lệch giá vàng giữa các thị trường quốc tế. Để tham gia, người chơi phải mở tài khoản tại một định chế được phép hoạt động. Hiện một số nước cho phép hình thức này, ở Mỹ cũng tùy từng bang chấp nhận.

Định chế tài chính nhận tiền có thể vừa mua bán trên thị trường, vừa làm môi giới cho nhà đầu cơ. Ông Nguyễn Quốc Hương, Phó tổng giám đốc Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất nhập khẩu (Eximbank), cho hay, bản chất của hình thức buôn tiền qua mạng là nhằm vào kỳ vọng sắp tới của đồng tiền và dựa vào sự lên xuống của tỷ giá giữa các ngoại tệ. Nhà đầu cơ đóng tiền bằng đôla và quy đổi qua các đồng tiền mạnh, thông thường là yen, euro và bảng Anh. Họ mua vào, bán ra các ngoại tệ để kiếm chênh lệch.

Với nhiều nước, hình thức đầu tư qua mạng này được hoạt động tự do, gần như một hình thức đánh bạc, theo nguyên tắc nhà đầu tư tự chơi và tự chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, nhà đầu cơ cũng luôn được khuyến cáo về những rủi ro song hành với các khoản lợi nhuận lớn.

Hiện ở Việt Nam chỉ các định chế tài chính được đầu tư theo hình thức này, với trên 100 tổ chức được cấp phép kinh doanh ngoại hối, bao gồm các tổ chức tín dụng, các đại lý thu đổi tiền. Theo quy định, tổ chức tài chính không được đầu tư quá 30% vốn pháp định.

Theo ông Nguyễn Quốc Hương, hình thức đầu cơ này có thể mang lại lợi nhuận nhanh cho nhà đầu cơ cá nhân, song đầy rủi ro, bởi thị trường ngoại hối có thể biến động liên tục. Vì thế, những nhà đầu tư không có kiến thức sâu rộng về thị trường bước vào hình thức này chỉ để "vứt tiền đi".

Một chuyên gia đang làm việc cho một định chế tài chính nước ngoài tại Việt Nam cũng cho rằng, ngay cả với hình thức đầu tư tiền qua mạng hợp pháp ở nước ngoài, nhà đầu cơ cũng không dễ kiếm lợi nhuận lớn, do khả năng tiếp cận thông tin hạn chế. "Đầu tư qua mạng không thể là một kênh để có thu nhập, mà chỉ để học hỏi về phương thức vận hành của thị trường, bởi trên 90% yếu tố quyết định thành công là thông tin", ông này khẳng định.

Ông cũng cho rằng, với giới buôn tiền qua mạng, gồm các tổ chức cũng như nhà đầu cơ, một nguyên tắc bất di bất dịch là phải tự đặt ra một ngưỡng để dừng lại, nhất là khi thua lỗ. Ngay cả khi thu nhiều lợi nhuận, nhà đầu tư cũng vẫn phải tỉnh táo.

Trên thế giới, các nhà đầu tư thứ cấp, nếu không đủ khả năng trực tiếp tham gia kinh doanh tiền tệ hay vàng qua mạng, có thể uỷ thác cho các tổ chức đầu tư thay. Hình thức uỷ thác đầu tư này khá phổ biến trên thế giới và tại Việt Nam đã được các ngân hàng, công ty chứng khoán triển khai.

Vị chuyên gia đang làm việc cho định chế tài chính nước ngoài tại Việt Nam, khẳng định, phong trào đầu tư qua mạng rộ lên ở Việt Nam gần đây không phải là hình thức buôn tiền được sử dụng ở các nước, cũng không phải là kiểu uỷ thác đầu tư. Thay vào đó, những nhà cái ở Việt Nam chỉ "dán mác" hình thức này để lừa đảo người dân.

Trong hình thức được các nhà cái quảng cáo là đầu tư siêu lợi nhuận, người chơi nộp một khoản tiền tối thiểu 100 USD để mua tiền ảo, thông thường là Egold hay US-Egold. Sau đó, người chơi dùng các loại tiền ảo này để mua điểm của các website HYIP (đây là các đơn vị huy động vốn). Tiếp đó, người chơi được cấp một tài khoản trong đó ghi số điểm và hưởng lãi suất theo ngày. Mức sinh lời phổ biến được là 1%, nhưng cũng có thể lên tới 3-4%. Trong một số trường hợp, nhà cái đẩy mức lợi nhuận lên tới 200% mỗi ngày để hấp dẫn "nhà đầu tư".

Ngoài ra, các website còn quảng cáo trả hoa hồng cho người chơi nếu họ trực tiếp giới thiệu người khác tham gia. Lợi nhuận sẽ được trả ngay vào tài khoản của người chơi sau 24 giờ nạp tiền điện tử hoặc khi người chơi giới thiệu được một người tham gia. Đáng chú ý là, các đơn vị huy động vốn hầu như không tiết lộ về hoạt động của "công ty" và cũng không cho biết họ rót tiền vào những kênh nào để thu về lãi suất lớn đến vậy.

Trên thế giới, hình thức đầu tư này từ lâu được xếp vào là một trong những kiểu lừa đảo đa cấp, trong đó người đầu tư trước hưởng lợi từ tài khoản của người theo sau. Giả sử người chơi nộp vào 10.000 USD, hàng tháng người này sẽ nhận 1.000 USD theo lãi suất 10%. Song lượng tiền được gọi là lãi đó không thể bù số tiền gốc nộp vào, bởi thời hạn đầu tư không kéo dài đến khi "nhà đầu tư" kịp thu hồi hết vốn. Muốn thu lại tiền, người chơi phải tìm cách bán số tài sản ảo cho người khác, thực chất là tìm người chịu mất tiền thay mình.

Đây chính là kịch bản mà các nhà cái tại các tỉnh phía Nam áp dụng với các "con mồi" trong thời gian gần đây. Những người mắc vào đường dây của Conoly Invest không biết rằng tiền của mình chưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, càng khó đến được các tập đoàn nhận uỷ thác đầu tư.

Vị chuyên gia tài chính khẳng định, kinh doanh ngoại tệ không thể đảm bảo trước là sẽ có lời, càng không thể đưa ra được tỷ lệ lãi trước khi đầu tư. "Nếu nói đầu tư chỉ sau một tháng mà thu về mức lãi 10-60% thì nhất định là lừa đảo", ông này nhấn mạnh. Cũng theo ông, không nhà đầu tư nào có thể khẳng định buôn tiền qua mạng không có rủi ro.

"Lượng tiền các "nhà đầu tư" nộp vào vẫn chưa ra khỏi biên giới Việt Nam, mà vào túi những người huy động vốn, vì nếu được chuyển ra nước ngoài, Ngân hàng Nhà nước không thể không biết", ông nói.