Viêm màng não mủ ở trẻ em, tử vong cao

Tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 TPHCM, vài tháng qua tần suất trẻ nhập viện vì viêm não, viêm màng não mủ có dấu hiệu gia tăng. Có tháng khoảng 50 trẻ nhập viện vì các bệnh này

Quá trình điều trị bệnh viêm màng não mủ thường gặp khó khăn, thời gian điều trị kéo dài, chi phí cho quá trình điều trị tương đối cao. Bệnh có thể gây tử vong hoặc để lại những di chứng thần kinh trầm trọng hoặc kéo dài cho trẻ.

Lưu ý các dấu hiệu sốt cao, co giật, thay đổi tri giác

Biểu hiện lâm sàng viêm màng não mủ ở trẻ em rất đa dạng và thay đổi tùy theo lứa tuổi. Bệnh thường khởi phát với các triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp trên với các biểu hiện như sốt, sổ mũi, ho... sau đó trẻ có thể bú kém hoặc bỏ bú, quấy khóc, li bì, ọc sữa hoặc nôn vọt, thóp phồng, cổ gượng. Một số trẻ có thể kèm tiêu chảy, nặng hơn co giật, lơ mơ, hôn mê...

Diễn tiến bệnh thường thay đổi và phức tạp tùy theo tác nhân gây bệnh, tốt nhất các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến khám và theo dõi tại các nơi có bác sĩ chuyên khoa nhi. Nếu trẻ có dấu hiệu trở nặng như sốt cao, co giật, thay đổi tri giác, nên đưa ngay trẻ đến các bệnh viện hoặc trung tâm y tế gần nhất.

Viêm màng não do Hib, tử vong 20% - 50%

Viêm màng não mủ do nhiều tác nhân khác nhau gây ra, trong đó 3 tác nhân thường gặp nhất ở trẻ nhỏ từ 3 tháng đến 6 tuổi chiếm 80% là: Haemophilus influenzae type b (Hib), Streptococcus pneumonia, Neisseria meningitides. Ngoài ra còn một số tác nhân khác ít gặp hơn. Tại các bệnh viện nhi, tác nhân gây viêm màng não mủ ở trẻ em phần lớn do Hib.

Ở các nước đang phát triển, viêm màng não mủ do Hib có tỉ lệ tử vong 20% – 50%. Trên thế giới, ước tính hằng năm có 400.000 – 700.000 trẻ chết do các bệnh Hib gây ra, gồm viêm màng não và viêm phổi. Nếu được cứu sống, trẻ vẫn có thể bị các biến chứng kéo dài trên hệ thần kinh và bị tổn thương não vĩnh viễn như điếc, liệt, chậm phát triển tâm thần vận động, não úng thủy hoặc sống đời sống thực vật...

Các bệnh do Hib có thể lây truyền từ trẻ này sang trẻ khác qua các hạt nước bọt khi trẻ bị ho hoặc hắt hơi. Hib cũng có thể lây lan qua đồ chơi dùng chung hoặc các đồ vật mà trẻ thường cho vào miệng. Tất cả trẻ đều có thể bị nhiễm Hib, nhưng nguy cơ này gia tăng ở nhóm trẻ tại nhà trẻ hoặc trường mẫu giáo.

Chích ngừa, biện pháp ngừa bệnh tốt nhất

Cần chích vắc xin ngừa Hib cho trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi nhằm chống lại viêm màng não mủ do Hib cũng như các nhiễm trùng nặng do Hib khác. Vắc xin phòng bệnh do Hib có thể được chích cùng lúc với các vắc xin khác như bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt. Nên bắt đầu cho trẻ chích phòng bệnh Hib 3 mũi: lúc 2 tháng, 3 tháng, 4 tháng. Sau đó nhắc lại mũi thứ tư lúc trẻ 18 – 24 tháng. Tuy nhiên, nếu trong thời gian trên trẻ chưa được chủng ngừa Hib, các bậc cha mẹ nên đưa trẻ đến những nơi có bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc các trung tâm y tế dự phòng để được tư vấn vì thời gian chủng ngừa và số mũi chích có thể thay đổi.

Chúng ta ít khi gặp tác dụng phụ sau tiêm vắc xin ngừa Hib. Đã có hàng triệu liều vaccine ngừa Hib được sử dụng trên toàn cầu mà không có tác dụng phụ trầm trọng nào xảy ra. Một vài trẻ bị sưng đỏ tại nơi chích vắc xin nhưng thường giảm sau 1 hoặc 2 ngày. Sốt có thể gặp, nhưng thường nhẹ và hiếm khi sốt cao. Cách tốt nhất để các bậc cha mẹ bảo vệ con trẻ khỏi các bệnh lý nhiễm trùng là phòng bệnh bằng chích vắc xin theo đúng lịch chủng ngừa.