Qua hầm Hải Vân

Đã rất gần Tết. Nắng hồng đang ửng khắp miền Trung. Cái lạnh vừa đủ lạnh để có thể mặc áo khoác, chờ nắng ấm ban trưa. Và cũng chỉ còn ít tháng nữa là con đường hầm dài nhất Đông Nam Á, một trong những niềm tự hào của ngành giao thông đường bộ Việt Nam sẽ được đưa vào sử dụng. Chúng tôi thực hiện một chuyến vượt qua hầm đường bộ Hải Vân.

Đường hầm hiện đang trong giai đoạn hoàn tất, chỉ còn những bộ phận hoàn thiện phần việc cuối cùng và chỉ có người của ban dự án mới được phép ra vào đường hầm. Sau khi thông đường kỹ thuật (tháng 11-2003) đến nay, đoàn xe dài nhất đã qua hầm đường bộ đèo Hải Vân là đoàn xe gần trăm chiếc của đoàn du lịch xuyên Á trong tháng 9 vừa qua. Còn lần này, anh Phạm Việt Tùng, người của Ban Quản lý dự án 85, lái xe đưa cánh nhà báo đi. Giáp Tết, cửa hầm phía Nam mưa dày hạt, quảng trường loang loáng nước...

Đại lộ trong lòng núi.- Thanh chắn kiểm soát được nhấc lên khi nhận ra xe của ban quản lý dự án. Xe chầm chậm lăn bánh vào hầm. Dãy cọc tiêu lấp loáng chia hai làn đường thảm bê tông. Ánh sáng ngoài cửa hầm vụt tắt sau khúc cua ngắn, khúc cua duy nhất của hầm đường bộ dài 6.274 m. Tùng bật đèn xe: “Rất tiếc các anh chị vào hầm lúc này, điện trong đường hầm chưa đóng. Nếu tất cả dãy đèn này được bật lên thì đường hầm còn sáng hơn cả ban ngày và đẹp hơn cả đại lộ bên sông Hàn dưới kia nữa”. Theo hướng Tùng chỉ, chúng tôi nhìn thấy những hộp giấy xếp đều hai bên vòm hầm. Cứ 5 m có một bóng đèn, gần cửa hầm đèn chiếu sáng được lắp gần nhau hơn. “Để cân bằng ánh sáng giữa trong hầm và ngoài trời. Đây là hệ thống chiếu sáng hoàn toàn tự động. Khi lắp đặt đã được tính toán kỹ lưỡng, nó tự động điều khiển độ sáng tối giữa trong hầm và bên ngoài” - Tùng giải thích. Đó chỉ là một phần trong gói thầu do liên danh nhà thầu ABB+Kinden+Vinaincon thực hiện, khởi công từ tháng 1-2003, tổng kinh phí hơn 300 tỉ đồng. Gói thầu này còn có việc lắp đặt hệ thống camera giám sát, hệ thống kiểm tra giao thông, hệ thống bảo vệ và phát hiện cháy, hệ thống điện thoại khẩn cấp, hệ thống phát thanh. Tất cả đã và đang được lắp đặt chờ ngày vận hành. Chiếc xe lúc đi bên làn đường bên phải lúc lách qua làn đường bên trái để tránh những đoạn đường đang có các đơn vị thi công hoàn thiện phần lắp đặt.

Khởi công xây dựng vào ngày 1-10-2000. Thông đường kỹ thuật ngày 7-11-2003. Dự kiến khánh thành tháng 5-2005. Hầm chính dài 6.274 m, rộng 10 m, cao 7,5 m. Hầm lánh nạn dài 6.286 m, rộng 4,7 m, cao 3,8 m. Hầm thông gió dài 1.810 m, rộng 8,2 m, cao 5,3 m. Ngoài ra, có 3 hầm lọc bụi tĩnh điện, 11 hầm nối cho người đi bộ, 4 hầm nối cho xe từ hầm chính sang hầm lánh nạn. Tổng khối lượng đất đào trong các đường hầm: 845.243 m3. Sử dụng 63.051 m3 bê tông vỏ hầm. (Nguồn: Ban Quản lý dự án 85)

Theo yêu cầu của cánh nhà báo, Tùng dừng xe bên một tốp công nhân đang lắp đặt hệ thống thông gió trong đường hầm. Đây là một trong những gói thầu cuối cùng trong phần hoàn thiện đường hầm. Chỉ huy tốp thi công này là kỹ sư Hoàng Anh Dũng (25 tuổi) thuộc Tổng Công ty Lắp máy. Dũng cho biết đây là giai đoạn nước rút. Hiện đơn vị anh đang thi công lắp đặt hệ thống lọc bụi tĩnh điện (hệ thống EP). Toàn bộ đường hầm có ba trạm dùng nguồn tĩnh điện để giảm bớt bụi diesel bên trong với công suất xử lý 780 m3 không khí ô nhiễm/giây. Hệ thống quạt áp lực với 23 chiếc, chia ra làm 11 cặp rưỡi, đã được lắp đặt xong. Theo đó, cứ 11 cây số rưỡi có một cặp quạt với đường kính 1,5 m có khả năng đẩy không khí với tốc độ 30 m/giây. Dũng cười, bảo: “Sau này khi hệ thống thông gió đi vào hoạt động, bảo đảm không khí trong đường hầm sẽ trong lành không kém khí trời thiên nhiên”. Dũng giải thích, trong đường hầm có một hệ thống cung cấp và xả khí thải không khí bị ô nhiễm ở bên trong ra và thu nhận luồng khí trong sạch từ ngoài vào, thông qua giếng nghiêng được nối vào đường hầm để giữ khí ở mức độ an toàn. Hệ thống kiểm soát thông gió ước tính mức độ các chất độc hại trên cơ sở lưu lượng giao thông và điều kiện không khí bên trong. Hệ thống này cũng làm cho quạt áp lực thổi đảo, thổi ngược để làm ngưng ngay các luồng khí khi có hỏa hoạn xảy ra ở đường hầm.

Kỹ thuật hoàn chỉnh, hiện đại.- Ở nơi thi công, xe không được đậu lại lâu. Chạy đến giữa đường hầm, Tùng dừng xe bên lề phải và pha đèn cho mọi người chụp ảnh. Con đường hầm mở ra hút sâu trong ánh đèn pha. “Sau này khi đường hầm đi vào hoạt động với hệ thống chiếu sáng hoàn chỉnh, con đường sẽ đẹp rực rỡ, tha hồ mà chụp ảnh”. Khi nghe có người trong cánh nhà báo nói thế, Tùng nhìn chúng tôi cười: “Khi đi vào hoạt động chỉ có xe lưu thông trong đường hầm. Xe phải chạy đúng tốc độ quy định, không được dừng lại, làm sao chụp ảnh được! Bây giờ các anh chị tranh thủ chụp ảnh đi, sau này có đi qua chỉ được ngắm đường hầm qua cửa kính thôi!”. Tùng chỉ tay xuống lòng đường cho chúng tôi biết, dưới đó là hệ thống đo tốc độ được kiểm soát bởi trung tâm điều khiển nằm ở cửa hầm phía Nam. Trên vách đường hầm là hệ thống camera hoạt động

24/24 giờ kiểm soát dòng xe lưu thông. Khi có sự cố xảy ra, xe chạy chậm, tắc đường, trung tâm điều khiển biết ngay. Chỉ ba phút sau sẽ có xe chuyên dụng đến bốc ngay chiếc xe đó về trung tâm sửa chữa để giải phóng mặt đường. Nếu xe bị hư hỏng, lái xe có thể vào trạm điện thoại tự động đặt bên lề đường để yêu cầu giúp đỡ. Tùng cho biết hiện đã có 20 đầu xe chuyên dụng (xe nâng, xe kéo, xe rửa hầm, xe cứu thương, xe cứu hỏa...) chuẩn bị đưa về để phục vụ cho công tác cứu hộ. Đường hầm luôn luôn được bảo đảm để lưu thông liên tục không gián đoạn, kể cả trường hợp mất điện. Bên cạnh hệ thống điện lưới còn có hệ thống máy phát điện thường trực. Ngay cả khi hệ thống phát điện có vấn đề thì sử dụng hệ thống điện ắc quy... Nói tóm lại, tất cả mọi sự cố có thể xảy ra đều đã được lường trước và đều có hướng xử lý.

Tùng đưa chúng tôi đến trước cửa hầm nối với hầm lánh nạn. Cánh cửa làm bằng inox trông nặng nề thế mà chỉ cần đẩy nhẹ đã mở ra. Có 4 hầm nối dành cho xe qua và 11 hầm nối dành cho người đi bộ từ đường hầm chính qua hầm lánh nạn. Khác với hầm chính, hầm lánh nạn không chỉ nhỏ về chu vi, diện tích mà vách hầm và mặt đường cũng được xây dựng đơn giản hơn. Bề mặt thậm chí còn gồ ghề. “Khi đường hầm đi vào hoạt động, hầm lánh nạn chỉ được sử dụng khi xảy ra những sự cố lớn trong đường hầm chính. Lúc đó, các anh chị chỉ cần đẩy cửa nối qua hầm lánh nạn là ở trung tâm điều khiển người ta biết ngay và xác định rõ địa điểm để xử lý tức thì” - Tùng nói.

Sau hai tiếng đồng hồ trong đường hầm, chúng tôi có mặt tại cửa hầm phía Bắc. Biển Lăng Cô vỡ òa trước mắt, nắng vàng mơ và những con sóng nô đùa trên mặt biển xanh thẳm. Chiếc cầu dẫn vào đường hầm như duỗi những cái chân dài lênh khênh qua đầm nước. Trên vách cửa hầm, những công nhân đang trồng cỏ để tạo cảnh quan. Kể cũng lạ chỉ cách nhau một đường hầm hơn 10 phút ngồi xe, cửa hầm phía Nam mưa rơi tầm tã, cửa hầm phía Bắc hửng nắng ấm áp! Trời đất đã ban tặng cho dải đất miền Trung một Hải Vân hùng vĩ và con người thế kỷ 21 xuyên qua lòng núi tạo nên một cảnh quan kỳ vĩ thứ 2 cho Hải Vân bằng một hầm đường bộ lớn nhất Đông Nam Á.

Đoạn đường hầm chỉ dài hơn 6 km nhưng mở ra một triển vọng phát triển lớn lao cho dải đất miền Trung. Và tôi thấy mình thật may mắn khi có mặt trong giờ phút khai sinh ra con đường hầm đi vào thế kỷ mới. Chợt nhớ và cảm thấy có điều gì luyến tiếc ngọn đèo Hải Vân kỳ vĩ – đệ nhất hùng quan đã làm say đắm biết bao hồn thơ. Rồi đây đèo Hải Vân trên cao vời vợi kết hợp với đường hầm hiện đại trong lòng núi tạo nên một cụm du lịch tham quan lý tưởng cho du khách.

Cảm ơn những con người có ý tưởng đi xuyên lòng núi, cảm ơn những công nhân bạt núi khoan hầm, mở đường cho dân tộc đi lên...