Trái tim lạc nhịp

Nhiều người cho rằng chỉ khi có hành động vượt quá giới hạn mới gọi là ngoại tình.

Chị Bích Nhi (32 tuổi, ngụ TP HCM) thú nhận chị nhận ra mình mong ngóng những buổi sáng đi làm theo một cách khác lạ. Không phải vì đang thực hiện dự án mới hay vì nơi làm việc luôn có những đồng nghiệp vui tính, mà vì… một người mới đến.

Cảm giác tội lỗi

Anh vào làm hơn một tháng, ngồi bàn kế bên. Mỗi lần anh bước qua, mùi nước hoa nhè nhẹ như len vào trí nhớ, đến mức về đến nhà vẫn còn lảng vảng trong tâm trí chị. Anh không nói lời vượt giới hạn nhưng những câu quan tâm kiểu "Sao hôm nay chị uống ít nước thế?" hay "Trưa nay mình đi ăn món chị thích nhé?" lại khiến chị có cảm giác được để ý, nâng niu.

Bên cạnh anh, chị được trò chuyện về sách, phim, thậm chí cả những giấc mơ vớ vẩn từng bỏ quên. Trong khi đó, chồng chị thường trở về nhà với gương mặt mệt mỏi, câu chuyện chung chỉ xoay quanh con cái và tiền bạc.

Nhiều đêm nằm cạnh chồng, chị cố nhắm mắt mà những mẩu chuyện ban trưa với anh đồng nghiệp lại hiện lên mồn một đến khó chịu. Cảm giác ấy vừa ngọt ngào vừa nhói buốt khiến chị hổ thẹn, sợ một ngày nào đó mình sẽ không muốn rút chân khỏi mớ cảm xúc mơ hồ này.

Anh Hân (36 tuổi, ngụ tỉnh Đồng Nai) cũng ở trong tình trạng tương tự. Dù đã có vợ và hai con trai nhưng vì lý do kinh tế nên gia đình mỗi người một nơi: con gửi cho ông bà nội, vợ ở luôn tại chỗ làm, còn anh thuê phòng trọ. Một tuần, vợ chồng mới gặp nhau một lần.

"Do đặc thù công việc nên tôi thường xuyên tiếp xúc và ăn cơm chiều với một người bạn nữ lâu năm. Chúng tôi có những câu nói, cử chỉ thân mật nhưng cả hai cố gắng không vượt qua giới hạn. Dù vậy, tôi nhận ra đầu óc mình lúc nào cũng căng thẳng, nghĩ về người ấy nhiều hơn tôi muốn" - anh Hân nói.

Giữ ranh giới cảm xúc

Chuyên gia tâm lý Lê Văn Thắng khẳng định cảm xúc mà chị Bích Nhi và anh Hân trải qua là điển hình của "ngoại tình tư tưởng".

"Đây là tình trạng một người duy trì sự kết nối cảm xúc, sự hấp dẫn và những tưởng tượng lãng mạn với người không phải bạn đời, dù chưa có hành vi thể xác" - ông Lê Văn Thắng giải thích.

Với chị Bích Nhi, những dòng tin nhắn ban đầu chỉ là xã giao nhưng theo thời gian, tần suất trò chuyện tăng, nội dung ngày càng riêng tư và quan trọng nhất là chị mong chờ phản hồi từ người ấy. Trong tâm lý học, đây là dấu hiệu hình thành "đối tượng gắn bó cảm xúc thay thế" khi nhu cầu được quan tâm và lắng nghe bắt đầu được đáp ứng bởi người ngoài.

Anh Hân cũng trải qua quá trình tương tự nhưng bối cảnh khác. Người vợ vắng mặt trong đời sống hằng ngày và cả đời sống tinh thần của anh trong thời gian dài. 

Trong khi đó, ở môi trường làm việc, khoảng trống này dần được lấp bởi "nguồn cung cảm xúc" mới từ nữ đồng nghiệp. Khi quá trình chia sẻ nội tâm chuyển hướng ra ngoài thì sự gắn kết trong hôn nhân yếu dần, dù hai người vẫn sống chung.

Chuyên gia Lê Văn Thắng nhấn mạnh cảm giác "ấm áp" hay "được lắng nghe" từ người ngoài chính là điểm khởi đầu của ngoại tình tư tưởng. 

Dạng ngoại tình này có thể phá hủy sự thân mật trong hôn nhân nhanh hơn ngoại tình thể xác, bởi nó làm thay đổi "trung tâm cảm xúc" của một người, thường kéo dài âm ỉ, khó nhận diện và dễ bị biện minh "chỉ là bạn bè".

Chuyên gia Lê Văn Thắng cũng chỉ ra với sự phổ biến của mạng xã hội và nền tảng nhắn tin, ngoại tình tư tưởng càng khó kiểm soát. Những tương tác nhỏ như "like", "thả tim", nhắn tin riêng cũng có thể trở thành "mồi lửa" cho sự gắn bó cảm xúc ngoài hôn nhân. Khi một người bắt đầu che giấu các cuộc trò chuyện, thay đổi thói quen để gặp ai đó hoặc cảm thấy hồi hộp, hưng phấn khi nghĩ đến họ hơn là nghĩ đến bạn đời nghĩa là ranh giới đã bị xô lệch.

"Cả chị Nhi và anh Hân đều ý thức mình đang ở "khu vực nguy hiểm" và cố gắng không tiến xa hơn. Nhưng sự hấp dẫn cảm xúc kéo dài mà không được xử lý sớm sẽ dễ dẫn đến ngoại tình thể xác hoặc khiến hôn nhân rơi vào tình trạng "chết lâm sàng" - ông Thắng nhấn mạnh.

Làm gì để giữ "ranh giới cảm xúc"? Theo chuyên gia, bước đầu tiên là thừa nhận cảm xúc và nguyên nhân khiến mình rung động với người ngoài, thay vì phủ nhận hay coi nhẹ. 

Quan trọng nhất là thiết lập ranh giới rõ ràng với người thứ ba, giữ tương tác ở mức chuyên nghiệp, tránh tạo không gian riêng tư dễ nảy sinh cảm xúc. Bên cạnh đó, cần tái kết nối với vợ/chồng bằng "thời gian chất lượng" hơn, duy trì giao tiếp cảm xúc cởi mở, chia sẻ áp lực và mong muốn. 

Một số kỹ thuật hỗ trợ gồm liệu pháp nhận thức, hành vi hay trị liệu cặp đôi, viết nhật ký cảm xúc để nhận diện, điều chỉnh suy nghĩ cũng giúp mối quan hệ trở nên an toàn và gắn kết hơn.