Làm gì để không bị AI thay thế?

Thế giới không đánh giá chúng ta rằng "bạn cố gắng bao nhiêu" mà là "bạn tạo ra gì trong bao lâu"

Tuần trước, trong một buổi ăn trưa với vài giám đốc điều hành (CEO) và giám đốc nhân sự, chúng tôi đã cùng trả lời câu hỏi "Tương lai của chúng ta trong 3 - 5 năm tới là gì?". 

Vài ý kiến đưa ra: "Có thể một công ty sẽ chỉ cần một CEO và vài trợ lý biết dùng trí tuệ nhân tạo (AI)"; "Nhà máy sẽ hoàn toàn tự động vì robot có thể làm việc 24/7, không đình công, thậm chí làm trong bóng tối mà không cần bật đèn".

Chúng tôi nhìn nhau cười: "Thế thì bọn mình mất việc đầu tiên". Kịch bản "điên rồ" nêu trên có thể chỉ cách chúng ta vài bước chân. Khi đó, những người đang đi làm sẽ phải làm gì để không bị thay thế?

Chúng ta hãy bắt đầu với vài con số. Trên toàn cầu, số người học kỹ năng AI trên LinkedIn Learning tăng 2,3 lần chỉ trong 1 năm. Dự báo đến năm 2030, 70% công việc hiện tại sẽ đòi hỏi bộ kỹ năng mới hoàn toàn hoặc thay đổi đáng kể. Sẽ có 83 triệu việc làm biến mất, đồng thời 69 triệu việc mới sẽ được tạo ra dưới tác động của AI. Vậy bạn muốn thuộc "phe" nào: Phe mất việc, bị ảnh hưởng hay phe sẽ được hưởng lợi?

Sự thật thì AI không "cướp" việc của chúng ta. AI chỉ "cướp" việc của người không biết dùng nó. Trong cùng vị trí, một người biết dùng AI để phân tích hàng trăm dòng dữ liệu chỉ trong 3 phút, tạo báo cáo chất lượng cao trong 2 giờ với người cứ loay hoay Excel, không biết "chatbot"... thì ai sẽ mất việc? Chính xác là người có hiệu suất cao hơn mới khiến chúng ta mất chỗ.

Thế giới không đánh giá chúng ta rằng "bạn cố gắng bao nhiêu" mà là "bạn tạo ra gì trong bao lâu". Dù là nhân viên hay chủ doanh nghiệp, chúng ta sẽ luôn có một người trả lương theo giá trị mà mình tạo ra trên mỗi đơn vị thời gian.

Trong kỷ nguyên mới, hiệu suất sẽ là đơn vị tiền tệ của sự sống còn. Hẳn ai cũng rõ, nếu biết cách ứng dụng AI, chúng ta có thể tạo ra nhiều giá trị hơn trong thời gian ngắn hơn… Chúng ta không cần giỏi hơn AI mà chỉ cần giỏi làm việc cùng AI hơn người khác.

Bên cạnh đó, chúng ta hãy học thật nhanh những điều AI chưa làm tốt như: thấu cảm con người, tư duy hệ thống để kết nối các góc nhìn rời rạc; đặt đề bài để giải quyết các vấn đề thực tiễn, đặc biệt là khả năng học liên tục - thích nghi liên tục.

Muốn không bị thay thế, chúng ta phải trở thành người "khó để thay thế". Không phải vì chúng ta không thể thay mà là vì nếu thiếu chúng ta, doanh nghiệp sẽ vô cùng hối tiếc. Và khi ấy, chúng ta mới chính là người tạo nên tương lai cho chính mình!