Sơ cứu đúng, đừng chậm trễ

Sơ cứu đúng cách và kịp thời là giải pháp quan trọng trong việc hạn chế bớt những thương tổn, cứu sống nạn nhân trong gang tấc

Mới đây, Bệnh viện Chợ Rẫy (TP HCM) tiếp nhận cứu chữa một nam thợ sửa điện nước (37 tuổi) bị tai nạn hóa chất bỏng nặng. Nạn nhân được đưa đến cấp cứu trong tình trạng bỏng nặng giác mạc và túi kết mạc hai mắt, bỏng hóa chất (axít), tổn thương 10% diện tích cơ thể độ 2-3 vùng đầu, thân, tay phải.

Lời cảnh báo từ hóa chất, súng bắn đinh

Theo lời kể của bệnh nhân, trước đó, ông đến sửa chữa đường ống cống ở nhà bếp cho một gia đình sống tại khu vực Bình Chánh, TP HCM. Sau khi kiểm tra tình trạng nghẹt, ông nhờ đồng nghiệp mua một chai thông cống như thường lệ. Vừa đổ một ít hóa chất vào đường ống, hóa chất bất ngờ bắn ngược trở lại trúng vào mặt cùng nhiều vị trí trên cơ thể khiến người đàn ông bỏng rát nặng nề. Tại Khoa Bỏng - Tạo hình, Bệnh viện Chợ Rẫy, các bác sĩ ghi nhận 2 mắt bệnh nhân nhìn mờ, hoại tử da ở mặt và cánh tay phải. Bệnh nhân được điều trị triệu chứng, chăm sóc vết thương, cắt lọc và ghép da vùng hoại tử. Tuy nhiên, tình trạng bỏng giác mạc mắt phải khá nặng, bệnh nhân có khả năng sẽ ảnh hưởng thị lực sau này.

Trước đó, Bệnh viện Mắt TP HCM cũng vừa tiếp nhận nam bệnh nhân 27 tuổi nhập viện trong tình trạng đinh bắn xuyên mắt trái khi sử dụng súng bắn đinh tại nơi làm việc. Tai nạn xảy ra do anh vô tình bóp cò súng bắn đinh, đinh lao thẳng vào mắt. Người nhà nhanh chóng che vùng mắt bị thương và đưa đến bệnh viện. Kết quả kiểm tra cho thấy bệnh nhân bị đinh bắn xuyên mắt, thủng nhãn cầu và cắm sâu vào hốc mắt, nằm sát dây thần kinh thị giác, chỉ cần trì hoãn có thể gây mất thị lực vĩnh viễn.

Bệnh nhân được chỉ định chụp CT scan để định vị chính xác dị vật trước khi tiến hành phẫu thuật. Sau khi gây mê toàn thân, các bác sĩ phẫu thuật lấy trọn chiếc đinh, khâu kín các vết rách và sử dụng kháng sinh phòng nhiễm trùng, đồng thời tiêm ngừa uốn ván. Theo bác sĩ, chấn thương mắt do vật tốc độ cao thường có biểu hiện ngoài rất nhỏ nhưng mức độ tổn thương bên trong lại nghiêm trọng. Việc bệnh nhân không dụi mắt, không cố rút dị vật và được đưa đến bệnh viện kịp thời là yếu tố quan trọng giúp bảo tồn cấu trúc nhãn cầu. "Nếu xử trí sai, dễ dẫn đến viêm nội nhãn, hoại tử, mất thị lực hoặc phải bỏ mắt" - một bác sĩ cảnh báo.

Tại các bệnh viện trên địa bàn TP HCM như Chấn thương Chỉnh hình, Đại học Y Dược… ngày nào cũng tiếp nhận cấp cứu nhiều ca tổn thương nặng nề do tai nạn lao động, thường gặp nhất là té ngã từ trên cao xuống, điện giật, bỏng, dị vật đâm vào cơ thể...

Khuyến cáo từ giới chuyên môn

Theo BS Phạm Phước Tiến, Phó trưởng Khoa Bỏng - Tạo hình, Bệnh viện Chợ Rẫy TP HCM, hóa chất thông cống bán trên thị trường thường chứa chất kiềm mạnh như Natri hydroxide (NaOH - xút ăn da), Kali hydroxide (KOH) làm hoại tử, ăn sâu nhanh rất nguy hiểm. Bên cạnh đó, nhiều dung dịch thông cống còn có axít mạnh như axít sulfuric (H2SO4), axít hydrochloric (HCl) gây hoại tử đông, đau rát mạnh, tổn thương sâu khi tiếp xúc với cơ thể; các chất ôxy hóa gây ăn mòn như chlorine, peroxide, men vi sinh kết hợp… "Axít hay kiềm khi gặp nước đều phản ứng sinh nhiệt. Nếu đổ hóa chất vào bồn cầu, cống còn nước sẽ khiến nhiệt tỏa ra mạnh hơn và dẫn đến sự cố bỏng nặng nếu hóa chất bắn trúng cơ thể" - BS Tiến cảnh báo.

Các bác sĩ khuyến cáo người dân, đặc biệt là thợ điện nước hay các người nội trợ khi dọn vệ sinh, làm việc nhà hay thông bồn cầu, thông cống nên sử dụng các loại hóa chất rõ nhãn mác, nguồn gốc, có hướng dẫn sử dụng cụ thể. Trong quá trình thực hiện phải đeo bao tay, trang bị đồ bảo hộ kỹ lưỡng. Nếu xảy ra tai nạn, cần sớm dùng nước sạch để xối rửa các tác nhân gây bỏng khỏi cơ thể (20-30 phút), sau đó đến ngay bệnh viện gần nhất để được can thiệp phù hợp, tránh tự ý chữa trị có thể gây bỏng sâu hơn.

Riêng những tai nạn về mắt, dị vật xuyên nhãn cầu được xếp vào nhóm cấp cứu nhãn khoa, trong đó thời gian đóng vai trò quyết định. Bác sĩ khuyến cáo khi nghi ngờ có dị vật trong mắt, người bệnh cần che mắt bằng vật cứng rỗng như ly nhựa hoặc tấm chắn, tránh cử động nhãn cầu, hạn chế cúi rặn, ho mạnh và nhanh chóng đến bệnh viện chuyên khoa mắt. Không dụi mắt, không tự rút dị vật, không tự ý nhỏ thuốc hoặc đắp lá.

Theo giới chuyên môn, tai nạn là điều không ai muốn song việc sơ cứu đúng cách và xử trí kịp thời sẽ giúp người bị nạn giảm thiểu những biến chứng đáng tiếc. BSCKI Hoàng Minh Dũng, Quản lý Điều hành Khoa Cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn, lưu ý khi xảy ra tai nạn lao động, nên ưu tiên sơ cứu khẩn cấp, sau đó báo cáo và giữ nguyên hiện trường để các cơ quan chức năng xử lý. Các bước cụ thể bao gồm: Sơ cứu nạn nhân (nếu an toàn), thông báo cho người phụ trách và chủ động tìm kiếm sự giúp đỡ y tế, đồng thời giữ nguyên hiện trường cho các vụ tai nạn nghiêm trọng để phục vụ điều tra. "Sơ cứu đúng kỹ thuật và kịp thời được xem là giải pháp quan trọng, không chỉ giúp hạn chế thương tổn mà còn cứu sống người bệnh trong gang tấc" - BS Dũng nhấn mạnh.