Những lỗ hổng đáng lo ngại

* Phóng viên: Là chuyên gia kinh tế, ông nhìn nhận thế nào về sai phạm của Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) như Thanh tra Chính phủ vừa chỉ ra, cũng như việc khởi tố, bắt giữ những người nguyên và đang là lãnh đạo của tổng công ty này?

- TS Lê Đăng Doanh: Vụ việc trên một lần nữa cho thấy những lỗ hổng rất đáng lo ngại trong quản lý của các tập đoàn và tổng công ty Nhà nước. Những lỗ hổng này chứng tỏ cơ chế giám sát, sự công khai minh bạch, trách nhiệm giải trình cùng trách nhiệm của các cơ quan quản lý trực tiếp như Bộ GTVT đang có rất nhiều câu hỏi khiến dư luận hết sức lo ngại.

* Ông có thấy điểm chung nào trong sai phạm của Vinashin trước đây và Vinalines hiện nay?

* Thưa ông, nhìn vào các sai phạm ở Vinashin và Vinalines thấy có điểm chung là khi những người lãnh đạo sai phạm đã “vẽ” ra các dự án rất hoành tráng để đầu tư vào những khoản tiền rất lớn song không hiệu quả, không khả thi?

Nhiều sai phạm tại Vinalines đã diễn ra dưới thời ông Dương Chí Dũng lãnh đạo.

Trong ảnh: Một trong những con tàu của Vinalines. Ảnh: TRỌNG ĐỨC

* Trong vụ Vinashin, có một điển hình sai phạm là việc mua tàu Hoa Sen hơn 1.000 tỉ đồng về không để làm gì, nay vụ Vinalines lại có việc mua ụ nổi số N^o83M trị giá hơn 26 triệu USD về để không...

- Có thể thấy ngay là cơ chế giám sát trong nội bộ của Vinashin và Vinalines rất kém hiệu quả và không có vai trò giám sát độc lập. Bên cạnh đó, rõ ràng là trách nhiệm của cơ quan chủ quản, cơ quan giám sát cấp trên khi để xảy ra những trường hợp cố ý làm trái của ông Phạm Thanh Bình, nguyên chủ tịch Vinashin, cùng nhiều tòng phạm ở tập đoàn này; hay đang được điều tra của ông Dương Chí Dũng ở Vinalines. Cần truy cứu rõ trách nhiệm quản lý, giám sát trong vụ Vinalines, chứ không để tình trạng người dân sai thì phạt rất nặng song sai phạm trong vụ việc này không được làm rõ tới nơi tới chốn.

* Với những sai phạm, vấn đề đặt ra đối với những tập đoàn được thành lập theo chủ trương thí điểm như Vinashin hay tổng công ty lớn như Vinalines, theo ông, cần đánh giá, giải quyết như thế nào?

- Cơ chế thí điểm đã không có được một khung pháp lý đầy đủ, có hiệu lực. Hơn thế, đến nay thời điểm cũng đã quá dài và cần phải có báo cáo đầy đủ về chủ trương này. Tôi cho rằng nên chấm dứt việc thí điểm để đi vào quản lý theo đúng pháp luật, cũng như các nguyên tắc quản trị DN hiện đại, thực hiện công khai minh bạch, trách nhiệm giải trình đối với người chịu trách nhiệm về sở hữu Nhà nước và nguồn vốn Nhà nước trong các tập đoàn.