VNVC có vắc-xin phòng “bệnh tử trong 24 giờ”, bảo vệ trẻ ngay từ 6 tuần tuổi

Vắc-xin não mô cầu MenACWY-TT do Pfizer (Mỹ), sản xuất tại Bỉ, là vắc-xin tứ giá đầu tiên trên thế giới được chỉ định tiêm từ 6 tuần tuổi.

Vắc-xin MenACWY-TT được Hệ thống Tiêm chủng VNVC ra mắt và triển khai tiêm đầu tiên Việt Nam từ ngày 15-8. Đến nay, vắc-xin đã được sử dụng an toàn tại hơn 80 quốc gia với trên 32 triệu liều. Việt Nam là một trong số ít quốc gia ở Đông Nam Á được ưu tiên nguồn cung vắc-xin quan trọng này, mở ra cơ hội để trẻ em Việt Nam được bảo vệ sớm ngay từ những tuần đầu đời như các quốc gia phát triển khác.

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, vắc-xin MenACWY-TT được sản xuất theo công nghệ cộng hợp tiên tiến, kết hợp protein từ giải độc tố uốn ván (Tetanus Toxoid - TT) giúp phòng hiệu quả 4 nhóm huyết thanh não mô cầu A, C, W, Y gây viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết nguy hiểm cho trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn. Đồng thời, vắc-xin cũng giúp giảm tỉ lệ người mang vi khuẩn không triệu chứng là nguồn lây lan bệnh khó kiểm soát trong cộng đồng.

Đưa con trai 1 tuổi tiêm vắc-xin não mô cầu mới tại VNVC, chị Nguyễn Thị Hòa (32 tuổi, xã Nhà Bè, TP HCM) cho hay bé sinh non nên sức đề kháng yếu ớt, thường khò khè mỗi khi thời tiết thay đổi. Vừa qua, do chưa tiêm vắc-xin thủy đậu nên bé mắc bệnh và nhập viện điều trị. Do vậy, chị rà soát và đưa bé đi tiêm phòng đầy đủ các bệnh nguy hiểm.

"Được biết não mô cầu gây tử vong cao nhưng khó nhận biết ở trẻ nhỏ, chuẩn bị cho con đi nhà trẻ nên tôi sợ môi trường đông đúc, bé lại chưa có ý thức giữ vệ sinh nên dễ lây bệnh", chị Hòa chia sẻ.

Bệnh do não mô cầu còn được gọi là "bệnh tử 24 giờ" bởi có thể khiến người khỏe mạnh tử vong trong chưa đầy 24 giờ, trong đó thể nhiễm trùng huyết tối cấp có thể cướp đi sinh mạng trong vòng 6-8 giờ. Tại Việt Nam, bệnh do não mô cầu được xếp vào nhóm 6 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm hàng đầu, có tỉ lệ tử vong cao nhất.

Nếu không được điều trị kịp thời, có tới 50% bệnh nhân tử vong. Trong số những người sống sót, 10%-20% chịu di chứng nặng nề như đoạn chi, sẹo da, mất thính lực, mù lòa, suy thận, suy tim, co giật, động kinh, rối loạn hành vi. Trẻ em dưới 12 tháng tuổi thuộc nhóm có nguy cơ mắc bệnh và gặp di chứng do não mô cầu cao nhất, lên đến 50%.

Bên cạnh đó, vi khuẩn có thể cư trú âm thầm ở mũi họng của người khỏe mạnh từ vài ngày đến vài tháng mà không gây triệu chứng, trở thành nguồn lây lan khó kiểm soát. Trong đợt dịch, tỉ lệ người mang mầm bệnh có thể tăng từ 10%-20% lên tới 50%. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, nước ta đã ghi nhận hàng chục ca mắc, 2 ca tử vong, cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch ở khu vực phía Nam.

Không chỉ vậy, bệnh còn gây nhiều hệ lụy và gánh nặng cho gia đình cũng như xã hội. Một nghiên cứu ở Anh trên gia đình có người mắc bệnh não mô cầu sau 3 tháng xuất viện cho thấy 38% người chăm sóc có nguy cơ cao mắc rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD), 43% bà mẹ có nguy cơ bị rối loạn tâm thần. Tại Việt Nam, chi phí chăm sóc bệnh nhân viêm màng não chiếm 83% tổng chi tiêu hàng tháng của hộ gia đình.

Bác sĩ Chính lưu ý các vắc-xin não mô cầu không có miễn dịch chéo, do đó trẻ em và người lớn nên tiêm phối hợp các loại vắc-xin nhóm B và nhóm A, C, Y, W để phòng đầy đủ cả 5 nhóm huyết thanh gây bệnh. Tùy theo lịch sử tiêm chủng, tình hình dịch tễ, độ tuổi và nhu cầu…, bác sĩ sẽ chỉ định loại vắc-xin và lịch tiêm phù hợp để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu nhất.

Với việc đưa vắc-xin MenACWY-TT vào sử dụng, VNVC trở thành hệ thống tiêm chủng vắc-xin đầu tiên tại Việt Nam cung cấp trọn bộ 5 vắc-xin phòng não mô cầu, bảo vệ toàn diện trước 5 nhóm huyết thanh A, B, C, Y, W-135 cho mọi lứa tuổi, từ trẻ nhỏ, thanh thiếu niên đến người trưởng thành và người cao tuổi.

Từ đầu năm, VNVC cũng liên tiếp đưa về Việt Nam nhiều vắc-xin thế hệ mới, như vắc-xin não mô cầu ACYW cho trẻ từ 12 tháng tuổi, vắc-xin phế cầu 15 và vắc-xin phế cầu 20, khẳng định vai trò tiên phong trong việc nhanh chóng đưa các thành tựu y học tiên tiến đến với người dân, góp phần phát triển hệ thống y tế dự phòng nâng cao chất lượng dịch vụ y tế Việt Nam.