Xét tặng NSND, NSƯT: Huy chương chỉ là một tiêu chí

- NSND Lê Tiến Thọ: Về phía quản lý Nhà nước, năm 2011, Luật Thi đua khen thưởng chính thức ban hành. Sau đó, Chính phủ và Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch cũng đã ban hành nghị định và thông tư hướng dẫn thi hành. Nếu ở 6 lần xét tặng danh hiệu NSƯT, NSND trước chưa có quy chế cụ thể thì từ đợt 7 này đã có thông tư hướng dẫn nên phải tuân thủ thực hiện. Vấn đề là những người có trách nhiệm ở hội chuyên ngành các địa phương, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch địa phương phải nắm vững nội dung thông tư, truyền đạt đầy đủ để tránh tình trạng nghệ sĩ hiểu nhầm, gây bất bình, làm mất hòa khí. 

- Tôi xin khẳng định chẳng có ai hiểu cá nhân nghệ sĩ bằng chính nghệ sĩ ấy. Ở đây không phải là vấn đề “xin – cho”, mà có “xin” cũng chẳng ai được quyền “cho” nếu không đủ tiêu chuẩn, theo đúng với những quy định của thông tư đã ban hành. Về mặt nguyên tắc, nghệ sĩ phải có hồ sơ mới trình hội đồng để xét.

 

 

Đặt trường hợp ngược lại, nếu việc bình chọn và xét tặng thuộc quyền của Ban Thi đua khen thưởng Nhà nước, rồi đến lúc công bố trao danh hiệu, có nghệ sĩ lại bảo rằng có hỏi ý kiến tôi chưa mà trao danh hiệu, tôi có đồng ý nhận đâu, thì sao? Chúng ta không nên được điều này lại mất điều kia. Điều quan trọng hơn là khi bình xét đều phải dựa vào tiêu chuẩn, vì tiêu chuẩn là thước đo chính xác và dễ có được sự đồng thuận với nhau.

Còn những nghệ sĩ không làm thủ tục đó là quyền của họ. Việc làm thủ tục là tự nguyện, không phải là sự bắt buộc.

- Trước khi Thông tư 06-2010 ban hành, cũng có nhiều ý kiến đóng góp không nên xem HCV, HCB là yếu tố quyết định, đó là một ý kiến cần quan tâm. Khi thông tư đã ban hành, quy định HCV, HCB chỉ là một trong 4 tiêu chí để xét duyệt danh hiệu NSND, NSƯT.

Thông tư cũng quy định khá chi tiết về quy trình cũng như thủ tục hồ sơ xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT.

- Đúng là trên thực tế không phải nghệ sĩ nào cũng có điều kiện tham gia hội diễn, liên hoan chuyên nghiệp, do đó tôi chủ trương kiến nghị với hội đồng chuyên ngành Trung ương và Ban Thi đua khen thưởng Nhà nước nên cơ cấu hội đồng xét duyệt theo từng chuyên ngành chuyên sâu, trong đó những thành viên hội đồng có sự am tường đối với quá trình cống hiến, phấn đấu của từng nghệ sĩ.

 

Ví dụ như Hội đồng Chuyên ngành Sân khấu cải lương, họ sẽ hiểu rõ sự cống hiến, phấn đấu và những đóng góp tích cực của các nghệ sĩ được đặc cách NSND, NSƯT cũng như danh sách đề cử xét tặng các danh hiệu mà các hội chuyên ngành địa phương trình lên. Những hội chuyên ngành chuyên sâu này sẽ đưa ra kết quả xác đáng nhất, chứ không như trước đây trong hội đồng chuyên ngành mở rộng, nhiều người không hiểu rõ nhiều lĩnh vực nên việc bỏ phiếu quyết định không chính xác. Theo tôi, đây là cách làm cải tiến để không bị sai sót. 

- Tôi tin vào sự đánh giá của hội đồng chuyên ngành các cấp. Các thành viên chuyên môn của hội đồng xét duyệt danh hiệu cấp cao hơn xét duyệt sắp tới sẽ nhìn thấy rõ thành quả, sự cống hiến, phấn đấu của mỗi người.
 

Những tiêu chí Thông tư số 06-2010 thay thế Thông tư số 24/2007/TT-BVHTT ngày 27-7-2007 của Bộ VHTT hướng dẫn về xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT. Thông tư bao gồm 4 chương và 15 điều quy định chi tiết về tiêu chuẩn, quy trình, thủ tục hồ sơ xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT.   Theo đó, đối với nghệ sĩ được xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT cần phải có đầy đủ các tiêu chuẩn sau đây: Trung thành với Tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa; có phẩm chất đạo đức tốt, có tài năng nghệ thuật xuất sắc, tiêu biểu cho ngành nghề nghệ thuật, có uy tín nghề nghiệp, gương mẫu, tận tụy với nghề, có nhiều cống hiến cho nghệ thuật nước nhà và cho sự nghiệp cách mạng Việt Nam, được đông đảo đồng nghiệp và nhân dân mến mộ. Cá nhân nghệ sĩ được xét duyệt phải có nhiều giải thưởng nghệ thuật loại vàng và bạc, trong đó NSND phải có ít nhất 2 giải vàng quốc gia  hoặc quốc tế, tính từ thời điểm sau khi được phong danh hiệu NSƯT; thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Đối với nghệ sĩ không thuộc đơn vị nghệ thuật công lập phải có xác nhận của chính quyền địa phương nơi cư trú.