Trò chơi dành cho bệnh nhân tổn thương não

Mô hình mới dành cho bệnh nhân tổn thương não đang được áp dụng ở Bệnh viện Chợ Rẫy giúp những bệnh nhân bị di chứng đời sống thực vật, liệt nửa người, động kinh... có nhiều hy vọng được hội nhập trở lại với cộng đồng

Tại Khoa Vật lý trị liệu - Phục hồi chức năng của Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy, anh Hoàng - một nạn nhân tai nạn giao thông bị chấn thương sọ não - lê những bước chân yếu ớt khi tập bài tập đi khéo qua khe hở giữa các chai nhựa được dựng thành hàng như một diễn viên xiếc. Dù mỗi khoảng trống giữa hai chai khá rộng nhưng lần nào anh cũng làm đổ chai. Sau cả tuần tập như vậy, cuối cùng anh cũng đã đi một cách thăng bằng giữa các chai mà không làm đổ chai nữa. Kết quả đó làm anh thấy thực sự được khích lệ, luôn tự nhủ “nếu mình cứ tiếp tục thì một ngày nào đó sẽ đi đứng và hoạt động bình thường trở lại”.

Vận động với những trò chơi của trẻ

Chúng tôi gặp anh Trần Minh Tiến, sinh năm 1978, một thiếu úy quân đội quê ở Quảng Trị, đang miệt mài tập đi như đứa trẻ mới bắt đầu chập chững. Trước đây, một tai nạn giao thông xảy ra khiến anh Tiến bị chấn thương sọ não. Mặc dù đã cố gắng cứu chữa nhưng các bác sĩ tại Khoa Ngoại Thần kinh, BV Chợ Rẫy cũng chỉ có thể giúp anh duy trì sự sống. Phần não tổn thương đã làm anh liệt nửa người, mọi sinh hoạt giờ đây đối với anh đều hết sức khó khăn, ngay cả việc co duỗi những ngón tay anh cũng không làm được. Dù vậy, anh vẫn không nản lòng. Ngày hai buổi, anh đều đặn tập vận động bằng những bài tập như: kéo bao bỏ từ lỗ này qua lỗ khác, bóp banh nhựa, nhào đất sét để vận động các ngón tay... Đến bài tập dùng lực các ngón tay nhét bi qua khe nhỏ, anh đã phải chảy nước mắt vì quá đau đớn. Mỗi động tác anh phải thực hiện hàng giờ mà không biết chán, trông anh say mê với những viên bi, đất sét, kim chỉ, banh... chẳng khác nào đứa trẻ đang để tâm vào trò chơi của mình. Gần hai tháng mà anh chỉ có thể làm những động tác nhỏ. Anh còn phải tiếp tục với những bài tập như cầm đũa, gọt trái cây, bưng chén, xay sinh tố và những bài tập gập người phía trước, ngửa người ra sau, xoay người bên trái, bên phải, giữ thăng bằng cơ thể khi bước đi... Tất cả những hoạt động bình thường đó đối với một bệnh nhân như anh Tiến là cả một hành trình dài. Anh không biết khi nào mình mới có thể hồi phục và trở lại cuộc sống trước đây nhưng anh luôn tin rằng ngày đó không còn xa.

Nếu người bệnh được chia sẻ...

Bác sĩ Bùi Thu Huệ, Trưởng Khoa Vật lý trị liệu - Phục hồi chức năng của BV Chợ Rẫy, cho biết để có thể phục hồi các chức năng đã mất, người bệnh phải hết sức kiên trì, tự giác khổ luyện, dù rất đau đớn. Việc tập luyện đòi hỏi sự phối hợp giữa kỹ thuật viên, người bệnh và cả gia đình bệnh nhân. Trong khi hướng dẫn cho người bệnh, kỹ thuật viên phải hết sức cẩn thận, mỗi động tác phải bảo đảm độ chính xác tuyệt đối vì chỉ cần một sai sót nhỏ cũng có thể để lại cho bệnh nhân những di chứng rất khó khắc phục như khoèo tay, đi đứng không đúng tư thế... Kết quả tập luyện thường chỉ thể hiện rõ sau một thời gian dài, mỗi tuần chỉ cần người bệnh thực hiện thành thạo một hai động tác đã là một thành công lớn. Bác sĩ Huệ cho biết trước khi đến với mô hình chăm sóc cho bệnh nhân tổn thương não, hầu hết người bệnh đều cảm thấy mặc cảm, bi quan. Ngay cả người thân của họ cũng hoang mang, khiến bệnh nhân luôn thấy mình là gánh nặng. Khả năng tái hòa nhập cộng đồng ở từng người bệnh rất khác nhau, có bệnh nhân chỉ cần vài tháng nhưng cũng có người phải cần thời gian lâu hơn. Ngay cả khi đã có thể đi đứng được không có nghĩa là người bệnh đã hoàn toàn bình phục, họ vẫn chịu thiệt thòi một thời gian nữa so với những người bình thường khác.

Theo bác sĩ Huệ, ngoài việc chú trọng đến các phương pháp trị liệu phù hợp, việc quan tâm đến đời sống tinh thần là hết sức cần thiết. Khi người bệnh được quan tâm, chia sẻ, họ sẽ cảm thấy mình được tôn trọng và trở nên tự tin hơn. Để quan tâm cả về thể chất và tinh thần cho người bệnh, ngoài việc sử dụng các phương pháp điều trị truyền thống như sử dụng sóng siêu âm, kích thích điện từ cùng các bài tập chủ động trên giường, mô hình còn áp dụng nhiều phương pháp trị liệu mới như tập hát, chơi cờ, chơi xếp hình, thường xuyên tổ chức các chuyến dã ngoại để bệnh nhân làm quen chỗ đông người nhằm tạo sự tự tin cho người bệnh và xóa dần mặc cảm bệnh tật.