Làng lồng đèn Phú Bình rực sáng mùa trung thu

(NLĐO) - Mỗi mùa trung thu, làng lồng đèn Phú Bình, phường Hoà Bình (TP HCM) lại rực sáng với nhiều loại lồng đèn từ truyền thống đến hiện đại

Cứ mỗi mùa Trung thu, làng lồng đèn Phú Bình, phường Hoà Bình lại trở nên tấp nập. Hàng ngàn chiếc lồng đèn với đủ kiểu dáng, màu sắc từ truyền thống đến hiện đại được bày bán dọc con phố, tạo nên không gian rực rỡ phục vụ nhu cầu người dân.

Nghề làm lồng đèn tại Phú Bình được truyền lại từ các nghệ nhân Bác Cổ, Báo Đáp (Nam Định) di cư vào Nam từ nhiều thập niên trước. 

Qua thời gian, các thế hệ nối tiếp đã duy trì và phát triển, giúp địa phương trở thành điểm cung cấp lồng đèn quen thuộc mỗi dịp Trung thu.

Đèn lồng ở đây dược thiết kế đa dạng, bắt mắt bằng chính những nguyên liệu dân gian: giấy kiếng, khung tre,.. Mỗi chiếc đèn là mỗi một câu chuyện về sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và tình yêu nghề của những người thợ thủ công.

“Gia đình tôi làm lồng đèn đã hơn 30 năm” - chị Nguyễn Thị Ánh Loan, một nghệ nhân ở xóm Phú Bình kể. Ngoài những mẫu truyền thống, chị còn tự mày mò làm thêm lồng đèn xếp giấy hay lồng đèn dùng pin để chiều ý khách trẻ.

Quy trình làm đèn lồng truyền thống ở Phú Bình gồm 4 công đoạn: vót tre, mây; uốn khung tre, mây bằng kẽm; dán giấy kiếng; vẽ họa tiết trang trí. Ông Nguyễn Ngọc Thành (58 tuổi), hơn 40 năm gắn bó với nghề, cho biết: “Khâu khung phải chuẩn bị trước từ tháng 2-3 âm lịch để đến tháng 6-7 kịp giao hàng”.

Từ những nguyên liệu dân gian, các nghệ nhân tạo nên nhiều mẫu đèn đa dạng, bắt mắt. Đặc trưng nhất vẫn là loại đèn giấy kiếng với các hình truyền thống như cá chép, ngôi sao, bướm, rồng. Ông Thành cho biết: “Tùy mẫu đèn lớn nhỏ, thời gian làm có khi kéo dài cả tuần. Vào vụ cao điểm, đơn hàng nhiều quá, ông cũng không dám nhận thêm vì không kịp làm”.

Giá lồng đèn truyền thống ở đây tùy thuộc kích thước và độ cầu kỳ. Các mẫu phổ thông hoặc cá chép tầm trung thường chỉ vài trăm nghìn đồng/chiếc, trong khi những mẫu lớn hơn dùng để trang trí sự kiện, yêu cầu có họa tiết phức tạp có thể lên đến vài triệu đồng.

Dù đam mê vẫn còn, ông Thành lo lắng vì tuổi tác và sức khỏe không cho phép làm việc với cường độ cao. “Ngày trước tôi có thể làm 100-200 cái, nay tay yếu, lưng đau nên thời gian ngồi một chỗ cũng phải rút ngắn đi, không có kiên trì thì không thể làm được” - ông tâm sự.

Ông kể cả làng Phú Bình giờ chỉ còn chừng chục hộ duy trì nghề. Trước kia trung thu đến đều có đèn treo sáng rực trước ngõ nhưng lâu dần nghệ nhân ngày càng lớn tuổi, con cháu không muốn theo nghề hoặc đã chuyển nhà đi nơi khác.

Không chỉ thiếu vắng người sản xuất, khách mua cũng ít dần. Trẻ con không còn thích chơi lồng đèn truyền thống nữa, mà thay vào đó là lồng đèn pin, nhựa phát sáng hoặc là điện thoại. Ngoài ra, lồng đèn giấy kiếng dễ hư hỏng, khó vận chuyển xa, càng làm đầu ra hạn chế.

Sau mùa Trung thu, các hộ làm nghề chuyển sang nhận đơn trang trí nhỏ lẻ cho nhà hàng, sự kiện hoặc làm nghề tự do để duy trì thu nhập. 

Dù vẫn còn nhiều lo toan vì ngành nghề truyền thống dần mai một,nhưng nghệ nhân vẫn tự hào về các sản phẩm thủ công được làm ra từ chính sự tỉ mỉ và tâm huyết của cả một đời người. Dẫu trên thị trường ngày càng xuất hiện nhiều loại lồng đèn sản xuất hàng loạt, vẫn sẽ có một bộ phận giới trẻ yêu thích và tìm đến lồng đèn truyền thống mỗi mùa trăng rằm.