Thí điểm xử phạt lao động công ích khi vi phạm giao thông?
UBND TP HCM vừa giao các đơn vị liên quan nghiên cứu, đề xuất bổ sung các hình thức xử phạt mới đối với người vi phạm giao thông, như lao động công ích.
Phóng viên đã trao đổi với thượng tá Nguyễn Văn Bình, Phó trưởng Phòng CSGT Công an TP HCM (PC08), về vấn đề này
* Phóng viên: Thưa ông, PC08 đánh giá thế nào về hình thức xử phạt lao động công ích với người vi phạm giao thông?

Thượng tá Nguyễn Văn Bình
- Thượng tá Nguyễn Văn Bình: PC08 đánh giá cao hình thức xử phạt lao động công ích với người vi phạm giao thông. Thực tế cho thấy biện pháp xử phạt hành chính bằng tiền như hiện nay chưa đủ sức răn đe, nhiều trường hợp vi phạm vẫn tái diễn.
Việc bổ sung hình thức lao động công ích sẽ mang tính giáo dục trực tiếp, buộc người vi phạm có trách nhiệm với cộng đồng thông qua các hoạt động như vệ sinh môi trường, thu gom rác, dọn dẹp các điểm công cộng... Qua đó, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật khi tham gia giao thông của người dân.
* Các hình thức xử phạt vi phạm giao thông hiện nay là gì?
- Theo Luật Xử lý vi phạm hành chính, các hình thức xử phạt hiện nay gồm: cảnh cáo; phạt tiền; tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn; tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính; trục xuất (đối với cá nhân, tổ chức nước ngoài vi phạm).
Luật Xử lý vi phạm hành chính cũng quy định các biện pháp khắc phục hậu quả như: buộc khôi phục tình trạng ban đầu, buộc tháo dỡ công trình vi phạm, buộc tiêu hủy tang vật gây hại...
Trong lĩnh vực giao thông đường bộ, cơ quan chức năng chủ yếu áp dụng hình thức cảnh cáo, phạt tiền, tước giấy phép lái xe có thời hạn, tạm giữ hoặc tịch thu phương tiện và buộc khắc phục hậu quả.

CSGT TP HCM kiểm tra một trường hợp vi phạm về tốc độ lưu thôngẢnh: ANH VŨ
* Tại TP HCM, cơ quan chức năng từng áp dụng hình thức xử phạt lao động công ích với người vi phạm giao thông chưa?
- Ở Việt Nam, hiện chưa có tiền lệ áp dụng việc xử phạt lao động công ích đối với hành vi vi phạm trong lĩnh vực giao thông. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy nhiều quốc gia như Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản... đã triển khai việc này và đánh giá là có hiệu quả tích cực, vừa mang tính giáo dục vừa tạo sức răn đe đối với vi phạm.
* Sau yêu cầu của UBND TP HCM, PC08 đã có kế hoạch gì để hiện thực hóa chỉ đạo này?
- Sắp tới, PC08 sẽ tham mưu cho Ban Giám đốc Công an TP HCM phối hợp với Sở Tư pháp, Sở Xây dựng và các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất bổ sung hình thức lao động công ích vào Luật Xử lý vi phạm hành chính và Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ.
Theo đó, các cơ quan chức năng sẽ xây dựng cơ chế thực hiện, quy định rõ hành vi nào được áp dụng, thời gian lao động, đơn vị giám sát, quyền và nghĩa vụ của người vi phạm... TP HCM có thể sẽ tổ chức thí điểm tại một số địa bàn trước khi triển khai rộng rãi, bảo đảm khi áp dụng sẽ mang tính nhân văn, an toàn, phù hợp sức khỏe, không mang tính cưỡng bức hay làm tổn hại quyền và lợi ích hợp pháp của người vi phạm.
Hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường tuyên truyền
Luật sư Đào Thị Bích Liên, Văn phòng Luật sư Hà Hải và Cộng sự, nhận định việc áp dụng hình thức lao động công ích là giải pháp tiến bộ nhằm giảm thiểu các hành vi vi phạm giao thông.
Tuy nhiên, bà Liên chỉ ra một rào cản pháp lý là cả Luật Xử lý vi phạm hành chính và Bộ Luật Hình sự 2015 (sửa đổi năm 2017) đều chưa quy định về hình thức chế tài này. Do đó, để áp dụng, các cơ quan thẩm quyền cần nghiên cứu, bổ sung hình thức lao động công ích vào luật, đặc biệt là Luật Xử lý vi phạm hành chính, như một hình phạt bổ sung.
Bà Liên cho rằng cần quy định rõ ràng về thời gian lao động công ích, loại công việc, cơ quan giám sát... Hình thức xử phạt này nên tập trung vào các lỗi nguy hiểm như lái xe sau khi uống rượu bia, vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ. Thời gian lao động cần tương ứng với mức độ vi phạm, ví dụ 10 giờ cho lỗi vượt đèn đỏ và 20 giờ cho vi phạm nồng độ cồn cao, nhằm bảo đảm tính răn đe nhưng vẫn nhân văn.
Đồng quan điểm, luật sư Nguyễn Thị Huyền, Đoàn Luật sư TP HCM, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện hành lang pháp lý song song với công tác tuyên truyền. Theo bà, cần phổ biến các câu chuyện, phóng sự thực tế để chứng minh hiệu quả của việc lao động công ích so với phạt tiền, vì có thể nhiều người sẽ sẵn sàng nộp phạt mà không thay đổi hành vi. Việc này sẽ giúp nâng cao ý thức cộng đồng, tạo sự đồng thuận xã hội về ý nghĩa tích cực của hình thức xử phạt mới.