Thắp sáng hy vọng trong bệnh nhân ung thư

Làm việc tại Nhật Bản song tấm lòng của một bác sĩ người Việt luôn hướng về người bệnh ung thư trong nước

Khi đề cập việc viết về ông dự thi "Người thầy thuốc trong tôi", bác sĩ Phạm Nguyên Quý chỉ cười rồi xua tay: "Thôi em ơi, anh có làm được gì nhiều đâu. Ở Việt Nam có nhiều bác sĩ âm thầm giúp bệnh nhân, em nên viết về họ thì hơn!"

"Ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng"

Sự khiêm nhường của bác sĩ Quý lại khiến tôi càng phải quyết tâm viết về ông, vì tôi tin rằng câu chuyện của ông rất đáng chia sẻ cho cộng đồng. Bác sĩ Quý hiện là Trưởng Khoa Ung thư Nội khoa - Bệnh viện Trung ương Kyoto Miniren và là nghiên cứu viên lâm sàng thuộc Đại học Kyoto, Nhật Bản. Có lẽ sẽ có nhiều người ngờ vực và đặt câu hỏi, một bác sĩ ở Nhật thì phục vụ cho người Nhật, chữa bệnh cho người Nhật tại sao lại là "Người thầy thuốc trong tôi" ở Việt Nam.

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống hành nghề y ở Huế, Phạm Nguyên Quý nhận học bổng Chính phủ Nhật để du học từ năm 2002. Dù đã qua hơn 20 năm sống và làm việc tại đất nước mặt trời mọc nhưng trái tim ông vẫn luôn hướng về quê hương. Ngoài những chương trình giao lưu y tế Nhật - Việt cập nhật kiến thức y học tiên tiến cho nhân viên y tế trong nước, ông đã và đang liên tục chia sẻ những thông tin chính xác về sức khỏe, đặc biệt là về ung thư cho nhiều bệnh nhân và người thân tại Việt Nam.

Tất cả bắt đầu từ năm 2008, khi ông là một trong 8 sinh viên giỏi của Trường Đại học Y nha khoa Tokyo được cử đi thực tập tại Đại học Y khoa Harvard. Ngoài những trải nghiệm thực tế về nền y học tiên tiến ở Mỹ, điều làm ông ấn tượng nhất là quan hệ giữa bệnh nhân và bác sĩ. Ngoài giao tiếp trao đổi với bác sĩ thì bệnh nhân được giải thích bệnh tình kỹ lưỡng bằng các tờ rơi, pamphlet và sau đó cùng với bác sĩ ra quyết định điều trị.

Mong muốn ở Việt Nam, các bệnh nhân được tìm hiểu kiến thức về bệnh học và nhằm thu hẹp khoảng cách về kiến thức giữa bệnh nhân và thầy thuốc, năm 2012, ông cùng một nhóm bác sĩ và chuyên gia IT khởi xướng dự án "Y học cộng đồng". Ông muốn người dân được tiếp cận kiến thức y khoa đúng đắn như ở Mỹ hay Nhật - thông qua website, ebook và cả những phương tiện nghe nhìn như webinar kết hợp livestream. Y học cộng đồng được bắt đầu từ một website lưu trữ bài viết chuẩn xác, dễ hiểu về các vấn đề bệnh tật và chia sẻ miễn phí cho cộng đồng. Dự án ra đời từ những trăn trở khi thấy quá nhiều người Việt tin vào thông tin sai lệch, những bài thuốc không có cơ sở khoa học, hay quảng cáo thổi phồng.

Trong hơn 10 năm qua, bác sĩ Quý còn tích cực viết nhiều bài trên các báo phổ thông, một số có nhuận bút để góp vào quỹ hoạt động cộng đồng. Ông tâm sự: "Dù không thường xuyên, tôi muốn nêu ra một mẫu hình mới: Nhiệm vụ của bác sĩ không chỉ là cung cấp điều trị, chăm sóc y tế chất lượng tại bệnh viện mà còn phải giúp cho bệnh nhân có thêm tự tin và sức mạnh để tiếp tục sinh hoạt tại cộng đồng nhờ kiến thức đúng về y khoa". Mỗi đêm, sau khi kết thúc công việc tại đại học và bệnh viện, bác sĩ Quý lại tiếp tục vai trò thúc đẩy cho y học cộng đồng. Không chỉ dịch thuật, hiệu đính hàng trăm bài viết, ông còn chăm chỉ liên lạc nhờ bạn bè tham gia vào dự án với nhiều vai trò. "Vì là dự án tình nguyện, y học cộng đồng đã phải đối mặt với nhiều vấn đề như thay đổi nhân sự và thường xuyên thiếu ngân quỹ hoạt động nhưng rất may là mình đã được rất nhiều anh em hỗ trợ bằng cả tấm lòng" - ông trải lòng.

Để có được y học cộng đồng nhân rộng như hôm nay là sự hy sinh, bền bỉ theo đuổi mục tiêu của bác sĩ Quý. Ông làm việc với tinh thần "cho đi" là hạnh phúc. Phải có tình yêu nghề và giàu lòng nhân ái mới theo đuổi công việc không đồng và làm việc "ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng".

Điểm tựa tinh thần

Là một bác sĩ chuyên điều trị ung thư tại Kyoto, Nhật Bản nhưng ông hiểu nhiều "điểm nghẽn" của bệnh nhân ung thư tại Việt Nam. Nhóm Facebook "Hỗ trợ bệnh nhân ung thư" của y học cộng đồng với gần 75.000 thành viên đã thật sự trở thành một nơi tâm sự đủ điều của người bệnh và gia đình. Vì bệnh nhân ung thư không chỉ cần thuốc men mà còn rất cần tình thương và niềm tin, ông đã dành thời gian chia sẻ về cách ứng xử và chăm sóc người bệnh, kèm lời khuyên bổ ích để hỗ trợ tinh thần.

Cùng với các cộng tác viên y học cộng đồng, ông tổ chức thêm các buổi webinar/livestream "Nghìn lẻ một đêm ca (K)" với sự tham gia của nhiều bác sĩ, chuyên gia để nói về chăm sóc bổ trợ, chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư, bao gồm tâm lý, vận động và dinh dưỡng. Việc chia sẻ trải nghiệm của người đã vượt qua ung thư cũng đã giúp hàng ngàn bệnh nhân và người thân nhận thức đúng hơn và được tiếp thêm hy vọng cho hành trình sắp tới của mình. "Chúng tôi lấy tiêu đề "Nghìn lẻ một đêm K" vì bệnh nhân ung thư có rất nhiều vấn đề cần được quan tâm hỗ trợ. Những câu chuyện đó có thể là "bài ca" chiến thắng để tăng thêm động lực cho bệnh nhân, nhưng cũng có thể là "ca thán" về các vấn đề trong cuộc sống hằng ngày" - bác sĩ Quý tâm sự.

Chị M.N, một bệnh nhân ung thư chia sẻ: "Ngày tôi phát hiện ung thư đường mật được xác định là giai đoạn cuối. Mọi thứ trong tôi sụp đổ, cuộc đời coi như chấm dứt. Tôi bắt đầu rơi vào trạng thái tuyệt vọng, buông xuôi. Sau đó khi được bạn bè giới thiệu Facebook của bác sĩ Phạm Nguyên Quý, tôi mạnh dạn nhắn tin rồi xin kết bạn. Thực sự khi gửi tin đi tôi không có hy vọng được trả lời vì tôi biết bác sĩ rất bận bịu mà ở Nhật chắc chắn bận hơn. Bất ngờ, tôi nhận được tin nhắn từ bác sĩ Quý, chính tin nhắn ấm áp từ bác sĩ đã giúp tôi vực dậy khi tưởng mình không thể sống tiếp".

Chị V.Y.B ở Tây Ninh khi phát hiện ung thư vú đã suy sụp không kém, chị kết bạn, nhắn tin với bác sĩ Quý rồi hồi hộp chờ đợi phản hồi. Và rồi chị cũng không thất vọng, nhận được những dòng chia sẻ, những tin nhắn động viên, khích lệ tinh thần, những hướng dẫn trong sinh hoạt, chăm sóc điều trị từ bác sĩ Quý. "Không chỉ tư vấn về điều trị mà mình còn học hỏi được rất nhiều cái hay như biết trang bị kiến thức, chia sẻ với những người bệnh… Với mình, bác sĩ Quý giống như "người thân thiết", vì đã luôn nhẹ nhàng hướng dẫn, chia sẻ và tiếp thêm sức mạnh cho mình trong hành trình đẩy lùi căn bệnh K vú 6 năm qua" - chị Y. chia sẻ.

Hạnh phúc là cho đi

Trong đại dịch COVID-19, ông còn tham gia lập kênh online hỗ trợ người Việt tiêm chủng hay khám chữa bệnh kịp thời. Những nghiên cứu, khảo sát về khó khăn khi tiếp cận y tế và tình trạng sức khỏe tinh thần của người lao động Việt Nam tại Nhật Bản do ông và đồng nghiệp thực hiện cũng đã thu hút nhiều quan tâm tại các hiệp hội y khoa, góp phần vào việc thay đổi chính sách hỗ trợ dành cho người nước ngoài tại xứ sở Phù Tang.

Năm 2020, bác sĩ Quý được tờ Kyoto Shimbun là nhật báo lớn nhất thành phố Kyoto có bài về chân dung của ông. Bài viết về những việc ông đã làm để giúp đỡ cộng đồng người Việt ở Nhật, được đăng trong chuyên mục "Người tốt việc tốt ở cố đô" dành để giới thiệu những gương mặt tiêu biểu tại Kyoto. Điều đặc biệt là rất hiếm khi người nước ngoài được xuất hiện ở trên tờ báo này.

Đối với người bệnh, bác sĩ Quý không chỉ là người chữa bệnh bằng kiến thức mà còn là người chữa lành bằng cả trái tim. Không tự nhận mình làm được gì lớn lao, song với rất nhiều người bệnh, ông chính là tia nắng nhỏ ấm áp trong hành trình đầy gian nan của họ. Vừa làm công việc ở bệnh viện vừa phát triển dự án y học cộng đồng và hằng ngày hỗ trợ tư vấn động viên chia sẻ chăm sóc sức khỏe tinh thần cho những bệnh nhân ung thư ở Việt Nam, có những lúc ông mệt mỏi. Nhưng rồi ông tiếp tục đứng dậy vì quan niệm hạnh phúc là cho đi, không chỉ giữ cho riêng mình.