Điện ảnh quốc doanh: Sống dở, chết dở

Điện ảnh quốc doanh từng được sống những ngày sung sướng khi được Nhà nước rót tiền làm phim đều đều hằng năm. Vì làm phim theo kiểu không phải nghĩ đến đầu ra, đến việc thu hồi vốn nên hàng loạt bộ phim đã được xuất xưởng chỉ để chiếu trong một vài ngày lễ, sau đó bỏ kho. Dư luận liên tục chỉ trích về sự lãng phí này nên Nhà nước đã quyết định ngừng rót vốn cho các hãng phim quốc doanh, mở ra một trang bi kịch cho điện ảnh quốc doanh.

Thiếu sổ đỏ

Không phải một lần, mà nhiều lần lãnh đạo Hãng phim Truyện Việt Nam đã bàn về các phương án cổ phần theo chủ trương của Nhà nước nhưng cuối cùng chỉ có thể trở thành công ty TNHH một thành viên. Lý do chính, theo một lãnh đạo, là không có cổ đông nào muốn rót tiền vào hãng một cách mạo hiểm. 5.000 m2 đất “kim cương” ở địa chỉ số 4 Thụy Khuê đến nay chưa có sổ đỏ nên rất nhiều doanh nghiệp đã đến rồi lại đi không một lời hồi âm hợp tác. Một lãnh đạo cho rằng mảnh đất “kim cương” này mà không có sổ đỏ thì chẳng ai muốn nhảy vào làm gì.

Tương tự, Hãng phim Giải phóng cũng phải chọn con đường công ty TNHH một thành viên vì không cổ phần hóa nổi. Lý do là không ai chịu tham gia cổ đông vì mức định giá tài sản theo quy định của Nhà nước là khá cao. Không kiếm được số cổ đông theo quy định thì không thực hiện được cổ phần hóa.

Xoay xở kiếm sống

Sự chuyển đổi này tạo điều kiện cho trang thiết bị của đơn vị ra được trường quay thay vì trùm mền hoặc “cho thuê kiếm thêm” như đã từng xảy ra. Đội ngũ nhân sự cũng có cơ hội làm nghề theo đúng trách nhiệm hưởng lương theo biên chế chứ không còn giai đoạn nói như đạo diễn Vinh Sơn là phải làm lính đánh thuê vì cuộc sống. Dẫu vậy, đạo diễn phim Trăng nơi đáy giếng vẫn cho rằng đó cũng chỉ mang tính xoay xở tạm thời, “cứu đói” đơn vị bằng nguồn thu từ phim truyền hình.

Theo đạo diễn Vinh Sơn, đó là một bước lùi chứ không phải là dấu hiệu mừng trong giai đoạn “tìm đường đi mới” của hãng phim. Phim truyền hình là mảnh đất màu mỡ nuôi sống người làm nghề nhưng tiềm ẩn nguy cơ thu hẹp, làm cằn cỗi sáng tạo điện ảnh.

Đạo diễn Đinh Anh Dũng nhìn nhận: “Cho đến thời điểm này, thật tình tôi không nhìn thấy một tín hiệu nào về cái gọi là “đi lên” của Hãng phim Giải phóng, dù đơn vị đã chuyển hình thức mới là công ty TNHH một thành viên. Việc làm phim truyền hình cũng chỉ là cách lấy ngắn nuôi dài, nó không phải là mục đích chính của một hãng phim từng có một thời lừng lẫy. Có thể nói, Hãng phim Giải phóng giờ đây giống như một người đã già cỗi, sống bằng cái bóng quá khứ của chính mình”.