Tại sao Mỹ quyết định không kích Iraq?

Sau khi nghe các báo cáo sáng hôm 7-8 về diễn biến mới nhất của cuộc xung đột giữa chính phủ Iraq và quân nổi dậy liên kết al-Qaeda, nhà lãnh đạo Mỹ trầm ngâm nhận định cuộc khủng hoảng đã bước sang giai đoạn mới và khả năng một cuộc diệt chủng tàn khốc sắp xảy ra.

Vào thời điểm cuộc họp tại Phòng tình huống kết thúc, Tổng thống Obama chỉ đề cập đến kế hoạch thả hàng viện trợ nhân đạo cho nhóm tôn giáo thiểu số Yazidis, một trong các mục tiêu của nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS). Các cố vấn quân sự của ông cũng không chắc chắn về một cuộc không kích vào lãnh thổ Iraq sẽ được thực hiện, sau những kinh nghiệm xương máu Mỹ rút ra được từ cuộc chiến mới chấm dứt 3 năm về trước cũng tại quốc gia này.

Tổng thống Obama nghe điện thoại ở Nhà Trắng hôm 8-8. Ảnh: AP

Ông Obama bắt đầu cân nhắc lựa chọn từ đầu tháng 6, khi quân nổi dậy dòng Sunni tràn qua một số thành phố lớn của Iraq, để lại khung cảnh tang tóc. Bước đầu, một tàu sân bay Mỹ được lệnh trực chỉ Vịnh Ba Tư, kéo theo đó là hàng trăm nhân viên quân sự đặc biệt được điều động để tư vấn cho cư dân bản địa và bảo vệ người dân Mỹ.

Cho tới tận ngày 6-8, ông Obama mời tới Nhà Trắng gần 50 nguyên thủ châu Phi để thảo luận về cuộc khủng hoảng ở Trung Đông. Trong thời gian này, nhóm người Yazidis ở cách Mỹ 9.655 km phải chạy lên núi để tránh cuộc truy sát của các tay súng IS.

Dường như đã tới giới hạn khi toàn bộ lãnh đạo trong cuộc họp nhận ra rằng người Iraq đã cố gắng hết sức và đã thất bại, ít nhất là trong hoạt động cung cấp nhu yếu phẩm cho nhóm người Yazidis đang rất chết dần chết mòn vì đói khát và đe dọa từ kẻ thù.

Chỉ còn lực lượng người Kurd, đồng minh thân cận nhất của Mỹ tại Iraq giữ chân những kẻ cực đoan. Nhưng khi lực lượng quân sự này rời bỏ đập thủy điện lớn nhất Iraq, nhường quyền kiểm soát cho quân nổi dậy để rút về bảo vệ thành phố Irbil, Tổng thống Obama nhận thấy nước cờ duy nhất để giải quyết nút thắt hiện tại là can thiệp quân sự vào Baghdad.

Tình hình càng trở nên tồi tệ hơn vào sáng 8-8 khi cư dân thành phố Irbil tán loạn tìm chỗ trú ẩn để tránh cuộc tấn công của quân nổi dậy. Sau cuộc thảo luận 2 giờ tại Phòng tình huống với Ngoại trưởng John Kerry và Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel thông qua cầu truyền hình, lệnh tấn công quân sự để bảo vệ người dân Mỹ tại Iraq được ban bố.

Tổng thống Obama cho biết: “Khi hàng ngàn người dân vô tội đang phải đối mặt với nguy cơ bị xóa sổ và chúng tôi có thể làm được gì, chúng tôi sẽ hành động. Đó là trách nhiệm của người Mỹ”.