Trung Quốc hành xử “không thể tin được”

Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 27-5 bày tỏ lo ngại trước việc tàu Trung Quốc ngang ngược đâm chìm tàu cá Việt Nam và chỉ trích Bắc Kinh đang là bên khiêu khích trong căng thẳng hiện nay ở biển Đông.

Vụ việc đáng báo động

Tại cuộc họp báo ở Washington, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki cho biết: “Chúng tôi tiếp tục quan ngại về cách hành xử của tàu thuyền Trung Quốc trong khu vực. Chúng tôi kêu gọi các bên cùng kiềm chế, giảm căng thẳng, giải quyết vấn đề một cách an toàn và có trách nhiệm”.

Tàu Trung Quốc phun vòi rồng vào tàu kiểm ngư Việt Nam hôm 28-5

Ảnh: CNN

Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera bày tỏ sự lo ngại sâu sắc trước việc tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam. Ông cho biết: “Chúng tôi cho rằng đây là một vụ việc đáng báo động. Một tàu cá Việt Nam bị nhiều tàu cá Trung Quốc bao vây rồi đâm chìm ngay khi có mặt tàu hải giám. Chúng ta cần phải đặt câu hỏi là tại sao một tàu cá, lẽ ra chỉ làm công việc đánh bắt cá, lại đâm vào tàu cá khác như thế. Thật là không thể tin được”.

Phát biểu trước quốc hội ngày 28-5, Thủ tướng Shinzo Abe cho hay sẽ cân nhắc mở rộng hoạt động của quân đội Nhật Bản ở nước ngoài để đóng góp nhiều hơn cho hòa bình và ổn định của thế giới.  Ông Abe cũng nói Tokyo sẽ hợp tác với ASEAN để bảo đảm luật pháp quốc tế được tôn trọng ở biển Đông giữa lúc Trung Quốc “đang dùng vũ lực để thay đổi hiện trạng” khu vực này.

Vụ tàu Trung Quốc đâm chìm tàu Việt Nam đã trở thành tâm điểm mới của truyền thông quốc tế. Báo Zeit của Đức hôm 27-5 đưa tin một tàu của Trung Quốc rõ ràng đã đâm và làm chìm một tàu cá Việt Nam ở biển Đông. Khi vụ việc xảy ra có khoảng 40 tàu cá Trung Quốc vây quanh một nhóm tàu của Việt Nam.

Báo Spiegel cùng ngày đăng tin ảnh về vụ việc, đồng thời  dẫn lời một quan chức cấp cao Việt Nam lên án “hành động khủng bố” của Bắc Kinh cũng như khẳng định “Việt Nam sẽ sử dụng mọi kênh ngoại giao để phản đối hành động này”.

Trong bản tin của Deutsche Welle, ngoài thông tin về hành động ngang ngược mới nhất của Trung Quốc, đài này còn khẳng định việc Bắc Kinh đòi chủ quyền đối với hơn 2/3 diện tích biển Đông đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của các nước ven biển như Việt Nam và Philippines.

Sáng kiến hòa bình cho biển Đông

Trong bối cảnh căng thẳng ở biển Đông và Hoa Đông gia tăng do sự ngang ngược của Trung Quốc, Diễn đàn toàn cầu Boston (BGF) - một diễn đàn của các học giả tại Mỹ - cho hay sẽ tổ chức một hội nghị quốc tế vào ngày 2-7 để bàn về những giải pháp bảo đảm hòa bình trên biển Đông và biển Hoa Đông với sự tham gia của các lãnh đạo Liên Hiệp Quốc, Mỹ và châu Á. Hai giáo sư hàng đầu Michael Dukakis và Joseph Nye sẽ điều phối trao đổi trong khi BGF định mời Ngoại trưởng Mỹ John Kerry chủ trì hội thảo.

Mục tiêu của BGF là tìm cách giảm nhẹ nguy cơ xung đột thông qua việc cung cấp cơ chế đối thoại mở giữa những nước liên quan. Hội thảo nói trên sẽ được phát trực tiếp để công dân toàn thế giới theo dõi và thảo luận thông qua các mạng xã hội và website của BGF.

Bên cạnh hội thảo, BGF đồng thời kêu gọi Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) điều các tàu hải quân đến biển Đông để làm quan sát viên, đặc biệt là tại nơi giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc đang hoạt động trái phép trong vùng biển Việt Nam.

Nỗ lực trên của BGF diễn ra giữa lúc có những chỉ trích chính sách đối ngoại của Mỹ quá thụ động và chính quyền Tổng thống Barack Obama không ngăn chặn hiệu quả sự khiêu khích của Trung Quốc ở biển Đông.

Tuy nhiên, các quan chức Nhà Trắng bác bỏ chỉ trích, đồng thời chỉ ra Washington vẫn đang phản đối mạnh mẽ những bước đi sai trái của Trung Quốc ở biển Đông.