Điểm “nóng” dấu vết súng đạn

Có thể nói, ở Phân viện Khoa học hình sự (KHHS) TPHCM những vụ việc liên quan đến giám định văn bản tài liệu và dấu vết cơ học là một hoạt động mang tính thời sự. Hầu hết mẫu vật, tang vật chứng đều từ các vụ việc, vụ án xảy ra trong quá khứ hoặc trong tình trạng phục hồi điều tra. Không chỉ mức độ, tính chất vụ việc khác nhau mà kẻ gây án còn ngày một tinh vi và đầy mưu ma chước quỷ

Có hàng chục, hàng trăm hình thức thực hiện của tài liệu, văn bản: viết, in trên giấy, trên kim loại, trên tường, trên vật mềm... Tính chất của nội dung văn bản cũng khác nhau: di chúc, sang nhượng, chứng thực, đơn nặc danh, tài liệu phản động, chữ viết... Kỹ thuật giả mạo tinh vi: tẩy xóa toàn phần, từng phần, in ấn, lắp ghép giả v.v...

Viết bằng tay trái vẫn không thoát tội

Chỉ trong 10 năm trở lại đây, đã có hàng ngàn vụ việc gian lận và hành động phá hoại liên quan đến lĩnh vực tài liệu chữ viết bị phát hiện. Một trong những vụ việc ấy là vụ điều tra phát hiện kẻ viết truyền đơn phản động ở tỉnh L. Dạo đó là ngày 2-9-19..., công an tỉnh phát hiện bên hàng rào nhà thờ ở thị trấn 3 tờ truyền đơn có nội dung phản động, vu khống, bôi xấu chế độ ta. Các tờ truyền đơn này được viết tay, trên một mặt giấy xé ra từ những trang giữa của cuốn vở học sinh. Qua phân tích chữ viết, nội dung, ngôn ngữ và sự kiện được nêu trong truyền đơn, giám định viên của phân viện đã khu biệt được một số đặc điểm đối tượng (cán bộ - đàn ông - từng sống ở miền Bắc - bất mãn).

Sau hơn 1 tháng, giám định viên cùng với trinh sát công an địa phương đã rà soát phân loại và tập hợp được 10 đối tượng nằm trong nhóm nghi vấn. Tiếp tục thanh lọc, cuối cùng còn lại một người. Sau một thời gian ngắn làm công tác tư tưởng, giám định viên yêu cầu đối tượng này viết bằng tay trái một số câu có nội dung lành mạnh (trong đó cài một vài từ tư tưởng, cộng sản, đồng bào) có trong truyền đơn. Đến đây thì đối tượng bật khóc thú nhận toàn bộ vụ việc. Đối tượng này nguyên là một cán bộ của huyện (từng sống ở miền Bắc) vừa bị cho nghỉ hưu non vì bất đồng nội bộ. Để đánh lạc hướng, đối tượng này đã viết bằng tay trái (chữ nguệch ngoạc hệt của người ít học), song vẫn không thoát tội.

Thượng tá Nguyễn Văn Bỉnh cho biết: Từ kinh nghiệm thực tế, kết hợp với lý luận về truyền thông, dân tộc học... ông và đồng nghiệp đã đúc kết được những tiêu chí nhận dạng đối tượng qua các thông tin được phản ánh qua chữ viết; bao gồm: những thông tin liên quan đến nơi sinh sống, trình độ văn hóa, giới tính, độ tuổi, tâm lý, sinh lý, tư duy, nhận thức cuộc sống, giới hạn đối tượng...

Chỉ với những vết mờ

Giống như tính chất của công cụ gây án, giám định dấu vết súng đạn và dấu vết cơ học là điểm “nóng” của Phân viện KHHS TPHCM. Trung bình, mỗi năm có trên dưới 300 vụ việc phải thông qua giám định 2 nội dung trên; trong đó vụ việc xảy ra thuộc loại trộm cắp tài sản (có vũ khí) và tai nạn giao thông chiếm tới 50%.

Bằng các biện pháp kỹ thuật nghiệp vụ, hoạt động giám định dấu vết súng đạn đã giúp cơ quan điều tra phăng ra nhiều vụ án nghiêm trọng. Hẳn nhiều người chưa quên một thời gian dài trong năm 1999, xuất hiện các băng cướp có vũ khí hoành hành ở các tỉnh Khánh Hòa, Ninh Thuận, Đắk Lắk. Thông qua những vỏ đạn, vết đạn bắn ở các hiện trường, giám định viên đã xác định được loại súng và những viên đạn của các băng cướp tại các tỉnh thực chất đều được bắn ra từ một khẩu súng. Những chứng cứ này đã giúp cho một chuyên án tập trung giăng lưới bắt gọn băng cướp hung hãn nói trên.

Qua nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực này, hiện Phân viện KHHS TPHCM đã xác lập và xây dựng được tàng thư dấu vết súng đạn. Với tàng thư này, các mẫu vật được chuyển về phân viện sẽ được so sánh đối chiếu để xác định mối liên hệ, tìm ra những chứng cứ xác đáng.

Cùng với những giám định khác như giám định tài liệu, đường vân.., những giám định dấu vết súng đạn, dấu vết cơ học đã tạo chứng cứ quan trọng giúp cho công tác điều tra phát hiện hàng trăm hung thủ trong các vụ cướp tiệm vàng, các vụ cướp của, giết người xảy ra ở các tỉnh từ Bình Thuận trở vào TPHCM và các tỉnh miền Tây Nam Bộ. Đặc biệt, trong đó có những vụ trọng án như vụ cướp tiệm vàng ở phường 18, quận Tân Bình - TPHCM; băng nhóm cướp tài sản có vũ khí ở Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2002; phục hồi điều tra, đấu tranh trước tòa, xác định đúng người đúng tội vụ băng nhóm xã hội đen Năm Cam giết công an Phan Lê Sơn ở TPHCM; vụ án băng nhóm xã hội đen Hai Chi phá rừng, giết người ở Bình Thuận...