Khó lường tuyên bố mua vũ khí Trung Quốc của tổng thống Duterte

Tổng thống Duterte nói với các quan chức quân sự ở Manila ngày 13-9 rằng ông sẽ không cho phép lực lượng chính phủ tuần tra chung trong vùng lãnh hải tranh chấp ở Biển Đông với các thế lực nước ngoài, đồng thời khẳng định xem xét khả năng mua vũ khí từ Nga và Trung Quốc.

Tuần trước, ông Duterte tuyên bố muốn “đuổi” tất cả đặc nhiệm Mỹ ra khỏi phía Nam Philippines, nơi họ đang làm công tác huấn luyện binh sĩ Philippines chống lại nhóm Hồi giáo cực đoan Abu Sayyaf. Tuy nhiên, phía Mỹ cho biết họ vẫn chưa nhận được lệnh chính thức.

Tổng thống Duterte gần đây có mối quan hệ khó chịu với Mỹ và đang cố gắng hàn gắn quan hệ với Trung Quốc vốn bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi phán quyết của Toà Trọng tài Thường trực, trong đó bác bỏ tuyên bố chủ quyền phi lý của Bắc Kinh trên biển Đông.

Oh Ei-sun, chuyên viên cao cấp tại Trường Nghiên cứu quốc tế S Rajaratnam - Singapore, khẳng định tuyên bố muốn mua vũ khí của ông Duterte không đơn giản trong bối cảnh mâu thuẫn về phán quyết của Toà án quốc tế vẫn tiếp tục.

Tổng thống Duterte tuyên bố muốn mua vũ khí Trung Quốc nhưng theo một số chuyên gia phân tích, tuyên bố này chỉ là một lời nói suông. Ảnh: Reuters

“Tổng thống Duterte chỉ đang kích Mỹ chống lại Trung Quốc và ngược lại, qua đó đạt được những lợi ích to lớn cho Philippines. Tôi cho rằng điều ông Duterte đang thực sự mong muốn là những thoả thuận buôn bán vũ khí tốt hơn từ Mỹ” - ông Oh Ei-sun nhận định.

Ông Wu Shicun, Chủ tịch Viện nghiên cứu Quốc gia về Biển Đông thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho rằng ông Duterte đang kiểm tra Mỹ và hy vọng đạt được những lợi ích to lớn hơn, đặc biệt là về quân sự. Người này cũng khẳng định tuyên bố muốn mua vũ khí Trung Quốc của ông Duterte không thực tế.

“Hiệp ước Quốc phòng giữa Mỹ và Philippines là một tài liệu ràng buộc pháp lý của Tòa án Tối cao Philippines. Một vài lời nói của ông Duterte không thể ngăn được sự tham gia quân sự của Mỹ, quốc gia muốn duy trì và thậm chí tăng cường ảnh hưởng địa chính trị Philippines” – ông Wu tuyên bố.

"Trung Quốc cũng có thể sẽ không bán vũ khí cho Philippines như ông Duterte mong muốn vì hai bên thiếu tin tưởng lẫn nhau. Và thật là thổ thẹn nếu Philippines dùng tàu chiến Trung Quốc chống lại chính Trung Quốc” – ông Wu nói thêm.

Nhà quan sát quân sự Zhou Cheming nhận định Philippines không đủ can đảm và cũng không đủ mạnh để tách khỏi Mỹ. Chính vì thế, theo ông, tuyên bố mua vũ khí Trung Quốc của Tổng thông Duterte chỉ đơn giản là để hàn gắn mối quan hệ với Bắc Kinh, vốn bị ảnh hưởng bởi phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực ở La Hay. “Ngoài ra, vấn đề tương thích cũng cản trở việc bán buôn vũ khí giữa Trung Quốc và Philippines. Philippines vốn quen dùng vũ khí Mỹ khác biệt hoàn toàn với vũ khí Trung Quốc” – ông Zhou khẳng định.

Tổng thống Duterte nổi tiếng với những phát ngôn gây sốc. Tuần trước, ông từng gọi người đồng cấp Barack Obama là “thằng khốn”. Vị tân tổng thống Philippines cũng từng gửi lời đe doạ đến Trung Quốc: “Tôi bảo đảm với họ (Trung Quốc), nếu họ đặt chân vào đây (vùng biển tranh chấp), sẽ có một cuộc chiến đẫm máu”

“Chúng ta hầu như không thể nhận biệt được độ nghiêm trọng cũng như ý đồ trong các phát ngôn mạnh mẽ của ông Duterte. Bởi những phát biểu này sau đó thường được làm dịu hoặc giải thích bởi các quan chức Philippines” - ông Oh Ei-sun khẳng định.