Tạo sức bật cho TP HCM

Sau hơn 2 tháng sáp nhập, nhiều thách thức về giao thông ở TP HCM đang dần lộ diện.

Thách thức lớn nhất không chỉ là đường sá chật hẹp hay số lượng phương tiện cá nhân tăng chóng mặt mà là sự kết nối chưa đồng bộ giữa quy hoạch 3 vùng (TP HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây).

Diện tích mặt đường ở TP HCM hiện chỉ đạt khoảng 40% so với quy hoạch mà Thủ tướng phê duyệt năm 2020, trong khi dân số tăng 5% và phương tiện cá nhân tăng đến 7% mỗi năm. Sự chênh lệch này tạo ra áp lực nặng nề, đòi hỏi TP HCM phải có chiến lược dài hạn, bài bản để áp lực đó không trở thành rào cản phát triển.

Chiến lược đang được TP HCM triển khai thực hiện là xây dựng mạng lưới giao thông đa dạng, liên thông, ưu tiên vận tải công cộng. Với 168 tuyến xe buýt, hơn 10 tuyến metro trong quy hoạch cùng 86 tuyến đường thủy…, hệ thống xương sống vận tải đô thị của thành phố đang hình thành.

Tuyến metro số 1 đã chứng minh sức hút khi công suất thiết kế 32.000 khách/ngày mà thực tế gấp đôi, thậm chí dịp lễ, Tết đã vượt 100.000 hành khách. Đây là minh chứng rõ ràng rằng nhu cầu đi lại công cộng rất lớn, tạo tiền đề cho mạng lưới metro 355 km đến năm 2035, giảm áp lực cho đường bộ cũng như hạn chế phương tiện cá nhân.

Không chỉ hạ tầng cứng, TP HCM còn tập trung vào các giải pháp mềm, như tối ưu hoạt động đèn tín hiệu, phân luồng thông minh, khai thác dữ liệu giao thông. Điều quan trọng không thể không đề cập là ý thức người dân - "phần hồn" của giao thông. Nếu chỉ có hạ tầng mà thiếu ý thức cộng đồng, "mạch máu" kinh tế vẫn có thể tắc nghẽn. Nghị định 168/2024 cùng các chương trình giáo dục văn hóa giao thông bước đầu đã phát huy hiệu quả, giảm vi phạm và hình thành thói quen tham gia giao thông văn minh.

Trong tầm nhìn 2030-2045, TP HCM hướng tới siêu đô thị hiện đại, xanh, thông minh và bền vững. Các tuyến Vành đai 2, 3, 4 và sân bay Long Thành, cảng biển cùng hàng loạt tuyến buýt nhanh liên vùng sẽ kết nối TP HCM với cả nước và quốc tế, đồng nghĩa với việc tạo trục xương sống cho kinh tế và logistics.

Thành công không chỉ dựa vào cầu cống, metro hay đường bộ mà còn ở sự đồng thuận và ý thức cao của người dân để hình thành dòng chảy thông suốt cho việc phát triển kinh tế. Giao thông vì thế không chỉ là hạ tầng mà còn là chiến lược sống còn của TP HCM.

Trong bối cảnh ấy, phát triển đồng bộ, đa dạng loại hình vận tải công cộng, gắn kết ý thức cộng đồng và quản lý thông minh đang là những ưu tiên hàng đầu mà TP HCM cần hiện thực hóa. Chỉ khi đó, TP HCM mới thực sự trở thành đô thị văn minh, năng động và bền vững, xứng tầm "đầu tàu" khu vực, nơi hạ tầng và con người cùng tạo ra sức bật cho việc tăng trưởng lâu dài.