Nấm xoang: Bệnh nguy hiểm, khó phát hiện

80% bệnh nhân nấm xoang tử vong có biến chứng trong sọ. Đáng sợ là bệnh khó phát hiện sớm vì không có triệu chứng gì đặc biệt

Chị Tr.Th.Th, làm vườn ở Phước Đồng, Khánh Hòa thường nhức đầu vùng đỉnh, vùng ót trái cả năm trời, sau đó tê rần mặt trái và khịt mũi ra máu thường xuyên. Chị được điều trị viêm xoang nhưng bệnh không giảm. Tại Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy, sau khi chụp CT-scan và phẫu thuật nội soi, chị được chẩn đoán là viêm xoang do nấm và sau khi được dùng thuốc kháng nấm 1 tháng, mặt chị bớt tê, chỉ còn nhức đầu nhẹ. Tuy nhiên, trường hợp được điều trị trễ thì khác. Chị Ng.Th.T, làm vườn ở Chợ Lách, Bến Tre, bị viêm xoang sàng-bướm có biến chứng trong sọ gây nhức đầu và ói liên tục, người suy kiệt, mắt lồi và mờ, đồng tử dãn to. Dù được điều trị với thuốc kháng nấm nhưng do bệnh quá nặng nên sau đó tử vong.

Làm nông, lạm dụng kháng sinh dễ bị nấm xoang

Tại Khoa Mũi - Xoang BV Tai Mũi Họng TPHCM, trong những năm gần đây, mỗi năm khoa điều trị khoảng 70 ca nấm xoang, thường thấy ở xoang hàm và xoang bướm của những bệnh nhân viêm xoang lâu ngày, lạm dụng kháng sinh tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát sinh. BS trưởng khoa Nguyễn Thị Quỳnh Lan cho biết: Trước đây, bệnh nấm xoang không nhiều nhưng trong những năm gần đây, trên thị trường có nhiều loại kháng sinh mạnh, người bệnh dùng kháng sinh bừa bãi nên bệnh có chiều hướng gia tăng, gần gấp 3 lần so với trước.

Theo BS Nguyễn Hữu Dũng, giảng viên Đại học Y Dược TPHCM, một nghiên cứu kết hợp với BV Chợ Rẫy cho thấy các ca nấm xoang đều mắc bệnh trên 1 năm, trong đó có gần 60% kéo dài 2 - 5 năm, thậm chí là trên 5 năm. Bệnh thường gặp ở người làm nông hoặc sống, làm việc trong môi trường ẩm mốc, tiếp xúc thường xuyên với các loại ngũ cốc thối rửa, phân hữu cơ, rơm rạ mục nát... Nấm thường gặp trong xoang là aspergillus, gây bệnh khi có những yếu tố thuận lợi như bị tắc lỗ thông mũi xoang do viêm xoang mạn tính, polype mũi xoang, có dị vật... Cần lưu ý là so với người sống cùng hoàn cảnh, những người bị suy giảm miễn dịch (có bệnh về máu, điều trị bằng hóa chất, ức chế miễn dịch...) hoặc bệnh toàn thân như đái tháo đường, dùng corticoide kéo dài, kháng sinh phổ rộng... dễ bị nấm xoang hơn.

Biến chứng nguy hiểm

Nước ta có khí hậu nóng ẩm và gần 80% dân số làm nghề nông nên số người bị nấm xoang không ít. Hiện mỗi tháng, Khoa Tai Mũi Họng BV Chợ Rẫy tiếp nhận điều trị 4 - 5 ca nấm xoang. Như vậy, số ca bị nấm xoang đã được điều trị không nhiều so với thực tế. Giải thích về điều này, TS-BS Trần Minh Trường, Trưởng Khoa Tai Mũi Họng BV Chợ Rẫy, cho rằng: Đó là do trong giai đoạn đầu, triệu chứng bệnh không đặc biệt, trừ trường hợp có khịt đàm ra máu, người bệnh thường nghĩ là mắc các bệnh thông thường (như nhức đầu, cảm...), nên bỏ qua hoặc không khám đúng chuyên khoa vì thế bệnh được phát hiện trễ. Khi nấm xâm lấn vào các tổ chức chung quanh, bệnh cảnh thường nặng với các triệu chứng như choáng váng, mất thăng bằng, ói, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như gây mù mắt, viêm màng não, vỡ động mạch cảnh, abcès tuyến yên, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang... Tại BV Chợ Rẫy- bệnh viện đa khoa tuyến cuối khu vực phía Nam, các ca nấm xoang có biến chứng trong sọ có nguy cơ tử vong đến 80%. Tuy nhiên, nếu bệnh được phát hiện sớm, việc điều trị cũng không phức tạp: bệnh nhân sẽ được dùng thuốc kháng nấm sau khi đã phẫu thuật nội soi lấy khối nấm và rửa sạch dịch mủ trong xoang.