Trao quyền gắn với trách nhiệm: Chìa khóa hiệu quả ở cấp phường, xã

(NLĐO) - Con người chính là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả quản trị và chất lượng phục vụ nhân dân.

Từ ngày 1-7-2025, cả nước nói chung và TP HCM nói riêng áp dụng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Trong quá trình triển khai mô hình, thực tiễn tại phường Tân Sơn Hòa, TP HCM cho thấy con người chính là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả quản trị và chất lượng phục vụ nhân dân.

 Phát huy nguồn nhân lực tại chỗ

Đội ngũ công chức và người hoạt động không chuyên trách ở phường, xã hiện đang đảm nhận khối lượng công việc tăng gấp nhiều lần so với trước. Trong bối cảnh cải cách hành chính, chuyển đổi số mạnh mẽ, tinh gọn bộ máy nhưng vẫn bảo đảm hiệu quả phục vụ nhân dân, việc phát huy nguồn nhân lực tại chỗ, nhất là đội ngũ người hoạt động không chuyên trách là giải pháp khả thi, tiết kiệm ngân sách và tăng tính ổn định cho cơ sở.

Tại phường Tân Sơn Hòa, đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cũng đang là lực lượng nòng cốt trong công tác dân vận, quản lý địa bàn, hỗ trợ thực hiện công tác hành chính công và tuyên truyền chính sách.

Đây là lực lượng đã am hiểu địa bàn dân cư, gắn bó với cơ sở và có thể đảm nhận nhiều vị trí công việc của phường. Tuy nhiên, chế độ chính sách, phụ cấp, tiền lương còn chưa tương xứng, chưa đủ khuyến khích.

Từ thực tiễn này, kiến nghị sớm hoàn thiện thể chế và hướng dẫn thực thi đối với địa phương cấp phường, xã để tiếp tục khắc phục những quy định còn vướng, nhằm phù hợp với đặc thù của các đô thị lớn như TP HCM. Kiến nghị cho phép duy trì cơ chế linh hoạt, cho phép địa phương được kéo dài hoặc tái bố trí những người hoạt động không chuyên trách có năng lực, uy tín, am hiểu địa bàn dân cư, gắn bó địa phương, là "cánh tay nối dài" của chính quyền cơ sở trong công tác dân vận, quản lý địa bàn và tuyên truyền chính sách.

 Cần xây dựng, hoàn thiện các chính sách theo hướng phân quyền mạnh hơn cho cấp phường, xã, bảo đảm địa phương có đủ thẩm quyền và nguồn lực để chủ động, linh hoạt trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ phục vụ Nhân dân. Theo đó, các chính sách về vị trí việc làm, khung năng lực, định biên tối thiểu, chế độ phụ cấp và cơ chế khuyến khích cần được xây dựng thống nhất, phù hợp với đặc thù cường độ công việc tại cơ sở, nhằm tạo điều kiện để đội ngũ cán bộ phường, xã phát huy hiệu quả vai trò của mình. 

Nâng cao thẩm quyền, vai trò của HĐND phường, xã

Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương, HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện ý chí và nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân. Tuy nhiên, thực tế cho thấy HĐND phường hiện chưa được trao đủ thẩm quyền quyết định nhiều vấn đề dân sinh, dẫn đến quá trình triển khai tại cơ sở còn phụ thuộc vào cấp trên.

Cần tăng thẩm quyền cho HĐND phường, xã trong những lĩnh vực gắn trực tiếp với đời sống người dân, như quyết định chủ trương đầu tư, sửa chữa, chỉnh trang các công trình công cộng tại địa phương; xem xét, cho ý kiến đối với các chương trình phát triển kinh tế- xã hội cộng đồng, trong đó có việc sử dụng hiệu quả, tránh lãng phí đất công, tài sản công.

Trao quyền phải đi đôi với trách nhiệm, kèm theo cơ chế giám sát minh bạch sẽ giúp HĐND phường, xã thực sự phát huy vai trò “cầu nối” giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân; góp phần củng cố niềm tin của người dân đối với chính quyền cơ sở.

Triển khai đồng bộ nhiều giải pháp

Để chủ trương “xây dựng chính quyền địa phương hiện đại, phục vụ nhân dân” đi vào cuộc sống, cần triển khai đồng bộ các giải pháp:

Về cơ chế tài chính: Cho phép địa phương chủ động một phần ngân sách nhằm xử lý kịp thời các nhu cầu dân sinh, duy tu hạ tầng, chỉnh trang cảnh quan.

Về cơ chế nhân lực: Quản lý và giao biên chế hợp lý; bổ sung, hoàn thiện chính sách tiền lương, thu nhập, phụ cấp và đào tạo, phù hợp với khối lượng và đặc thù công việc ở cấp phường.

Về cơ chế pháp lý: Rà soát và bổ sung quy định liên quan đến thẩm quyền của HĐND, UBND phường, xã bảo đảm tính thống nhất, đầy đủ và thông suốt.

Về cơ chế giám sát: Tăng cường vai trò của nhân dân trong giám sát đầu tư công, quy hoạch, dịch vụ công; bảo đảm mọi quyết sách xuất phát từ thực tiễn cuộc sống.