Trước hết, bệnh tay chân miệng là bệnh lây theo đường tiêu hóa thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ ở tuổi đi nhà trẻ mẫu giáo. Biểu hiện của bệnh là nổi các nốt phỏng ở quanh miệng, gan bàn chân, lòng bàn tay. Một số trẻ có thể mọc nốt phỏng ở quanh gối hoặc ở mông. Bệnh thường lành tính, 90% là tự khỏi, trừ những trường hợp có biến chứng thì phải nhập viện điều trị. Các biến chứng thường gặp của bệnh tay chân miêng là não viêm hoặc phù phổi cấp và viêm cơ tim cấp, có thể dẫn tới tử vong.
Về lâm sàng, bệnh tay chân miệng được chia thành 4 độ lâm sàng:
Độ 1, bệnh thường nhẹ, có ít nốt phỏng ở quanh miệng, lòng bàn tay và gan bàn chân. Trẻ thường sốt nhẹ, kém ăn, mệt mỏi, thường diễn biến trong vòng 3-7 ngày là khỏi.
Độ 2, bệnh thường sốt trên 38 độ, các nốt phỏng cũng giống như độ 1 nhưng có thể xuất hiện thêm các triệu chứng như tiêu chảy. Những trường hợp nặng hơn có thể xuất hiện sốt cao li bì, nôn trớ.
Độ 3, bệnh nhân xuất hiện các dấu hiệu của các biến chứng sau khi xuất hiện các nốt phỏng bao gồm các biểu hiện của phù phổi cấp hoặc suy tim cấp, đôi khi có co giật.
Độ 4, là những trường hợp rất nặng có những biểu hiện của viêm não, phù phổi, sốc, suy đa phủ tạng có thể dẫn tới tử vong.
Với những trường hợp ở độ 1 có thể điều trị tại nhà với cách chăm sóc và đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ nhưng thường xuyên phải theo dõi chặt chẽ về nhiệt độ, tình trạng tinh thần và hô hấp của trẻ. Nếu xuất hiện các dấu hiệu nặng như nôn nhiều, sốt cao li bì thì phải đưa ngay đến bệnh viện để cấp cứu. Các trường hợp từ độ 2 trở lên thì phải nhập viện điều trị ngay từ đầu.
Hiện nay, bệnh tay chân miệng thường gặp quanh năm, xảy ra ở tất cả các tỉnh thành nhưng số bệnh nhân ở các tỉnh phía Nam nhiều hơn ở các tỉnh phía Bắc. Các đỉnh dịch thường gặp vào khoảng tháng 4 đến tháng 7 và tháng 9 đến tháng 11.
Bệnh tay chân miệng hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chưa có vắc-xin phòng bệnh. Việc điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng. Những ca nặng phải nằm ở khoa điều trị tích cực, có thể phải thở máy hoặc lọc máu mới có thể cứu được tính mạng. Tuy nhiên, những trẻ mắc bệnh ở độ 4 thường rất nặng và dễ tử vong.
Để phòng bệnh, cần phải áp dụng các biện pháp dự phòng chung bao gồm rửa tay với xà phòng hoặc các dung dịch sát trùng trước khi ăn, trước và sau khi đi vệ sinh. Lau rửa sàn nhà trẻ mẫu giáo bằng các dung dịch sát trùng như Chloramin B, đặc biêt là đối với những người chăm sóc trẻ. Thực hiện ăn sạch uống sạch và sử dụng các đồ chơi sạch cho trẻ em. Khi trẻ mắc bệnh cần phải cách ly tại nhà. Nếu phải nhập viện thì phải cách ly theo quy định của Bộ Y tế. Những trẻ có triệu chứng lâm sàng cần sớm đưa đến các cơ sở y tế để được khám chữa bệnh kịp thời.
Bệnh sốt xuất huyết cũng là bệnh rất thường gặp trong mùa hè do virus Dengue gây nên. Bệnh lây truyền do muỗi Aedes Aegypti đốt người bệnh rồi truyền cho người khác. Bệnh có bệnh cảnh lâm sàng với các dấu hiệu chính như sốt cao, xuất huyết ở nhiều mức độ khác nhau, từ chảy máu chân răng, chảy máu cam đến xuất huyết trên da hoặc xuất huyết nội tạng, tiểu cầu hạ. Những trường hợp nặng có thể xuất hiện tình trạng sốc và suy đa tạng. Bệnh thường diễn biến nặng từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 của bệnh. Phần lớn các trường hợp diễn biến nhẹ và khỏi sau 7 ngày. Những người có biểu hiện xuất huyết nặng, hoặc có sốc cần phải được nhập viện để điều trị,
Những dấu hiệu cảnh báo sẽ diễn biến nặng bao gồm: đau tức vùng gan, sốt cao li bì, nôn nhiều, xuất huyết ở trong niêm mạc như lòng trắng mắt. Những biến cố thường xảy ra khi bệnh nhân đang sốt cao thì bị hạ thân nhiệt đột ngột.
Sốt xuất huyết thường gặp vào mùa hè do mưa nhiều và có nhiều ổ trữ nước tạo điều kiện cho muỗi sinh sôi phát triển và truyền bệnh. Đến nay bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và chưa có vaxin. Để phòng bệnh, mỗi cá nhân và gia đình cần thực hiện các biện pháp sau:
- Thực hiện các hành vi có lợi cho sức khỏe như đảm bảo dinh dưỡng tốt, tránh muỗi đốt. Mỗi gia đình nên sử dụng hương trừ muỗi hoặc thuốc xịt muỗi. Loại bỏ các dụng cụ tạo điều kiện cho muỗi sinh sôi nảy nở như chum vại chứa nước cần phải đậy nắp. Ở vùng trồng dừa, vỏ trái dừa cần để úp xuống để không thành nơi đọng nước mưa tạo điều kiện cho muỗi đẻ trứng. Tiêu diệt loăng quăng bằng nhiều biên pháp phù hợp.
- Trước khi vào hè cần tổ chức phun thuốc diệt muỗi trên diện rộng, đặc biệt là ở các tỉnh trọng điểm của sốt xuất huyết theo quy định của Bộ Y tế.
- Khi có các triệu chứng mắc bệnh cần sớm đến các cơ sở y tế để đươc phát hiện và điều chỉnh sớm.