Xung quanh cái chết của "loa tuyên truyền" Al-Qaeda

Hâm nóng chuyện cũ

Thật ra, cuộc tranh cãi này không mới. Năm 2010, ông Nasser Al-Awlaki, cha của Al-Awlaki, đã thay mặt con làm đơn yêu cầu tòa án liên bang tuyên bố việc chính phủ đưa tên Al-Awlaki vào danh sách bí mật từ đầu năm 2010 cho phép bắt sống hoặc giết chết là vi hiến, đồng thời vi phạm công pháp quốc tế.

Quá đà

Không chỉ có các nhà lãnh đạo ACLU và CCR tiếp tục lên án chính quyền ông Obama, một số nhà lập pháp Mỹ cũng cho rằng chính quyền đã đi quá giới hạn cho phép và tạo ra một tiền lệ xấu.

Ngay sau khi nghe tin Al-Awlaki bị giết, nghị sĩ Ron Paul của Đảng Cộng hòa, một chính khách nổi tiếng có tư tưởng tự do, tuyên bố rằng ông rất buồn nếu nhân dân Mỹ chấp nhận chuyện này một cách mù quáng vì không ai biết “Al-Awlaki có giết ai chưa”. Ông cũng tỏ ý trách móc: “Các quan chức chính quyền không bao giờ rõ ràng về chuyện tội phạm”.

Được hỏi về tính hợp pháp của việc giết chết Osama bin Laden, ông Paul nói đó là một chuyện khác: “Chính quyền truy sát những kẻ tham gia kế hoạch và thực hiện vụ tấn công 11-9-2001 là đúng. Nhưng Al-Awlaki không phạm những tội đó và cũng không liên quan”.

Quan điểm của ông Paul được nghị sĩ Dân chủ Dennis Kucinich đồng tình. Theo ông này, chính quyền ông Obama đã đi quá đà trong việc xử lý những vụ án khủng bố. “Không thể chấp nhận cái cách hành xử thô bạo đối với ông Al-Awlaki như vậy. Cũng như không thể chấp nhận việc chà đạp hiến pháp thông qua những vụ hành quyết công dân mà không qua xét xử”.

Tùy góc nhìn

Nắm được “bảo bối” nói trên, quân đội và CIA đã chuẩn bị 3 tháng cho chiến dịch truy sát Al-Awlaki. Về phía Washington, các cố vấn cũng nêu ra ba yếu tố pháp lý để chứng minh tính hợp pháp: Một, đe dọa trực tiếp mạng sống của người Mỹ khi tham gia âm mưu đánh bom một chiếc máy bay dân dụng Mỹ hạ cánh ở Detroit năm 2009 và hai máy bay vận tải năm 2010. Hai, chiến đấu bên cạnh kẻ thù trong cuộc chiến chống Al-Qaeda của Mỹ. Ba, nước Yemen hỗn loạn, không có cách nào bắt sống y đem về xử.

Nhận định về cuộc tranh cãi nói trên, bà Diane Marie Amman, giáo sư luật Đại học Georgia thường xuyên theo dõi các vụ án khủng bố, cho rằng chuyện đúng hay sai tùy theo góc nhìn của vấn đề.

“Nhìn dưới góc độ vụ án hình sự thông thường, việc chính quyền quyết định giết một nghi can thay vì bắt họ ra tòa để xét xử rõ ràng vi phạm luật pháp Mỹ và quốc tế. Nhưng nếu xét dưới góc độ xung đột vũ trang thì khác. Luật thời chiến cho phép làm chuyện đó” – bà Amman nhấn mạnh.

Kỳ tới: Al-Awlaki là ai?