Vĩnh biệt NSND - Nhạc sĩ Thế Hiển: "Nhánh lan rừng" vẫn mãi ngân vang

Là người nghệ sĩ tài hoa, giàu lòng nhân ái, ông đã dành trọn cuộc đời sáng tác và biểu diễn cho người lính, cho người lao động

NSND - nhạc sĩ Thế Hiển đã ra đi lúc 21 giờ 30 phút ngày 1-10, để lại niềm tiếc thương sâu sắc trong lòng giới văn nghệ sĩ và đông đảo công chúng yêu nhạc.

Mang lại hạnh phúc cho nhiều người

Đối với Báo Người Lao Động, nhạc sĩ Thế Hiển là một người bạn thân thiết, thủy chung. Từ thập niên 1990, khi Ban Văn nghệ của báo do nhạc sĩ Vũ Hoàng phụ trách tổ chức các chương trình giao lưu giới thiệu sáng tác mới về TP HCM, ông luôn là người tiên phong tham gia. Hình ảnh người nghệ sĩ dáng gầy, ôm đàn guitar hát giữa ca, trong giờ nghỉ trưa tại các khu công nghiệp, nhà máy... đã trở thành ký ức không thể nào quên với nhiều thế hệ phóng viên chúng tôi.

Khi đó, chúng tôi nhớ mãi có một nữ công nhân sau khi nghe ông hát "Nhánh lan rừng" đã xúc động bước ra sân của xưởng Ba Son, lấy chiếc khăn lau mồ hôi đang chảy trên má của nhạc sĩ Thế Hiển. Cô nói rằng nhờ bài hát này mà cô và ông xã đã đến với nhau. Ông xã cô là bộ đội xuất ngũ. Cả hai yêu nhau từ khi chồng cô vào bộ đội, mỗi lần từ biên giới Tây Nam về thăm nhà đều mang một nhánh lan trắng để tặng cô.

Lời cảm ơn của nữ công nhân dành cho ông đáng yêu làm sao, lúc đó con trai cô vào lớp một, còn nhạc sĩ Thế Hiển, sau suất diễn đó, ông rất xúc động vì không ngờ bài hát của mình mang lại hạnh phúc cho nhiều người.

Gần đây nhất là trong cuộc vận động sáng tác ca khúc chủ đề "Đất nước trọn niềm vui" nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2025), ông đã 3 lần đến Báo Người Lao Động dự giao lưu âm nhạc, chia sẻ ý tưởng và góp nhiều ý kiến tâm huyết để đưa những ca khúc mới về TP HCM đến gần hơn với công chúng.

Ở tuổi đã xế chiều, ông vẫn giữ nguyên ngọn lửa đam mê và tinh thần trách nhiệm của người nghệ sĩ. Tôi còn nhớ ông đã hiến kế: "Báo có sẵn hội trường, cuộc vận động có sẵn ca khúc. Vậy mỗi quý hãy tổ chức và biến không gian này thành nơi giao lưu, kết nối với khán giả trẻ để quảng bá "tài nguyên" của cuộc vận động. Tôi sẵn sàng ôm đàn hát, phục vụ miễn phí". Lời ông ấm áp, chân thành, vốn là cá tính "chơi hết mình" của Thế Hiển.

Một đời tận hiến cho âm nhạc

Nhạc sĩ Thế Hiển, tên thật là Lại Thế Hiển, sinh ngày 8-12-1955, nguyên quán Nam Định cũ (nay thuộc Ninh Bình). Sau năm 1975, ông tham gia phong trào văn nghệ quần chúng, rồi theo học thanh nhạc tại Đoàn Nghệ thuật Bông Sen.

Từ năm 1982, ông bắt đầu sáng tác. Năm 1983, trong chuyến lưu diễn phục vụ bộ đội ở biên giới phía Bắc, ông viết ca khúc "Hát về anh" - tác phẩm nhanh chóng lan tỏa rộng rãi và tên tuổi ông bắt đầu nổi tiếng từ đó. Ba năm sau, trong chuyến đi mặt trận 479 (Campuchia), ông sáng tác "Nhánh lan rừng", ca khúc này một lần nữa ghi dấu ấn sâu đậm với người yêu nhạc.

Bên cạnh đó, ông cũng viết nhiều ca khúc về thanh niên xung phong, tuổi trẻ và thiếu nhi như: "Chuyện ngày xưa chuyện ngày nay", "Hát trên nông trường xanh"... Âm nhạc của ông trong sáng, giàu cảm xúc, gần gũi với đời sống. Nhạc sĩ Vũ Hoàng nhận xét: "Thế Hiển luôn có những tư duy tươi sáng, làm cho người nghe hiểu và cảm câu chuyện trong âm nhạc của ông. Với người sáng tác, để có được trình độ thâm sâu đó, cần đi nhiều, đúc kết và chiêm nghiệm".

Sau những chuyến đi thực tế hoặc về nguồn do Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP HCM tổ chức, ông đều có sáng tác mới. Gần đây, chúng tôi may mắn được nghe ông đệm đàn hát một ca khúc viết về sự yên bình của Làng Nủ sau cơn bão, nơi mà tấm lòng nhân dân cả nước, chung tay xây dựng lại sau cơn bão để người dân sớm có cuộc sống yên bình. Ông nói đôi khi chất liệu đến bất chợt lúc nửa đêm, khiến ông phải bật dậy ôm đàn nương theo mạch giai điệu lóe lên trong đầu và nhiều khi thức đến sáng để sáng tác.

Viết theo đơn đặt hàng về các thương hiệu, các nhà máy, các sản phẩm, ông đếm tới đếm lui có hơn 700 bài. Quý hơn là khi lãnh nhuận bút, ông chuyển đến những nơi cần giúp đỡ. Ông cười nói: "Má Bảy Nam mẹ của chị Kim Cương thường ghi tên các nhân vật của bà trong vở diễn để ủng hộ từ thiện, còn tôi thì cứ ghi "Nhánh lan rừng". Có lần người đại diện của một mái ấm gọi hỏi sao chú để tên như vậy làm cháu khó viết thư cảm ơn. Tôi nói "Nhánh lan rừng" sẽ mãi tươi xanh, còn cái tên nào đó rồi cũng theo làn mây trắng".

Từ một ca sĩ của Đoàn Nghệ thuật Bông Sen, ông trở thành gương mặt tiêu biểu của âm nhạc TP HCM sau 1975. Nhà nước phong tặng ông danh hiệu NSƯT năm 2012 và đến tháng 10-2023, ông được vinh danh là NSND - phần thưởng xứng đáng cho hơn 40 năm cống hiến không mệt mỏi.

Giờ đây, khi ông đã đi xa, những ca khúc như "Hát về anh", "Nhánh lan rừng" vẫn mãi ngân vang, gợi nhắc về một người nghệ sĩ đã sống trọn vẹn với nghề, với khán giả và với tình yêu đất nước.