"Phổ thinh lặng"- một triển lãm lấy nước mắt, tạo suy nghĩ

(NLĐO)- Thế giới vô thanh của trẻ rối loạn phổ tự kỷ được khắc họa rõ nét trong triển lãm Phổ thinh lặng.

Phổ thinh lặng đầy cảm xúc

Thông qua ngôn ngữ nhiếp ảnh, người xem được thấy trẻ rối loạn phổ tự kỷ là "em được quyền đặc biệt". Trẻ tự kỷ không nhìn thế giới như người bình thường nhìn, không nghe như người bình thường nghe, không phản ứng như người bình thường phản ứng.

Thế giới nội tâm người tự kỷ vận hành như một biểu đồ vô cực: ánh sáng có thể vang thành âm thanh, âm thanh co lại thành hình khối, cảm xúc thắt lại thành quang phổ sắc màu. 

Sự phong phú ấy chính là quang phổ đa dạng trong tính toàn thiện của con người. Một ánh nhìn lơ đãng không phải sự xa cách, mà là một hành trình nội tâm đang mở ra. Một gương mặt không biểu lộ cảm xúc không có nghĩa là không cảm, mà là tồn tại theo một hình thức khác, một nhịp độ khác.

Nếu ảnh chân dung tĩnh của nhiếp ảnh gia Tang Tang khơi dậy cảm xúc tập trung qua ánh mắt, sự lúng túng của trẻ tự kỷ – những biểu đạt các em khó có thể bộc lộ bằng lời. 

Nhiếp ảnh kể chuyện của nhiếp ảnh gia Hải Thanh (bộ ảnh Touch) và Nguyễn Thanh Huế (The Moment) theo chân các nhân vật trong sinh hoạt hằng ngày để lột tả khoảnh khắc và chạm vào sự thấu hiểu của người xem thấy sự cố gắng, nỗ lực phi thường và nên thơ của trẻ tự kỷ trong tương tác, can thiệp giáo dục đặc biệt và với thế giới bên ngoài. 

Nhiếp ảnh trừu tượng của Nguyễn Ngọc Hải diễn đạt những phản chiếu lặng thầm và tinh tế trường quá tải giác quan, cô lập và thuần khiết mà người tự kỷ trải nghiệm…

Mỗi bức ảnh là một lời kể

Mỗi bức ảnh hay một hình khối như lời kể xuyên suốt, thắt-mở, khơi-gợi người xem cảm nhận, đặt câu hỏi trong trải nghiệm cảm xúc và nhân tính. Không có một ngôn ngữ duy nhất để biểu đạt con người; mỗi cá nhân là một hệ thống ký hiệu riêng. Hiểu người tự kỷ không phải để "điều chỉnh" họ trở nên bình thường, mà để mở rộng chính chúng ta. Mở rộng trái tim và giới hạn hiểu biết về khái niệm "bình thường", mở rộng về bản chất con người, tính đa dạng thần kinh (neurodiversity), đa dạng tồn tại.

Quyền đặc biệt của người tự kỷ không nằm ở sự ưu tiên hơn người khác, mà ở quyền được nhìn thấy – được lắng nghe – và được tôn trọng sự khác biệt, được nhận thức như là lợi thế, năng lực và cách cảm nhận thế giới riêng.

Ngoài triển lãm, tọa đàm về giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng về rối loạn phổ tự kỷ "Em được quyền đặc biệt" cũng thu hút công chúng. Tọa đàm góp phần tác tác động và thúc đẩy nhận thức cộng đồng tôn trọng sự khác biệt đối với người tự kỉ. Rối loạn phổ tự kỷ không phải là bệnh và khiếm khuyết. Không có một ngôn ngữ duy nhất để biểu đạt con người; mỗi cá nhân là một hệ thống ký hiệu riêng. 

Hiểu người tự kỷ không phải để "điều chỉnh" họ trở nên bình thường, mà để mở rộng chính chúng ta. Mở rộng trái tim và giới hạn hiểu biết về khái niệm "bình thường", mở rộng về bản chất con người, tính đa dạng thần kinh (neurodiversity), đa dạng tồn tại.