Cần công bằng trong nghĩa vụ quân sự

Thực hiện nghĩa vụ quân sự là nhiệm vụ thiêng liêng của công dân trong việc bảo vệ Tổ quốc Ảnh: PHAN ANH

Cẩn thận với “nghĩa vụ thay thế”

Trung tướng Trần Văn Độ - Chánh án Tòa án Quân sự Trung ương (Bộ Quốc phòng), Phó Chánh án TAND Tối cao - cho biết ông ủng hộ việc có “nghĩa vụ thay thế” đối với những người đủ tiêu chuẩn nhưng không phải thực hiện NVQS.

Trong khi đó, Thiếu tướng Nguyễn Xuân Tỷ, Phó Tư lệnh Quân khu 9, lại cho rằng NVQS là nhiệm vụ thiêng liêng trong việc bảo vệ Tổ quốc. “Đã là xương máu thì không thể nói đến thay thế bằng tiền được” - Thiếu tướng Tỷ nói. Mặt khác, theo Thiếu tướng Tỷ, chiến sĩ nhập ngũ cũng phải có trình độ ngày càng cao. Đối với ngành khoa học kỹ thuật quân sự thì phải chọn người có trình độ cao. “Tôi qua Nhật Bản, thấy dù đã đậu đại học hoặc đang nghiên cứu tiến sĩ mà đến tuổi tham gia NVQS, họ vẫn phải đi lính. Đi xong rồi quay về học tập tiếp. Điều này rất đúng và cũng mang lại sự công bằng chung cho mọi thanh niên ở tuổi trưởng thành” - Thiếu tướng Tỷ dẫn chứng và cho rằng đề xuất đóng tiền thay thế nếu làm không khéo, sau này chỉ còn lại những thanh niên ở vùng sâu, vùng xa, người nghèo, trình độ không đạt tham gia NVQS. Lúc đó sẽ không đáp ứng được nhu cầu xây dựng quân đội ngày càng chính quy, hiện đại.

Trước câu hỏi làm sao bảo đảm công bằng khi mỗi năm chỉ có một số lượng nhỏ người đủ tiêu chuẩn phải nhập ngũ, Thiếu tướng Nguyễn Xuân Tỷ nói việc khẳng định có tiêu cực hay không rất khó khi ở vùng nông thôn và thành thị có yêu cầu khác nhau về tiêu chí. Ông cho biết thêm ngay từ khi thảo luận về dự thảo Hiến pháp, ông đã không đồng ý với việc đưa ra “nghĩa vụ thay thế” trong thực hiện NVQS.

Tất cả đều phải có nghĩa vụ

Trung tướng Trần Đình Nhã cho rằng ở nhiều nước, người ta có thể làm công ích hay một việc gì đó để chia sẻ việc thực hiện NVQS, vì đó là mục đích chung. NVQS là nghĩa vụ thiêng liêng và phải được bảo đảm công bằng giữa các công dân với nhau. “Vấn đề là có tổ chức làm được việc này hay không?” - ông Nhã nói.

Về thắc mắc nếu đưa ra quy định như vậy thì có thể hiểu là người nghèo phải gia nhập quân ngũ, người giàu thì không, Trung tướng Nhã cho rằng: “Làm sao lại có thể như thế được. Nếu phải đi lính nhưng tôi không đi và ủng hộ tiền thay thế thì có được chấp nhận không? Chúng ta xây dựng quân đội dựa trên NVQS. Vậy phải hiểu NVQS nó là cái gì? Hơn nữa, đừng đánh đồng việc thực hiện NVQS với việc tổng động viên khi đất nước có chiến tranh. Lúc đó, chẳng phân biệt tuổi tác gì, ai cũng phải đi, không đi bị siết quân luật ngay”.

Trung tướng Nhã cho rằng những nhà làm luật sẽ phải suy nghĩ rất nhiều để thực hiện việc thay thế nhưng vẫn bảo đảm công bằng. “Chưa nói đến công bằng xương máu, tôi chỉ đề cập làm thế nào để bảo đảm công bằng giữa gia đình có người đi bộ đội và gia đình không phải tham gia NVQS” - ông Nhã phân tích.

“Đúng là xương máu thì không thể đổi thành tiền được. Tuy nhiên, làm thế nào để tạo ra sự công bằng cho những người không phải bỏ xương máu với những người phải bỏ xương máu trong khi nghĩa vụ là nghĩa vụ chung? Mỗi năm, có khoảng 1 triệu thanh niên đến tuổi phải thực hiện NVQS nhưng quân đội chỉ lấy có mấy vạn người. Vậy số người còn lại, người ta nghĩ thế nào? Sự công bằng ở đâu?” - ông Nhã đặt câu hỏi.

Đồng tình với ông Nhã, Trung tướng Trần Văn Độ cho rằng: “Hiện nay, trong những người đủ tiêu chuẩn, chỉ khoảng 5% thực hiện NVQS, 95% còn lại thì không làm gì? Không đi NVQS được, Tổ quốc chưa cần thì anh phải có nghĩa vụ thay thế ở phía sau. Tuy nhiên, nghĩa vụ đầu tiên phải là nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc. Hai cái đều là nghĩa vụ chứ không nên đặt vấn đề công dân có quyền lựa chọn 1 trong 2 nghĩa vụ, mà trước hết phải là nghĩa vụ quân sự, xây dựng quân đội chính quy trong thời hiện đại. Để bảo đảm công bằng thì anh phải thực hiện “nghĩa vụ thay thế” khác. Hoặc lao động công ích hoặc có thể đóng góp bằng tiền để xây dựng, đầu tư nền quốc phòng”.