Bệnh nặng phải thở oxy trên 15 giờ mỗi ngày

- Bác sĩ Nguyễn Hồng Đức: COPD không thể chữa lành được, tuy nhiên lại có thể phòng ngừa và làm chậm quá trình diễn tiến của bệnh, bằng các biện pháp:

+ Ngưng hút thuốc lá được xem là biện pháp đầu tiên và có tính cách bắt buộc. Nếu vẫn tiếp tục hút thuốc, tình trạng bệnh sẽ diễn tiến đến mức độ nặng rất nhanh chóng.

+ Tránh các yếu tố độc hại trong môi trường ô nhiễm, khói thuốc lá,... Khi trời lạnh, người bệnh cần được giữ ấm và ngược lại khi trời nóng, cần phải giữ không khí thoáng mát.

+ Điều trị các đợt nhiễm trùng hô hấp một cách nhanh chóng và hiệu quả: Khi đã mắc COPD, cơ chế tự bảo vệ đường thở đã bị hư hỏng, do vậy chỉ với một nhiễm trùng nhẹ cũng cần điều trị ngay lập tức, nếu nghi ngờ có nhiễm trùng hô hấp hãy đến bác sĩ ngay.

 Còn các biện pháp điều trị?

- Trước tiên là thuốc. Người mắc COPD cần dùng thuốc đều đặn và quan trọng hơn cần hiểu rõ các loại thuốc căn bản mà mình đang dùng.

1) Thuốc giãn phế quản: Có tác dụng làm giãn nở phế quản, giúp người bệnh dễ thở hơn. Trong đó dạng thuốc hít được xem là an toàn và hiệu quả hơn cả, thường được chỉ định dài hạn. Tuy nhiên, người bệnh cần phải học cách sử dụng loại thuốc này để thuốc có thể có tác dụng. Các dạng thuốc uống phải tuyệt đối tuân theo chỉ định của bác sĩ vì khả năng ngộ độc thuốc cao.

2) Corticoid: Làm giảm viêm, giảm phù nề và tiết đàm, thuốc có tác dụng tốt cho một số ít các trường hợp. Thông thường, bác sĩ sẽ cho người bệnh dùng thử trong một thời gian ngắn khoảng 2 đến 3 tuần, để đánh giá sự đáp ứng của thuốc. Có ba dạng thuốc: thuốc uống, thuốc chích và thuốc hít. Dạng thuốc uống và chích không thể dùng dài hạn vì tác dụng phụ của thuốc rất nguy hại như: mục xương, rối loạn kinh nguyệt, tiểu đường, loét dạ dày, huyết áp cao,... chỉ có loại thuốc hít, cho đến nay được biết là an toàn hơn cả. Mặc dầu vậy cũng cần theo hướng dẫn của bác sĩ.

3) Thuốc kháng sinh: Được bác sĩ chỉ định khi có dấu hiệu nhiễm trùng, ngưng thuốc khi hết nhiễm trùng.

Nếu bệnh nhân suy hô hấp, thiếu oxy bác sĩ sẽ cho thở oxy. Người bệnh nặng cần được thở oxy liều thấp dài hạn, 15 đến 18giờ/ngày (tốt nhất là 24/24 giờ), họ được cung cấp một máy tạo oxy để có thể thở tại nhà. Giá thành rất mắc khoảng 5.000 đến 7.000 USD/máy. Hiện chỉ có Trung tâm Phạm Ngọc Thạch TPHCM, có chương trình cho các bệnh nhân mắc COPD nặng mượn máy tạo oxy.

 Thế nhưng số lượng máy dường như còn hạn chế và chỉ cho các bệnh nặng ở TPHCM mượn?

- Chương trình này chúng tôi triển khai từ năm 1995, cho bệnh nhân mượn không thu phí, nhưng hàng tháng máy phải được bảo trì do các kỹ sư của trung tâm, do đó chưa thể triển khai ra ngoài phạm vi TPHCM.

  Còn trên thế giới có biện pháp nào khác không, thưa ông?

- Trên thế giới có oxy thể lỏng, tiện cho bệnh nhân hơn nhưng rất mắc. Ngoài ra ở các nước phát triển như ở châu Âu hoặc Mỹ, Canada có hẳn một chương trình quản lý bệnh nhân bị COPD. Tất cả các bệnh nhân đều được chăm sóc định kỳ bởi các bác sĩ chuyên khoa phổi, được học cách tập thở, phòng chống nhiễm trùng bằng cách giữ gìn vệ sinh môi trường và thân thể... Nếu phải thở oxy tại nhà thì có hẳn một ê kíp (gồm bác sĩ, y tá, kỹ thuật viên) thăm bệnh tại nhà. Có đường dây liên lạc nóng để trong trường hợp bệnh nhân bị lên cơn khó thở cấp có thể chuyển đến bệnh viện chuyên khoa gần nhà nhất. Ghép phổi cũng là một hướng điều trị nhưng tỉ lệ thành công thấp.

COPD có thể kèm theo rối loạn chất lượng giấc ngủ. Đây là hướng các nhà chuyên khoa phổi trên thế giới đang rất quan tâm và tập trung nghiên cứu. Hiện ở Singapore đã có khoa rối loạn giấc ngủ dành cho bệnh nhân COPD.

  Xin cảm ơn ông.