Kinh doanh trên nước mắt NLĐ

Trên địa bàn tỉnh Đồng Nai hiện có nhiều công ty “thu gom” hàng chục ngàn lao động cho các doanh nghiệp thuê. Công ty cho thuê lao động và doanh nghiệp sử dụng lao động đã hình thành một “liên minh” đôi bên cùng có lợi và hậu quả là quyền lợi của người lao động đã bị cắt xén vô tội vạ.

Qua giải quyết một cuộc đình công tại Công ty Sanyo (Khu Công nghiệp Biên Hòa 2 - Đồng Nai) vào đầu năm 2007, các cơ quan chức năng mới phát hiện có đến 1.000 trong tổng số 1.800 lao động tại đây được thuê từ các công ty giới thiệu việc làm (GTVL).

Chỉ được lương trơn, không quyền lợi “lận lưng”

Cách làm thông thường là các công ty GTVL thu gom lao động từ các tỉnh về và ký hợp đồng cho các doanh nghiệp (DN) sử dụng lao động trên địa bàn thuê. Tiền lương của họ được DN trả cho công ty GTVL và công ty này trả cho người lao động (NLĐ)... tùy theo thỏa thuận của mình.

Tiếp xúc với chúng tôi, chị T.T.B và chị L.T.M cho biết mình từ Lạng Sơn vào Đồng Nai tìm việc làm từ đầu năm 2007. Hai chị đăng ký tìm việc qua Trung tâm GTVL Long Bình, nằm trên Quốc lộ 15 (TP Biên Hòa-tỉnh Đồng Nai). Họ được trung tâm này giới thiệu vào Công ty Sanyo. Hằng tháng chị nhận lương tại Công ty Long Bình với mức 50.000 đồng/ngày. Còn các khoản BHXH, BHYT... thì chị không hề biết. Tìm hiểu thêm tại các nơi khác, chúng tôi phát hiện hàng loạt công ty khác cũng thuê lao động: Công ty Điện Quang: 350 người, Công ty Fujitsu: trên 500 người...

Một nữ công nhân (CN) tại Công ty Fujitsu cho biết: Tuy làm cùng công việc, trách nhiệm như nhau nhưng tiền lương của họ được trả thấp hơn những CN mà Công ty Fujitsu ký hợp đồng lao động. Trường hợp của chị chỉ được trả 35.000 đồng/ngày, trong khi những CN khác được Công ty Fujitsu ký hợp đồng lao động thì được trả 50.000 đồng/ngày. Chị Nguyễn Tâm Anh (quê huyện Diễn Châu – Nghệ An) chỉ rõ: Mỗi tháng thu nhập chưa đến 1 triệu đồng, lại phải chi cho bao nhiêu thứ. Khi ốm đau, chị phải chi tiền túi, còn các quyền lợi về BHXH không được nhận vì công ty không tham gia BHXH. Đã vậy các khoản tiền khác như chuyên cần, thưởng năng suất... họ không có. Nhẫn tâm hơn, cai thầu còn cắt xén tiền phụ trội tăng ca của những lao động trên. Thậm chí có nơi còn không trả tiền tăng ca.

Cai thầu: Ngồi mát ăn bát vàng

Theo số liệu từ các cơ quan chức năng, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, số lượng lao động do các công ty cho thuê lao động quản lý hiện rất lớn. Công ty TNHH Đong Hoa, có 920 lao động cho thuê tại các DN: YKK, Fleming, Bao bì Sovi, Lavalande... Công ty TNHH Thiên Hà, có khoảng 500 lao động cho thuê tại các DN: Nestlé VN, Ajinomoto VN, Fujitsu VN... Công ty TNHH Long Bình II cho thuê 600 lao động... Thử tính lợi nhuận mà các “cai thầu” thu được từ NLĐ, người ta không khỏi giật mình. Nếu tính bình quân mỗi ngày DN thu chênh lệch một lao động là 15.000 đồng thì mỗi tháng nếu cho thuê 500 lao động sẽ thu lợi gần 200 triệu đồng, chưa kể các khoản khác như tiền chuyên cần, thưởng năng suất, làm thêm giờ... Đáng nói đây là tiền lương từ công sức của người lao động nai lưng ra làm việc mà có được. Đây quả là kiểu kinh doanh siêu lợi nhuận chẳng cần phải đầu tư nhiều.

Bởi lợi nhuận hấp dẫn như thế nên thời gian qua, dịch vụ này ở Đồng Nai phát triển với tốc độ chóng mặt. Dọc Quốc lộ 15, phường An Bình, TP Biên Hòa, Đồng Nai có hơn chục công ty chuyên cho thuê lao động. “Đầu ra” chủ yếu từ các DN ở các khu công nghiệp trên địa bàn.

Trong vai người tìm việc, chúng tôi xin đăng ký qua Công ty TNHH Đô Na (phường An Bình, TP Biên Hòa - Đồng Nai), để vào làm việc tại Công ty Mabuchi Motor VN. Nhân viên GTVL thông báo: Đăng ký tìm việc ở nơi đây không cần hồ sơ mà chỉ cần duy nhất bản sao CMND và một phiếu đăng ký do công ty cấp. Mức tiền lương 35.000 đồng/ngày, trả tại trụ sở Công ty Đô Na. Tại đây, chúng tôi phát hiện trên bức tường Công ty Đô Na vẫn còn dán thông báo ngày giờ trả lương cho lao động đang làm việc tại các công ty HSV-VN, Điện Quang, Suzuki VN... Còn tại Công ty TNHH Ngô Gia cũng có thông báo chi trả lương cho CN làm việc tại các công ty như Duekwoo, Muto, Shirasaki...

Các cô gái này thuộc diện lao động cho thuê, nay đã được Công ty Sanyo ký hợp đồng lao động trực tiếp. Ảnh: N.THẠNH

“Liên minh” trục lợi

Chiều 29-6, trong vai trợ lý giám đốc nhân sự tên Hoàng của một DN trong Khu Công nghiệp Biên Hòa 2 đang có nhu cầu tuyển 200-300 CN lắp ráp điện tử, chúng tôi liên lạc qua điện thoại (số 061.3994841) với Công ty TNHH Thanh niên X.P (phường Long Bình, TP Biên Hòa-Đồng Nai). Tiếp chuyện chúng tôi là một người đàn ông tự xưng tên Thịnh, giám đốc Công ty Thanh niên X.P. Ông Thịnh khẳng định công ty luôn có nguồn lao động để cung cấp cho DN, với nhiều dạng làm việc từ 10 ngày, đến... 6 tháng. Chúng tôi cho biết dự định sẽ tuyển số CN này làm việc 3 tháng, sau đó cách 2 tuần sẽ tiếp nhận họ làm việc trở lại, ông Thịnh cho rằng đều được cả. Về mức lương trả cho CN, ông Thịnh cho biết sẽ còn tùy vào DN trả như thế nào để Công ty Thanh niên X.P cân đối. Chúng tôi nói sẽ trả lương cho CN 50.000 đồng/ngày, ông Thịnh cho biết Công ty Thanh niên X.P sẽ chi trả cho CN 40.000 đồng/ngày. Về các khoản BHYT, BHXH..., ông Thịnh nói “sẽ lo hết”. DN chỉ lo việc ký hợp đồng, trả lương với Công ty Thanh niên X.P. Chúng tôi đặt vấn đề tiền hoa hồng cho người giới thiệu như thế nào, ông Thịnh tiết lộ khoản hoa hồng cho chúng tôi nếu công ty thuê 200 lao động “sẽ từ 20 triệu -30 triệu đồng mỗi tháng. Công ty thuê càng nhiều lao động tiền hoa hồng càng cao”.

Còn về phía DN, họ được lợi gì? Một cán bộ ngành BHXH phân tích: Nếu DN sử dụng 1.000 lao động và trả lương 1 triệu đồng/người/tháng thì mỗi tháng phần DN phải đóng BHXH (17%) là 170 triệu đồng. Thuê lao động qua cai thầu như trên, khoản này DN không phải thực hiện.

Không cần phải nói nhiều hơn, “liên minh” giữa các cai thầu - giám đốc nhân sự và DN cho thuê dễ dàng được xác lập: Tất cả cùng có lợi – cái lợi trên mồ hôi nước mắt của NLĐ.