Quốc hội thông qua loạt quy định mới về quản lý chất lượng hàng hóa

(NLĐO)- Bộ Khoa học và Công nghệ chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng trong việc thực hiện thống nhất quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Chiều 18-6, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Luật có hiệu lực từ ngày 1-1-2026.

Theo luật vừa được thông qua, sản phẩm hàng hóa được phân loại theo nhóm sẽ được chuyển sang phân loại theo ba mức độ rủi ro để quản lý. Chính phủ hướng đến giảm tiền kiểm và tăng cường giám sát, hậu kiểm.

Sản phẩm, hàng hóa được chia thành rủi ro thấp, rủi ro trung bình, rủi ro cao. Trên cơ sở đó, Chính phủ, bộ quản lý ngành, lĩnh vực sẽ đánh giá và phân loại mức độ rủi ro trung bình, mức độ rủi ro cao gắn với biện pháp quản lý chất lượng tương ứng để đảm bảo tính linh hoạt và khả thi trong thực tế.

Sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro trung bình, rủi ro cao phải công bố hợp quy hoặc được áp dụng biện pháp quản lý khác theo pháp luật chuyên ngành.

Đối với sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro cao, việc truy xuất nguồn gốc là bắt buộc do Bộ, cơ quan ngang Bộ xác định và có lộ trình thực hiện, bảo đảm tính khả thi, phù hợp với năng lực của doanh nghiệp và đặc thù phát triển của từng ngành hàng.

Tổ chức, cá nhân sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, lưu thông sản phẩm, hàng hóa được khuyến khích và hỗ trợ triển khai truy xuất nguồn gốc, phù hợp với quy mô, đặc điểm ngành hàng và điều kiện sản xuất, kinh doanh.

Về ứng dụng công nghệ trong quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, luật quy định ứng dụng công nghệ trong quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa để bảo đảm minh bạch thông tin, truy xuất nguồn gốc, kết nối và chia sẻ dữ liệu trong toàn bộ vòng đời sản phẩm, hàng hóa, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế số, kinh tế tuần hoàn và hội nhập quốc tế.

Khuyến khích ứng dụng công nghệ trong các hoạt động tiêu chuẩn, đo lường, đánh giá sự phù hợp, kiểm tra, giám sát chất lượng và quản lý thông tin sản phẩm, hàng hóa.

Về trách nhiệm quản lý Nhà nước, luật quy định Bộ Khoa học và Công nghệ chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng trong việc thực hiện thống nhất quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Trách nhiệm của các bộ, ngành giao Chính phủ quy định chi tiết.

Riêng đối với sản phẩm, hàng hóa thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh, cơ yếu, bảo đảm bí mật, an ninh quốc gia có những đặc thù riêng, do đó giao cho Bộ trưởng Quốc phòng và Bộ trưởng Công an quy định chi tiết.

Luật lần này đã bổ sung điều khoản về khởi kiện để bảo vệ người tiêu dùng. Cụ thể, tổ chức xã hội tham gia bảo vệ người tiêu dùng được quyền khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền lợi chung của người tiêu dùng khi sản phẩm, hàng hóa không phù hợp tiêu chuẩn công bố áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật tương ứng gây thiệt hại cho người tiêu dùng theo quy định của pháp luật.

Cơ quan giải quyết tranh chấp có trách nhiệm cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến hành vi vi phạm chất lượng sản phẩm, hàng hóa cho cơ quan kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa và cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền để kịp thời kiểm tra, xử lý và cảnh báo rủi ro theo quy định của pháp luật.