Tham gia BHXH, BHYT: Lợi ích đã rõ, chớ nên chần chừ

Ngoài các giải pháp của cơ quan BHXH, cần có sự hỗ trợ của chính quyền các cấp, đơn vị trong việc phát triển người tham gia BHXH, BHYT

Theo BHXH TP HCM, tính đến hết tháng 6-2025, tổng số người tham gia BHXH, BHYT tại thành phố đạt 11.553.392 người. Trong đó, có 3.916.774 người tham gia BHXH bắt buộc; 91.399 người tham gia BHXH tự nguyện; 3.837.005 người tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) và 11.461.993 người tham gia BHYT.

Nhiều giải pháp

Tỉ lệ lực lượng lao động tham gia BHXH tại TP HCM thời gia qua đạt 58,59%, tham gia BHTN đạt 56,09% và tỉ lệ dân số tham gia BHYT đạt 82,1%. Theo ông Lò Quân Hiệp, Giám đốc BHXH TP HCM, so với thời điểm cuối năm 2024, tổng số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN giảm 37.098 (0,33%).

Hướng đến mục tiêu Nghị quyết số 42-NQ/TW đề ra là đến năm 2030 có trên 95% dân số cả nước tham gia BHYT; Chỉ thị số 36-CT/TU ngày 1-7-2024 của Thành ủy TP HCM là đến năm 2030, thành phố có khoảng 62% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH (trong đó số tham gia BHXH tự nguyện chiếm khoảng 5%); khoảng 57% lực lượng lao động tham gia BHTN; có ít nhất 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, BHXH hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội...

Thời gian qua, BHXH TP HCM đã thực hiện nhiều giải pháp để phát triển người tham gia, nhất là khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực (từ ngày 1-7-2025) kèm theo việc bổ sung một số đối tượng tham gia BHXH mới. Chẳng hạn, vừa qua BHXH thành phố và các đơn vị trực thuộc đã tổ chức đợt ra quân tuyên truyền về chính sách BHYT, BHXH tự nguyện với các hoạt động tuyên truyền trực tiếp tại chợ truyền thống, khu dân cư, nhà trọ, nhà văn hóa để giới thiệu, tư vấn, vận động người dân, chủ hộ kinh doanh... đăng ký tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình.

Tại BHXH cơ sở Tân Định, trong tháng 7-2025, đã tổ chức 4 hội nghị tuyên truyền, vận động và phổ biến các quy định về tham gia BHXH bắt buộc cho chủ hộ kinh doanh (đối tượng tham gia mới theo Luật BHXH 2024). Qua làm việc của cơ quan BHXH với 256 hộ kinh doanh nộp thuế theo phương thức kê khai và 963 hộ kinh doanh nộp thuế theo phương thức khoán, đã có 337 chủ hộ kinh doanh lập hồ sơ tham gia BHXH.

Còn tại BHXH cơ sở Dĩ An, đầu tháng 8-2025 đã thành lập Ban chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT tại các phường Đông Hòa, Tân Đông Hiệp, Dĩ An. "Bên cạnh việc tham mưu cho UBND các phường trong việc chỉ đạo triển khai chính sách về BHXH, BHYT, Ban chỉ đạo sẽ là tuyến đầu của BHXH thành phố trong việc tiếp cận, nắm bắt thực tiễn đời sống người dân. Từ đó, có những giải pháp linh hoạt, phù hợp với từng nhóm đối tượng, để triển khai hiệu quả công tác phát triển người tham gia BHXH, BHYT" - ông Hiệp nhấn mạnh.

Cần sự đồng bộ

Ngoài đa dạng các hình thức vận động, tuyên truyền nêu trên, thời gian qua BHXH TP HCM còn thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN như: triển khai quy chế phối hợp giữa BHXH thành phố với chính quyền địa phương, tăng cường kết nối thông tin với các sở, ngành liên quan để quản lý đơn vị, doanh nghiệp (DN) đang hoạt động, giải thể, phá sản, thành lập mới trên địa bàn, từ đó xác minh số lao động thuộc diện phải tham gia BHXH, BHYT theo luật định.

Bên cạnh đó, tăng cường thanh tra, kiểm tra, đôn đốc, yêu cầu các đơn vị, DN tham gia BHXH, BHYT đầy đủ cho NLĐ; mở rộng và nâng cao chất lượng, hiệu quả tổ chức dịch vụ thu; thường xuyên tổ chức tập huấn kiến thức về chế độ, chính sách BHXH, BHYT cho nhân viên thu để tạo sự chuyên nghiệp trong công tác phát triển người tham gia... Đại diện BHXH TP HCM cho hay các giải pháp này đã mang lại hiệu quả nhất định, song công tác phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN vẫn đối mặt nhiều khó khăn.

Cụ thể, hiện nay tỉ lệ sinh viên (SV) tham gia BHYT tại một số trường vẫn còn thấp (dưới 80%, có trường dưới 60%), mặc dù được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng tới 50%. Nguyên nhân chủ yếu là học sinh (HS), SV thiếu nhận thức đầy đủ về BHYT, gặp khó khăn về tài chính hoặc có tâm lý chờ khi bệnh mới mua BHYT. Trong khi đó, một số nhà trường chưa thực sự quyết liệt trong vận động HS-SV tham gia. 

Để hạn chế tình trạng này, BHXH thành phố đã kiến nghị Bộ Tài chính, BHXH Việt Nam phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo các trường đại học, cao đẳng đẩy mạnh truyền thông, đưa tỉ lệ tham gia BHYT của HS-SV vào tiêu chí thi đua hằng năm; đưa tiền đóng BHYT vào khoản thu bắt buộc đầu năm học để bảo đảm quyền lợi khám chữa bệnh cho HS-SV không bị gián đoạn.

Một khó khăn khác là thời gian qua, tuy ngành BHXH có phối hợp với cơ quan thuế về chia sẻ dữ liệu và phối hợp công tác, nhưng các dữ liệu được chia sẻ hiện chưa mang tính kịp thời và độ chính xác cao. Do đó, BHXH TP HCM kiến nghị Bộ Tài chính chỉ đạo Cục Thuế và BHXH Việt Nam xây dựng quy chế chia sẻ dữ liệu mới, trong đó quan tâm nội dung dữ liệu chia sẻ phải mang tính kịp thời và chính xác hơn.

Ngoài ra, BHXH thành phố đề nghị UBND thành phố chỉ đạo Sở Tài chính chia sẻ dữ liệu đăng ký giấy phép kinh doanh đang quản lý để hỗ trợ công tác rà soát phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN; Bộ Công an chỉ đạo Công an thành phố thực hiện trao đổi một số trường dữ liệu dân cư (như: họ tên, định danh cá nhân, CCCD, ngày sinh và địa chỉ...) để hỗ trợ công tác phát triển người tham gia BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn.