TP HCM cần cơ chế đột phá để vươn tầm

Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM sau hơn 2 năm thực hiện đã mang lại những kết quả rất tích cực.

 Phần lớn nội dung thuộc 5 lĩnh vực mở rộng phân cấp, phân quyền cho TP HCM và các chính sách thí điểm về huy động nguồn lực đã được HĐND và UBND thành phố cụ thể hóa thành nhiều giải pháp, dự án để thu hút đầu tư tư nhân.

Nghị quyết 98/2023 đã và đang đi vào cuộc sống, góp phần quan trọng vào quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19, tạo tiền đề quan trọng cho giai đoạn phát triển mới của TP HCM. Dù vậy, thực tiễn áp dụng cho thấy một số nội dung của nghị quyết đã được Quốc hội chế định chung vào các đạo luật liên quan như Luật Đất đai, Luật Đầu tư... nên không còn mang tính chất thí điểm. Trong khi đó, một số nội dung khác không còn phù hợp khi sắp xếp chính quyền địa phương 2 cấp, chẳng hạn liên quan việc phân cấp cho cấp quận và TP Thủ Đức cũ.

Chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược cũng chưa bao quát được các ngành, lĩnh vực mang tính chiến lược đối với sự phát triển của thành phố theo tinh thần Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Ngoài ra, nội hàm chính sách thu hút đầu tư, quy trình, thủ tục lựa chọn nhà đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư cũng còn nhiều bất cập. Bên cạnh đó, nhiều nội dung tuy phân cấp, phân quyền cho thành phố nhưng quy trình, thủ tục phải theo quy định chung nên chưa thể hiện được quan điểm chỉ đạo của Trung ương là "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Sau khi sáp nhập, TP HCM có diện tích hơn 6.772 m², dân số khoảng 14 triệu người; đóng góp gần 1/4 GDP, hơn 37% ngân sách và chiếm 1/3 số lượng doanh nghiệp đang hoạt động của cả nước. TP HCM tích hợp 5 trụ cột tăng trưởng, trong đó nổi bật là công nghiệp công nghệ cao, tập trung vào công nghiệp mạch tích hợp bán dẫn; thiết kế, chế tạo linh kiện vi mạch điện tử tích hợp IC; PE; vật liệu mới, năng lượng sạch. Song song đó là xây dựng trung tâm tài chính và thương mại quốc tế; trung tâm giao dịch hàng hóa phái sinh; trung tâm chuyển tải các nguồn vốn đầu tư cho nền kinh tế...

Ngoài Nghị quyết 98/2023, Quốc hội còn ban hành Nghị quyết 188/2025 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP HCM; Nghị quyết 222/2025 về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Cùng với đó, TP HCM và cả nước cũng đang triển khai "bộ tứ trụ cột" - các Nghị quyết 57/2024, 59/2025, 66/2025 và 68/2025 của Bộ Chính trị.

Những vấn đề mới phát sinh trong thực tiễn đòi hỏi hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách đồng bộ, mang tính đột phá trong thu hút đầu tư vào những ngành, lĩnh vực mà TP HCM có lợi thế. Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023 sẽ tạo nên sự đồng bộ, tính hệ thống đối với cơ chế phân cấp, phân quyền và chính sách huy động nguồn lực, nhất là thu hút nhà đầu tư chiến lược, vào các ngành, lĩnh vực mà TP HCM có lợi thế. Nghị quyết mới cần theo hướng tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực; xây dựng cơ chế đột phá thu hút nguồn lực và thúc đẩy xã hội hóa các lĩnh vực…