Nghệ sĩ Israel độc diễn đầy thú vị và lôi cuốn
(NLĐO) - Vở độc diễn "Khoá học sinh nở", khi sân khấu biến quá trình con người ra đời thành một bài học nghệ thuật tương tác táo bạo
Nghệ sĩ Ori Lenkinski tương tác với khán giả trong vở "Khoá học sinh nở"
Trong không gian của Liên hoan sân khấu thử nghiệm, nơi mọi giới hạn về hình thức được quyền bị nghi vấn và mọi chuẩn mực có thể được tổ chức lại bằng tư duy nghệ thuật mới, vở độc diễn "Khoá học sinh nở" của nữ nghệ sĩ đến từ Israel xuất hiện như một "dị thể" đặc biệt – vừa xa lạ, vừa gần gũi, vừa gây tò mò, vừa đánh thức những tầng ý thức thẳm sâu nhất về sự sống con người.
Nghệ sĩ Israel - khi con người được "giảng dạy" bởi một chủng loài ngoài không gian
Không phải một vở kịch theo nghĩa thông thường, "Khoá học sinh nở" được xây dựng như một "bài học" tương tác giả tưởng, nơi một chủng loài đến từ tương lai (và cũng là ngoài không gian) giảng dạy cho khán giả về quá trình sinh nở của con người. Đây là một lớp học giả lập, một kiểu "mô phỏng văn hóa" được tạo nên từ việc nghiên cứu, chắt lọc hàng loạt tài liệu, giáo trình tiền sản, tài liệu giáo dục về sinh học và sinh nở đang được giảng dạy trong nhiều hệ thống giáo dục khác nhau trên thế giới.
Nghệ sĩ Ori Lenkinski tạo sức hút trong vở độc diễn
Điều thú vị là: nhìn qua con mắt của "kẻ ngoài hành tinh", quá trình con người ra đời bỗng trở thành một hiện tượng vừa kỳ diệu, vừa mong manh, vừa đáng trân trọng một cách sâu sắc.
Nghệ sĩ không kể chuyện theo lối tự sự tuyến tính, mà dùng chính hình thức của "giảng dạy" để cấu trúc vở diễn: khán giả trở thành "học sinh", còn người diễn vừa là giảng viên, vừa là người dẫn đường, vừa là kẻ quan sát từ bên ngoài nhân loại.
Một "cơ quan bí ẩn" bị lãng quên và hành trình gọi tên điều thiêng liêng
Điểm nhấn trung tâm của tác phẩm là việc tập trung vào một cơ quan sinh học thiết yếu, nhưng trong đời sống xã hội lại ít khi được nói đến một cách đúng đắn – thường bị né tránh, bị đóng khung hoặc bị nhìn qua lăng kính lệch lạc. Từ góc nhìn nghệ thuật, cơ quan này không còn là điều cấm kỵ hay xấu hổ, mà trở thành một biểu tượng của nguồn cội, của sự sống, của tính nữ và của sự tiếp nối nhân loại.
NSND Giang Mạnh Hà - Phó chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam tặng hoa chúc mừng Nghệ sĩ Ori Lenkinski
Thông qua các động tác hình thể, các chuyển động mang tính biểu tượng và những đoạn chích mang chất khoa học – giáo dục, nữ nghệ sĩ đã tạo nên một không gian vừa như lớp học, vừa như buổi trình diễn nghi lễ, vừa như một cuộc khai quật ký ức thân thể.
Khán giả không chỉ xem, mà còn được mời gọi tham gia: đồng hành bằng chuyển động, bằng phản ứng, bằng sự tương tác trực tiếp với đạo cụ, với âm thanh, với ánh sáng và với chính cơ thể mình.
Nghệ thuật hình thể và khả năng ứng biến như một sức mạnh biểu đạt
Không cần nhiều lời thoại, cô sử dụng cơ thể như một công cụ kể chuyện – khi mềm mại, khi quyết liệt, khi âm thầm, khi bùng nổ – dẫn dắt người xem đi qua từng tầng nhận thức về việc một con người được hình thành.
Khán giả lên sân khấu cùng diễn ca sanh nở với Nghệ sĩ Ori Lenkinski
Âm nhạc và ánh sáng không đóng vai trò minh họa, mà là những thực thể đồng sáng tạo trong vở diễn. Có lúc tiếng động trở nên như nhịp tim, có lúc ánh sáng thu hẹp thành vùng bụng sinh nở, có lúc cả không gian chìm vào nhịp thở – tạo nên một trải nghiệm gần như cảm giác học thuật – sinh học – tâm linh giao thoa.
Đặc biệt đáng ghi nhận là khả năng ứng biến và xử lý tình huống linh hoạt của nghệ sĩ: mỗi sự tham gia của khán giả không phải một yếu tố ngoại biên mà trở thành chất liệu sống của vở diễn. Điều này khiến mỗi suất diễn đều mang tính độc bản, không lặp lại.
Trong bối cảnh sân khấu đương đại đang tìm cách mở rộng biên độ tiếp nhận khán giả, Có học sinh nở đi một bước xa hơn: không chỉ thu hút người xem bằng hình thức mới, mà còn đề xuất một diễn ngôn mới về cơ thể con người, về sinh nở, về tính nữ và về sự sống.
Đó là một hình thức thử nghiệm mạnh dạn, khi nữ nghệ sĩ không né tránh những vùng cảm xúc nhạy cảm, nhưng cũng không rơi vào sự gây sốc dễ dãi. Ngược lại, cô sử dụng sự tinh tế của ngôn ngữ sân khấu để làm cho khán giả đối diện với những điều tưởng như rất quen – việc mình được sinh ra – bằng một ngay ngỡ ngàng mới.
Vở "Khoá học sinh nở" vì thế là một vở độc diễn, thu hút bơi trải nghiệm nghệ thuật mang tính triết lý và nhân văn sâu sắc: nhắc chúng ta nhớ rằng, đằng sau mỗi con người đang ngồi trên ghế khán giả hôm nay là một hành trình sinh nở đầy gian truân, kỳ diệu và đáng được trân trọng.