Tránh thai tuổi vị thành niên vẫn đầy thách thức

(NLĐO) - Chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình tại Việt Nam cải thiện, nhưng nhu cầu tránh thai ở vị thành niên, thanh niên vẫn còn nhiều thách thức.

Ngày 26-9, Cục Dân số (Bộ Y tế) tổ chức mít tinh hưởng ứng Ngày tránh thai thế giới năm 2025 với chủ đề "Không mang thai ở tuổi chưa thành niên vì tương lai, hạnh phúc của chính bạn". 

Đây là chiến dịch toàn cầu nhấn mạnh vai trò của kế hoạch hóa gia đình trong bảo vệ sức khỏe, giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy phát triển bền vững. 

Ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số, nhấn mạnh trẻ vị thành niên, thanh niên cần quan hệ tình dục an toàn và chủ động tránh thai ngoài ý muốn. Nghị quyết số 21-NQ/TƯ vẫn tiếp tục thực hiện kế hoạch hóa gia đình để mọi phụ nữ có nhu cầu đều được tiếp cận dịch vụ thuận tiện. 

Tại buổi lễ, ông James Alexander, Phó Tổng Giám đốc Bayer Việt Nam, cho biết năm 2025 đánh dấu 65 năm ra đời viên thuốc tránh thai – mở ra một bước tiến lớn về quyền tự chủ của phụ nữ. 

Trong ba thập kỷ qua, số phụ nữ sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại đã tăng gấp đôi từ 1990 - 2021. Tỉ lệ sinh con ở nhóm 15 -19 tuổi giảm khoảng một phần ba kể từ năm 2000. Tại các quốc gia thu nhập thấp và trung bình, năm 2024 có khoảng 380 triệu người sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại, ngăn ngừa hơn 143 triệu ca mang thai ngoài ý muốn, 29 triệu ca phá thai không an toàn và 144.000 ca tử vong mẹ.

Tuy nhiên, theo Tổ chức Y tế thế giới, trong 1,1 tỉ người có nhu cầu kế hoạch hóa gia đình, vẫn còn 164 triệu người chưa được đáp ứng. Ở các nước đang phát triển, gần 1/3 phụ nữ sinh con ở tuổi vị thành niên.

Tại Việt Nam, chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình đã cải thiện, tỉ lệ sử dụng đạt mức cao so với khu vực và thế giới, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. 

Tuổi kết hôn lần đầu tăng trong khi tuổi quan hệ tình dục lần đầu giảm, nhu cầu chưa được đáp ứng về tránh thai tăng cao, đặc biệt ở nhóm chưa kết hôn/không chung sống, chiếm 40,7% (thống kê năm 2021). 

Cùng đó, tỉ lệ tảo hôn trước 18 tuổi vẫn còn cao, nhất là ở nông thôn, trung du và miền núi phía Bắc, trong khi tỉ lệ phụ nữ 20 - 24 tuổi từng sinh con khi chưa đủ 18 tuổi chênh lệch lớn giữa các nhóm đối tượng. 

Để tránh mang thai ngoài ý muốn, việc lựa chọn các biện pháp tránh thai là rất quan trọng. Cục Dân số đề nghị các địa phương đẩy mạnh truyền thông, tư vấn và cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình chất lượng, phù hợp với điều kiện học tập, làm việc và sinh hoạt của vị thành niên, thanh niên. 

Đồng thời, thí điểm đổi mới giáo dục dân số và sức khỏe sinh sản; triển khai các mô hình giảm tảo hôn và hạn chế mang thai ở tuổi chưa thành niên, phù hợp với đặc điểm từng địa phương, nhằm góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.