Nước đá tinh khiết có tinh khiết?
Do điều kiện vận chuyển, bảo quản kém, nước đá tinh khiết dễ bị nhiễm khuẩn. Gần đây, loại nước đá viên mà người bán thường gọi là nước đá tinh khiết (NĐTK) được tiêu thụ mạnh vì vừa tiện dụng (viên nhỏ) lại có cảm giác sạch hơn... Nhiều cơ sở sản xuất hoạt động hết công suất vẫn không đủ cung ứng cho thị trường. Thế nhưng, qua kết quả khảo sát của cơ quan chức năng cho thấy loại nước đá tưởng chừng như “vô trùng” này lại có chất lượng không hơn nước đá cây.
Thiết bị sản xuất NĐTK hiện có nhiều loại như của Đức, Mỹ, Nhật, Đài Loan và gần đây có cả của Việt Nam.
Hiện tại, NĐTK có ba loại thông dụng: Loại có đường kính 35 mm, 29 mm và loại nước đá bi (viên nhỏ bằng đầu cây bút), các sản phẩm này được bán từ 400 - 800 đồng/kg, tùy theo số lượng và phương thức thanh toán. Nếu so với nước đá cây 13.000 đồng/cây (40 kg), NĐTK đắt hơn nhiều nhưng bù lại người tiêu dùng có cảm giác an toàn hơn. Do vậy, các quán bar, nhà hàng, khách sạn đang tiêu thụ rất mạnh.
Theo quy định của các cơ quan chức năng, điều kiện sản xuất NĐTK khá chặt chẽ. Chẳng hạn, mặt bằng sản xuất phải sạch sẽ, thông thoáng, không nằm cạnh bãi rác, ao tù. Công nhân phải được khám sức khỏe định kỳ, vào xưởng phải có bảo hộ lao động để tránh lây nhiễm vi khuẩn từ người sang sản phẩm. Sản phẩm trước khi xuất xưởng phải được đóng gói bằng bao PE và chỉ sử dụng một lần, khi vận chuyển phải bọc thêm bao bố và phải dùng loại xe chuyên dùng...
Mặc dù điều kiện sản xuất được quy định khá rõ ràng, song có đến các cơ sở sản xuất mới thấy được sự bề bộn của nó. Nhiều cơ sở mặt bằng nhỏ hẹp, thiếu vệ sinh. Quy định thành phẩm phải được đóng gói tự động nhằm tránh tiếp xúc trực tiếp với công nhân, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Tuy vậy, ở hầu hết các cơ sở sản xuất đều bỏ qua khâu đóng gói tự động (chi phí cho thiết bị này giá rất cao), họ chỉ đóng gói bằng thủ công cho phù hợp với nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng. Và từ đây, NĐTK không còn là “tinh khiết” nữa. Tệ hơn, nhiều cơ sở không chỉ dùng bao PE một lần như quy định mà họ tái sử dụng nhiều lần nhưng không được giặt giũ sạch. Đặc biệt, khâu vận chuyển từ xưởng đến nơi tiêu thụ rất quan trọng, nhưng đến nay không ai kiểm soát nổi. Nhiều cơ sở không có xe chuyên dụng, vận chuyển bằng xe lam và xe gắn máy là chủ yếu...
Theo thạc sĩ Hoàng Thị Ngọc Ngân - Phó Khoa Vệ sinh, Trung tâm Y tế Dự phòng - TPHCM: Điều kiện sản xuất, phân phối NĐTK như trên rất dễ bị tái nhiễm vi trùng (giống như nước đá cây), gây bệnh đường ruột, bệnh thương hàn. Một chủ cơ sở cũng đã thừa nhận, nước đá trước khi xuất xưởng có thể vệ sinh hơn nước đá cây, nhưng do vận chuyển, bảo quản trong hầm lạnh không được vệ sinh nên khi đến tay người tiêu dùng không còn là NĐTK, gọi nước đá viên là chính xác hơn cả. Người tiêu dùng không nên mua nước đá có bọt, có chất kết tủa màu vàng hoặc đục vì đã bị nhiễm khuẩn.