Tập sách "Đủ ấm lòng nhau một quãng đường" - Hồn chữ bay cao, tâm chữ đọng lại

Với "Đủ ấm lòng nhau một quãng đường", Bùi Phan Thảo đọc kỹ, tìm ra "chất ngọc" của từng tác phẩm và lấy nghĩa tình đối đãi bạn văn chương

Không chỉ là một nhà thơ thành danh, một người viết truyện ngắn, bút ký, Bùi Phan Thảo còn là một nhà phê bình văn chương được nhiều người biết tiếng. Vào những ngày đầu tháng 9-2025, anh đã ra mắt bạn đọc tập sách "Đủ ấm lòng nhau một quãng đường", NXB Hội Nhà văn.

Ấm tình bè bạn văn chương

Tập sách dày gần 280 trang, điểm lại tác phẩm của 38 tác giả, từ những văn nhân nổi tiếng của cả nước, những nhà văn cao tuổi, từng kinh qua kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, như Trương Quang Đệ, Trình Quang Phú, Quang Chuyền, Lương Minh Cừ, Trương Tuyết Mai, Nguyễn Vũ Quỳnh, Phạm Trung Tín… những nhà văn lừng danh đã quá cố như Đỗ Nam Cao, Trần Hoài Dương, Triệu Xuân; những nhà thơ tài hoa Trương Nam Hương, Lê Thị Kim, "gã thi sĩ hoang" Nguyễn Thánh Ngã, nhà thơ nữ với những bài thơ tình đắm đuối Trần Mai Hường… cùng những nhà văn đã tạo chỗ đứng trên văn đàn như Ngọc Khương, Minh Tứ, Nguyễn Văn Thưởng, Phố Giang, Phạm Phương Lan, Hoa Mai, Trần Hà Yên, Triệu Kim Loan, Miên Trường, Phùng Hoàng Anh… và một số tác giả trẻ: Cao Bảo Vy, Thùy Trang…

Trong lời đầu sách, tác giả giãi bày: "Viết văn, làm thơ bao giờ cũng là một công việc nặng nhọc và cô đơn… Và, khi đứa con tinh thần được chào đời, những tác phẩm văn chương ấy đều có số phận của nó... Trên hành trình văn chương, được đón nhận, được gặp nhau, cũng là một hạnh ngộ. Dù chỉ đi với nhau một đoạn đường, cũng đủ làm lòng ấm lại bởi tình người, tình bè bạn văn chương".

Cái nhìn tinh tế và đồng cảm sâu sắc

Với sự thấu hiểu và đồng cảm, nhận ra những điểm sáng từ tác phẩm và tố chất riêng của từng tác giả, Bùi Phan Thảo đem đến cho người đọc sự hiểu biết nhiều hơn về tác phẩm, cũng như một phần hiện thân con người tác giả sau trang viết.

Những tâm tư ấy, những nét đẹp tâm hồn con người, tâm hồn văn nhân được soi chiếu bằng ánh sáng của tình cảm, bằng những rung động và đồng cảm qua từng số phận nhân vật truyện ký hay những câu thơ.

Bùi Phan Thảo có lối viết nhẹ nhàng, văn phong điềm đạm và tình cảm, câu chữ giản dị song anh có cái nhìn sắc sảo, phân tích tác phẩm thấu đáo, toát lên vẻ đẹp đúng nghĩa của văn chương sau từng trang viết. Đọc từng tác phẩm qua phân tích của Bùi Phan Thảo, càng hiểu thêm về tác giả và trân trọng lao động của các nhà văn, yêu mến hơn văn và người.

Bùi Phan Thảo nhìn ra cái mới cùng những thông điệp sâu sắc qua từng tác phẩm để chia sẻ với bạn đọc. Những truyện của nhà văn Trương Quang Đệ đẹp như cổ tích, bóng người đi qua trang sách để lại những nỗi buồn man mác và nỗi yêu thương lặng thầm tỏa lan. Những chân dung văn nhân nổi tiếng của nhà văn Trình Quang Phú sáng rõ diện mạo bên ngoài và tính cách bên trong, ông đưa chân dung về sát hiện thực, gần gũi tình cảm bạn đọc.

Với nhà thơ Trần Hoài Dương, "miền xanh thẳm" là giấc mơ da diết, chứa đựng nhân tính và tình yêu thương, lòng biết ơn, giấc mơ làm người. Còn nhà thơ - PGS-TS Lương Minh Cừ, thuở thanh xuân cầm súng chiến đấu, hòa bình trở lại giảng đường, làm hiệu trưởng Trường Đại học Tài chính - Marketing và nhiều năm qua làm hiệu trưởng Trường Đại học Cửu Long, đồng thời cũng là một nhà thơ với nhiều dấu ấn sáng tạo. Thơ Lương Minh Cừ thấm dần vào người đọc bởi thơ cũng là người, một người sống đầy nghĩa tình, trọn vẹn trước sau.

Sợ làm chiếc lá thêm đau

Tôi rất thích bài viết của Bùi Phan Thảo về tập thơ của nhà thơ - nhạc sĩ Trương Tuyết Mai, người nổi tiếng với ca khúc "Huế, tình yêu của tôi". Bùi Phan Thảo viết: "Phải có sự rung cảm của một nhà thơ, sự tinh tế thẩm âm của một nhạc sĩ mới nghe ra tiếng lá vỡ, rụng ngoài sân vắng. Và cả trái tim đa cảm, thương cái sự đau của chiếc lá. Cảm ơn người tặng cây xiên để dọn lá, đỡ đau lưng, nhưng người bớt đau lại thương lá đau. Lá rụng, là đã rạn vỡ, nay bị đâm xuyên bởi thép nhọn là thêm một lần đau"… "Thôi cứ đành khom lưng gom lá/ đưa chổi thật êm/ lá sẽ bớt đau".

Nhận xét về thơ Trương Nam Hương, tác giả viết: "Người đọc nhận ra dường như con chữ động đậy, hồn chữ bay cao, tâm chữ đọng lại". Còn với Nguyễn Tam Phù Sa, nhà thơ đất Quảng, Bùi Phan Thảo điểm lại những câu thơ hay xuất thần bên cạnh những câu thơ hồn hậu: "Lũ xô rớt khỏi Thu Bồn/ bát nhang lạc giữa Sài Gòn mẹ ơi"; "hành phương Nam bôn tẩu mấy mươi năm/ rơm rạ giữa lòng còn ngún khói"…

Tác giả cũng tâm đắc với nhiều tứ thơ hay, thi ảnh đẹp và lối diễn đạt độc đáo của nhà thơ Nguyễn Vũ Quỳnh: "Khuya về chấp chới chiêm bao/ nụ cười bên giếng lật nhào trời quê".

Giá trị vĩnh hằng của lòng khoan dung

Với nhà thơ nữ Trần Mai Hường, "chỉ cần anh thấu đủ/ em đã thừa bão giông"; "chiều đừng hẹn hoàng hôn dan díu nữa/ có phù du đồng lõa với em rồi" thì dù đêm nghiêng, khoảnh khắc nào cũng lửa, bài thơ trẻ nhất đã được kiêu hãnh viết ra. Nhà thơ Hoa Mai học giọt sương cách vỡ, nhìn nắng ấm thiên hà, cuối năm giặt áo cho thơ và cảm khái "thế gian vạn vật đa tình/ thơ yêu tôi viết thình lình lệ rơi".

Còn Trần Hà Yên chuyện đời kể nhẹ mà đau qua 25 truyện trong tập truyện ngắn "Tia nắng mồ côi", sẻ chia thông điệp hãy yêu quý cuộc sống này và những giá trị vĩnh hằng của lòng khoan dung, sự tử tế. Nhà thơ Ngô Minh Oanh mang ơn đời hạnh phúc ấm vòng tay, phát lộ phẩm chất thi sĩ: "Phố núi như chùm mận chín/ đường Đồng Văn ngoằn ngoèo như sợi chỉ/ buộc chân anh ngày về"; "cái thơm dẻo hạt gạo làng đã úa/ để cơn lũ cuộc đời mẹ gánh chịu quanh năm".