Ngôi sao già nhất vũ trụ bất ngờ hiện ra gần chúng ta?

(NLĐO) - Ngôi sao bí ẩn sở hữu thành phần hóa học nguyên thủy hơn nhiều so với bất kỳ thiên hà nguyên thủy nào mà chúng ta từng quan sát.

Theo Universe Today, các nhà khoa học vừa tìm ra ngôi sao nguyên thủy nhất từ trước đến nay mang tên SDSS J0715-7334, nằm ở nơi không ngờ đến nhất: Thiên hà lùn Đám mây Magellan Lớn, là thiên hà vệ tinh của thiên hà Milky Way (Ngân Hà) chúng ta.

Sử dụng dữ liệu từ dự án hợp tác quốc tế Khảo sát bầu trời kỹ thuật số Sloan (SDSS-V), nhóm tác giả đến từ nhiều viện, trường của Mỹ và Đức bao gồm Đại học Chicago, Đại học Havard, Viện Thiên văn học Max Planck... đã phát hiện SDSS J0715-7334, một ngôi sao khổng lồ đỏ, cực kỳ nghèo kim loại.

Độ kim loại của ngôi sao này thấp đến mức ngay cả những thiên hà xa xôi nhất, nguyên thủy nhất mà chúng ta từng quan sát cũng có độ kim loại gấp 10 lần ngôi sao này.

Ngôi sao tưởng không thể tồn tại xuất hiện cạnh chúng ta, phá vỡ mọi kỷ lục - Ảnh 1.

Đám mây Magellan Lớn, nơi ngôi sao nguyên thủy được phát hiện - Ảnh: NASA/ESA/CSA

Sự nghèo kim loại của SDSS J0715-7334 cho thấy nó là một vật thể thuộc về buổi bình minh của vũ trụ. Bởi lẽ, ngay sau Vụ nổ Big Bang, vũ trụ của chúng ta mới chỉ có hydro và heli.

Sau Thời kỳ tăm tối, thế hệ sao đầu tiên thắp sáng vũ trụ cũng chỉ cấu thành bởi hydro và heli. Thành phần đơn điệu này khiến chúng cần có khối lượng gấp hàng trăm lần Mặt Trời để kích hoạt phản ứng tổng hợp hạt nhân trong lõi, và cũng vì thế mà cực kỳ đoản mệnh.

Thế nhưng lò phản ứng khổng lồ bên trong lõi sao đã kip rèn nên các nguyên tố nặng hơn. Khi ngôi sao phát nổ thành siêu tân tinh, các nguyên tố nặng hơn này bắt đầu khiến thành phần hóa học bớt đơn điệu.

Thế hệ sao tiếp theo nhờ đó mà được cấu thành bởi thành phần phức tạp hơn một chút, sống lâu hơn và rèn được những thứ phức tạp hơn nữa trong lõi.

Qua rất nhiều thế hệ sao tiếp nối sau suốt hàng tỉ năm, bảng tuần hoàn hóa học của vũ trụ ngày một dài thêm.

Vì vậy để đi tìm các ngôi sao nguyên sơ, chúng ta cần xác định các vật thể nghèo nàn về mặt hóa học nhất. SDSS J0715-7334 chính là thứ phá mọi kỷ lục.

Các tính toán cho rằng SDSS J0715-7334 chính là sao thế hệ thứ hai của vũ trụ, tức "con ruột" của các ngôi sao đầu tiên ra đời hơn 13 tỉ năm trước.

Điều gây bất ngờ lớn là SDSS J0715-7334 nằm quá gần chúng ta, chứ không phải ở nơi cách xa hàng tỉ năm ánh sáng - nơi kính viễn vọng thực ra chỉ nhìn thấy hình ảnh từ quá khứ.

Điều này có nghĩa là nó còn tồn tại ít nhất cho đến gầy đây, một gần như vô lý.

Các nhà khoa học cho rằng kích cỡ khá nhỏ của ngôi sao này - chỉ cỡ Mặt Trời - có thể là thứ giữ cho nó sống thọ hơn nhiều so với các bạn bè đồng trang lứa. Nó là ngôi sao già nhất mà con người từng quan sát được, thậm chí có thể là già nhất còn "sống" trong vũ trụ.

Nếu thực sự SDSS J0715-7334 là sao thế hệ thứ 2, nó sẽ đem lại cơ hội hiếm hoi để chúng ta tìm hiểu những gì đã xảy ra khi vũ trụ vừa chớm được thắp sáng.