Đoạt giải Nobel Vật lý 2018 ở tuổi 96

Phân nửa giải thưởng trị giá 1 triệu USD này thuộc về nhà khoa học Arthur Ashkin (người Mỹ, 96 tuổi) trong lúc 2 nhà khoa học Gérard Mourou (người Pháp, 74 tuổi) và Donna Strickland (người Canada, 59 tuổi) chia đôi phân nửa còn lại.

Ông Ashkin, nhà vật lý học tại Phòng Thí nghiệm Bell (Mỹ) được vinh danh vì phát minh ra nhíp quang học, cho phép giữ các hạt, nguyên tử, virus và những tế bào sống khác với các ngón tay laser của nó.

Công cụ mới này cho phép ông hiện thực hóa giấc mơ lâu nay của khoa học viễn tưởng, tức sử dụng áp suất bức xạ ánh sáng để di chuyển vật thể.  Ông đã thành công trong việc sử dụng ánh sáng laser để đẩy các hạt nhỏ hướng đến trung tâm của tia laser và giữ chúng tại đó.

Một bước đột phá diễn ra vào năm 1987 khi ông sử dụng nhíp quang học để giữ chặt phân tử sống mà không gây hại đến chúng. Giờ đây, công cụ này được sử dụng phổ biến trong việc tìm hiểu cỗ máy của sự sống.

Theo báo The Guardian, ông Ashkin đã thiết lập kỷ lục là người cao tuổi nhất nhận giải Nobel.

3 nhà khoa học được trao giải Nobel Vật lý 2018. Ảnh: Reuters

Trong khi đó, hai nhà khoa học Mourou - giáo sư Trường ĐH Bách Khoa Pháp - và Strickland - làm việc tại Trường ĐH Waterloo (Canada) - phát triển đươc những xung quang học cực ngắn với cường độ mạnh. Kỹ thuật này được gọi là khuếch đại xung laser cực ngắn (CPA), góp phần dẫn đến các cuộc phẫu thuật hiệu chỉnh mắt cho hàng triệu người.

Viện Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đánh giá các phát minh đoạt giải Nobel năm nay đã cách mạng hóa ngành vật lý laser, giúp nghiên cứu hiệu quả và chính xác hơn các vật thể cực nhỏ và quá trình diễn ra siêu nhanh.

Sự ra đời của những công cụ có độ chính xác cao giúp  đã mở ra những lĩnh vực nghiên cứu mới, có nhiều ứng dụng trong công nghiệp và y học.

Đáng chú ý, bà Donna Strickland là phụ nữ thứ 3 được trao giải Nobel Vật lý cho đến giờ.

3 nhà khoa học được trao giải Nobel Vật lý 2018. Ảnh: Twitter

Giải Nobel Vật lý năm 2017 đã thuộc về ba nhà khoa học Mỹ Rainer Weiss, Barry Barrih và Kip Thorne vì khám phá đầu tiên về sóng hấp dẫn.

Trước khi giải Nobel Vật lý 2018 được công bố, đã có tổng cộng 111 giải Nobel Vật lý được trao cho 207 nhà khoa học, trong đó chỉ có 2 phụ nữ.

Vấn đề mất cân bằng giới được tranh luận gay gắt hồi năm ngoái sau khi không có ai là phụ nữ được trao giải Nobel trong các lĩnh vực y học, vật lý, hóa học, văn chương và kinh tế.

Từ trái qua phải: 3 nhà khoa học được trao giải Nobel Vật lý năm 2017 - Kip S Thorne, Rainer Weiss và Barry C Barish. Ảnh: Lars Pehrson/SvD/TT