Doanh nghiệp cũng làm than thổ phỉ

Hàng loạt doanh nghiệp lấy danh nghĩa tận thu than theo chủ trương của UBND tỉnh Quảng Ninh để đưa máy móc, trang thiết bị hiện đại vào khu vực thuê đất, tiến hành khai thác than ồ ạt

Thời gian gần đây, cùng với nạn khai thác than trái phép (than thổ phỉ), trên địa bàn Quảng Ninh bùng phát hiện tượng tận thu của một số doanh nghiệp và các chủ dự án trồng rừng, san lấp mặt bằng, nuôi trồng thủy sản... Những đối tượng này được người dân địa phương gọi là “cai” than thổ phỉ cao cấp.

Vừa tận thu vừa khai thác

Tôi theo chân đoàn kiểm tra của tỉnh Quảng Ninh đi theo con đường quanh co, nhiều ổ trâu, ổ gà đến khu Ngã Hai, vượt qua suối dẫn lên đồi để đến khu vực nhận trồng rừng của hộ ông Vũ Văn Bẩy. Trước mắt tôi là khu vực gần 2 ha rừng keo, bạch đàn giờ chỉ còn trơ lại gốc đen ngòm do bị đốt cháy, ao nuôi cá chỉ còn lại nước đục ngầu... Trong phạm vi rừng trồng của ông Bẩy, đoàn kiểm tra đã phát hiện 8 cửa lò, trong đó 6 cửa lò đã được đánh sập nhưng còn 2 cửa lò được ngụy trang bằng lá cây, phía ngoài than vẫn còn vương vãi. Không ít dây mìn vẫn còn sót lại ngoài cửa lò.

Gia đình ông Phạm Văn Soài (Cẩm Phả) nhận trồng 30,2 ha rừng phòng hộ nằm trong vùng cấm hoạt động khoáng sản. Mặc dù chỉ được phép tận thu than, nhưng ông đã đưa 3 máy xúc thủy lực, 12 ô tô tải... vào khai thác tại 3 điểm. Ngay trong thời điểm tiến hành kiểm tra, gia đình ông Soài còn tồn hàng trăm tấn than chưa tiêu thụ kịp.

Dự án một đằng, làm một nẻo

Để thu hút đầu tư vào phát triển tài nguyên đất rừng, năm 2005, UBND tỉnh Quảng Ninh đã đồng ý cho các đơn vị và cá nhân đang triển khai dự án trồng rừng, san lấp mặt bằng, nuôi trồng thủy sản được tận thu than, với điều kiện không gây ảnh hưởng đến cảnh quan môi trường khu vực. Lợi dụng chủ trương này, hàng loạt doanh nghiệp lấy danh nghĩa tận thu than để đưa máy móc, trang thiết bị hiện đại vào khu vực thuê đất, tiến hành khai thác với quy mô ngày một lớn, không đếm xỉa đến mục tiêu sản xuất kinh doanh theo giấy phép đầu tư.

Điển hình như Công ty Thiên Nam được UBND tỉnh Quảng Ninh cho thuê 416.205,5 m2 đất tại phường Mông Dương (thị xã Cẩm Phả) để xây dựng khu sản xuất, kinh doanh, chế biến và nuôi trồng nông lâm sản. Thiên Nam lập tức đã đầu tư một giàn thiết bị hiện đại để khai thác than. Công ty Hải Đăng thì ký hợp đồng liên doanh quản lý, sử dụng và kinh doanh 27,5 ha đất rừng với ông Nguyễn Văn Dũng (Cẩm Phả) để trồng, chăm sóc keo tai tượng. Nhưng rừng chẳng thấy trồng, doanh nghiệp này đưa ngay máy móc vào khai thác than tại 3 lộ vỉa. Chưa hết, Công ty Trường Sơn với chức năng san lấp mặt bằng đã đưa phương tiện vào rừng khai thác than; Công ty 324 cũng đưa 1 máy xúc và 4 xe tải vào ồ ạt khai thác than...

Việc khai thác than của các doanh nghiệp không chỉ trái với quy định hiện nay mà còn gây tác hại rất xấu đến môi trường. Mặt khác, vì thiếu chuyên môn, việc để xảy ra tai nạn lao động là điều khó tránh khỏi. Tác hại của sự tận thu than thổ phỉ còn nguy hiểm hơn, như trường hợp của Công ty Thiên Nam: Hầm than thổ phỉ của công ty này nằm ngay trên khu vực khai thác hầm lò của Công ty Than Mông Dương khiến an toàn của gần 1.000 thợ lò của Mông Dương bị đe dọa.