Quyền lợi của thí sinh bị xem nhẹ

Nhiều thí sinh chia sẻ cảm thấy tuyệt vọng vì "chưa thi đã biết trượt nguyện vọng 1". Tâm lý hoang mang, thất vọng còn lan rộng đến phụ huynh, giáo viên.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 đang đến rất gần nhưng thay vì tập trung ôn luyện, nhiều thí sinh rất lo lắng khi một loạt trường đại học (ĐH) danh tiếng như ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG Hà Nội), Học viện Báo chí và Tuyên truyền, ĐH Mở Hà Nội, ĐH Thủ đô Hà Nội và ĐH Luật (ĐHQG Hà Nội) đồng loạt công bố giảm hoặc bỏ hoàn toàn xét tuyển tổ hợp C00.

Tổ hợp C00 (văn - sử - địa) là tổ hợp truyền thống, từ lâu được xem là cánh cửa bước vào các ngành khoa học xã hội như báo chí, luật, quan hệ công chúng, Đông phương học, xã hội học, tâm lý học... Nhiều thí sinh chia sẻ cảm thấy tuyệt vọng vì "chưa thi đã biết trượt nguyện vọng 1". Tâm lý hoang mang, thất vọng còn lan rộng đến phụ huynh, giáo viên.

Theo quy định tại Điều 4 của quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng hiện hành, nguyên tắc cơ bản đầu tiên trong tuyển sinh là "công bằng đối với thí sinh", gồm công bằng về cung cấp thông tin và cơ hội dự tuyển. Trong đó, có quy định "không thí sinh nào bị mất cơ hội dự tuyển do những quy định không liên quan tới trình độ, năng lực (trừ những quy định của Bộ Công an và Bộ Quốc phòng mang tính đặc thù trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh); hoặc do quy trình tuyển sinh gây phiền hà, tốn kém".

Việc đột ngột bỏ tổ hợp xét tuyển C00 ngay trước kỳ thi của các trường ĐH đã đi ngược lại tinh thần này, đẩy thí sinh vào tình thế bị động, thậm chí tước đi cơ hội cạnh tranh công bằng của nhóm thí sinh có thế mạnh với các môn xã hội. Các tổ hợp thay thế như A01 (Toán - Lý - Anh) hay D01 (toán - văn - Anh) đều yêu cầu năng lực môn toán, một môn mà không phải thí sinh chọn ngành xã hội nào cũng có lợi thế. Thời điểm công bố thay đổi quá muộn khiến các em không kịp điều chỉnh kế hoạch ôn luyện hoặc đổi môn thi tốt nghiệp, gia tăng nguy cơ trượt ĐH hoặc phải chọn những ngành học không đúng nguyện vọng.

Theo nhiều chuyên gia, bất cập này không chỉ nằm ở việc thay đổi tổ hợp xét tuyển mà còn ở cách các trường thiếu minh bạch và không lường trước tác động tiêu cực đến tâm lý thí sinh.

Trước làn sóng phản ứng từ thí sinh, phụ huynh và dư luận, Bộ GD-ĐT đã nhanh chóng yêu cầu các trường rà soát và điều chỉnh để bảo đảm quyền lợi cho thí sinh. Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH Nguyễn Tiến Thảo cho rằng quyền tự chủ tuyển sinh của các trường phải đi đôi với trách nhiệm giải trình, đặc biệt là khi các thay đổi, điều chỉnh đó ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của thí sinh.

Vì thế, chỉ đạo của Bộ GD-ĐT, dù cần thiết, chỉ là giải pháp tình thế và không thể bù đắp hoàn toàn những tổn thất về tinh thần mà thí sinh đã phải chịu trong những ngày qua. Điều này đặt ra yêu cầu đối với các trường: Cần tăng cường minh bạch thông tin và đánh giá kỹ lưỡng tác động trước khi đưa ra bất kỳ sự thay đổi nào trong công tác tuyển sinh.

Những quyết định thiếu nhất quán không chỉ gây thiệt thòi cho thí sinh mà còn làm giảm uy tín của chính các cơ sở đào tạo. Về lâu dài, Bộ GD-ĐT cần ban hành quy định bảo đảm tính ổn định trong chính sách tuyển sinh, để quyền lợi của thí sinh thực sự được bảo vệ một cách toàn diện.