Quốc hội thông qua luật, quy định thẩm quyền ban bố, công bố tình trạng khẩn cấp

(NLĐO)- Chiều 3-12, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Tình trạng khẩn cấp.

Luật Tình trạng khẩn cấp được Quốc hội thông qua gồm 6 Chương, 36 Điều, quy định nguyên tắc, trình tự, thủ tục, thẩm quyền ban bố, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp; biện pháp được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp; tổ chức thi hành nghị quyết, lệnh về tình trạng khẩn cấp; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong tình trạng khẩn cấp.

Theo quy định tại luật này, tình trạng khẩn cấp là trạng thái xã hội được cấp có thẩm quyền ban bố, công bố tình trạng khẩn cấp tại một hay nhiều địa phương hoặc trên phạm vi cả nước khi có thảm họa hoặc nguy cơ xảy ra thảm họa đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe con người, tài sản của Nhà nước, cơ quan, tổ chức và cá nhân hoặc có tình hình đe dọa nghiêm trọng đến quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

Tình trạng khẩn cấp bao gồm: Tình trạng khẩn cấp về thảm họa; Tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; Tình trạng khẩn cấp về quốc phòng.

Về thẩm quyền, trình tự ban bố, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp, Luật Tình trạng khẩn cấp quy định Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) quyết định ban bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp. Căn cứ vào nghị quyết của UBTVQH về ban bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp, Chủ tịch nước ra lệnh công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp.

Trong trường hợp UBTVQH không thể họp được, Chủ tịch nước ra lệnh công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp. Thủ tướng Chính phủ đề nghị UBTVQH quyết định ban bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp; trong trường hợp UBTVQH không thể họp được thì đề nghị Chủ tịch nước ra lệnh công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp.

Tình trạng khẩn cấp được bãi bỏ khi không còn nguy cơ xảy ra thảm họa hoặc thảm họa đã được ngăn chặn, khắc phục; tình hình quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội đã ổn định.

Nghị quyết của UBTVQH ban bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp, lệnh của Chủ tịch nước công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp phải được thông báo ngay trên các phương tiện thông tin đại chúng và niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban nhân dân các cấp trên địa bàn được đặt trong tình trạng khẩn cấp.

Theo quy định tại luật, việc ban bố, công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp được thông báo ngay cho các quốc gia thành viên Công ước quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức và chính quyền địa phương công bố thông tin kịp thời, thông suốt, chính xác về tình trạng khẩn cấp đến người dân, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp; trong phạm vi trách nhiệm, quyền hạn của mình, tiếp nhận thông tin từ người dân, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả trong tình trạng khẩn cấp và cứu trợ, hỗ trợ khẩn cấp; bảo đảm thông tin liên lạc phục vụ ứng phó, khắc phục tình trạng khẩn cấp.

Trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua, ông Lê Tấn Tới, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội, đã trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp.

Theo ông Lê Tấn Tới, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định về trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc tiếp nhận, tổng hợp, công khai kết quả xử lý phản ánh từ người dân, doanh nghiệp và bảo đảm thông tin liên lạc trong tình trạng khẩn cấp.

Về nội dung này, UBTVQH cho biết hiện nay số điện thoại 112 đang được sử dụng để tiếp nhận nội dung thông tin về sự cố, thiên tai, thảm họa, những nguy cơ xảy ra, yêu cầu trợ giúp của tổ chức, cá nhân trong phạm vi toàn quốc.

Bộ Chỉ huy Quân sự cấp tỉnh là Cơ quan thường trực Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự cùng cấp có trách nhiệm quản lý, vận hành, tiếp nhận xử lý thông tin, phản ánh, và những yêu cầu trợ giúp của tổ chức, cá nhân.

Trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, để chặt chẽ, thống nhất với quy định về các biện pháp khắc phục hậu quả trong tình trạng khẩn cấp và cứu trợ, hỗ trợ khẩn cấp và bảo đảm thông tin liên lạc phục vụ ứng phó, khắc phục tình trạng khẩn cấp, UBTVQH đã bổ sung, chỉnh lý vào dự thảo luật.

Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định biện pháp tái thiết sau thảm họa để đảm bảo cho sự phát triển bền vững; rà soát chỉnh lý các khoản cho thống nhất, rõ ràng, thuận lợi trong tổ chức thực hiện.

UBTVQH cho biết dự thảo Luật quy định các biện pháp khắc phục hậu quả trong tình trạng khẩn cấp như thống kê, đánh giá thiệt hại, huy động, quyên góp và phân bổ nguồn lực cứu trợ, hỗ trợ, cứu trợ, hỗ trợ…

Các chính sách này đã bao hàm đầy đủ về cứu trợ, hỗ trợ khẩn cấp đến khôi phục sản xuất, ổn định đời sống nhân dân và hoạt động của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong và sau tình trạng khẩn cấp, việc tái thiết sau thảm họa bảo đảm cho phát triển bền vững còn thuộc phạm vi điều chỉnh của nhiều luật có liên quan.

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2026.