xem thêm
An Giang
Bình Dương
Bình Phước
Bình Thuận
Bình Định
Bạc Liêu
icon 24h qua
Đăng nhập
icon Đăng ký gói bạn đọc VIP

Điều tra thủy điện gây lũ!

Hoàng Dũng - Bảo Trân

Từ diễn đàn Quốc hội đến thực tế ở cơ sở, nhiều ý kiến đã đề nghị như vậy. Xây dựng thủy điện với dung tích phòng lũ nhỏ hơn quy hoạch, tập trung phát điện hơn là điều tiết nước, xả lũ sai quy trình... Những minh chứng này cho thấy thủy điện góp phần tạo ra trận lũ lịch sử ở miền Trung

Hôm nay, chúng ta ngồi đây, đồng bào miền Trung đang ngập chìm trong lũ lụt. Dư luận cho rằng lũ chồng lũ do nguyên nhân từ việc xả nước không đúng quy định của các thủy điện. Bộ trưởng Bộ Công Thương xử lý việc này thế nào?”. Chất vấn của đại biểu (ĐB) Đỗ Văn Đương (TP HCM) đã làm nóng phiên thảo luận ở hội trường Quốc hội (QH) sáng 19-11.

Lũ đi trước, cảnh báo đến sau

ĐB Nguyễn Văn Phúc (Hà Tĩnh) đề nghị phải điều tra để xử lý, kỷ luật, thậm chí là xem trách nhiệm hình sự đối với việc thủy điện xả lũ làm lũ chồng lũ gây ảnh hưởng đến tính mạng và tài sản người dân. Tuy nhiên, do trong phiên họp này, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng và Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải bận đi công tác nên sẽ trả lời sau.
img
Bà Trần Thị Mỹ Lợi (phường Nhơn Hòa, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định) ngất lịm trước cái chết của con là Đỗ Thị Mỹ Lộc trong đợt lũ vừa qua Ảnh: Hồng Ánh

ĐB Nguyễn Thái Học (Phú Yên) cho biết theo quy hoạch chung, làm thủy điện còn có mục đích cung cấp nước mùa khô, cắt lũ mùa mưa nhưng thực tế cho thấy ở vùng hạ du, mùa khô thì thiếu nước, mùa mưa thì lũ. “Dân nói nhiều rồi nhưng chưa có cơ quan nào xác định lũ có phải do thủy điện hay không” - ĐB Học nói.

Liên quan đến vấn đề ĐB Học đặt ra, nhiều cơ quan chức năng ở tỉnh Quảng Nam, nơi bị thiệt hại nặng nề sau trận lũ vừa qua, đều khẳng định dù ít dù nhiều, thủy điện không thể vô can.

Theo ông Nguyễn Minh Tuấn, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy phòng chống lụt bão tỉnh Quảng Nam, cho biết trước đây khi chưa có thủy điện, đến mùa mưa, nước ở thượng nguồn đổ về hạ du một cách tự nhiên nên nước lũ dâng lên từ từ, người dân có thời gian chuẩn bị chống lũ. Những năm gần đây, hàng loạt thủy điện hoạt động đã làm biến đổi dòng chảy. Đặc biệt, việc các thủy điện đồng loạt xả lũ khiến mực nước dâng cao đột ngột.
 
“Trước đây, khi lũ về cũng phải mất gần 1 ngày mới gây ngập, bây giờ thì chưa đầy 2 giờ, nước đã ngập nửa nhà, cuốn trôi toàn bộ lúa gạo, áo quần, heo, gà. Vì vậy thủy điện không thể vô can trong thiệt hại của người dân” - ông Tuấn nhấn mạnh.

Ngoài ra, trước đây, khi còn vận hành xả lũ theo quy trình đơn hồ, thời gian các thủy điện thông báo xả lũ về cho ban chỉ huy phòng chống lụt bão các tỉnh, thành là trước 6 giờ. Hai năm trở lại đây, khi vận hành theo quy trình liên hồ thì thời gian chỉ còn 2 giờ. Điều này khiến nhiều địa phương ở cấp xã khi nhận được thông báo xả lũ từ tỉnh thì nước lũ đã về. Vì vậy, theo ông Tuấn, cần phải xem xét lại thời gian thông báo xả lũ là ít nhất trước 5 giờ để người dân kịp đối phó.

Dẫn chứng điều này, ông Trần Văn Trường - Chủ tịch UBND huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng - cho biết vừa qua, khi huyện nhận được thông báo thủy điện Đăk Mi 4 xả lũ thì hàng ngàn hộ dân đã bị nước nhấn chìm.

Đầu voi, đuôi chuột: Dân lãnh đủ

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Nam, khi quy hoạch, hầu hết các dự án thủy điện bậc thang trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn đều tính đến các lợi ích như cắt lũ, giảm lũ hoặc làm chậm lũ vào mùa mưa, bổ sung dòng chảy vào mùa nắng. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai xây dựng, nhiều thủy điện không tuân thủ quy hoạch dung tích phòng lũ ban đầu.

Theo báo cáo của Viện Quy hoạch thủy lợi thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, dung tích phòng lũ của thủy điện Sông Bung 2 theo quy hoạch là 83 triệu m3 nhưng khi thiết kế chỉ còn 7,19 triệu m3; thủy điện Sông Bung 4 quy hoạch 188 triệu m3 nhưng thiết kế chỉ còn 47,28 triệu m3; thủy điện A Vương 1 quy hoạch 110 triệu m3 nhưng sau đó còn 14,25 triệu m3. Đặc biệt, thủy điện Đăk Mi 4 có dung tích quy hoạch 149 triệu m3 nhưng thiết kế chỉ có 2,2 triệu m3 hay Sông Tranh 2 có dung tích quy hoạch 233 triệu m3 nhưng thiết kế chỉ có 75,52 triệu m3.
 
Tổng hợp lại cho thấy theo quy hoạch ban đầu, các hồ thủy điện bậc thang trên sông Vu Gia - Thu Bồn có tổng dung tích phòng lũ là 1.070 triệu m3 nhưng sau khi xây dựng thì dung tích phòng lũ của các hồ thủy điện chỉ còn 146,44 triệu m3. Từ đó cho thấy các hồ thủy điện trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn hầu như không còn khả năng điều tiết lũ.
 
 “Các thủy điện hiện nay lấy hiệu quả phát điện làm chính, hầu như không quan tâm đến việc điều tiết lũ cho hạ du” - ông Tuấn kết luận.
 
Tương tự, trong trận lũ vừa qua, hồ thủy điện Hương Điền ở thượng nguồn sông Bồ (Thừa Thiên - Huế) hầu như mất chức năng cắt lũ bởi mực nước trong hồ chưa về mức sẵn sàng đón lũ. Vào cuối ngày 15-11, mực nước tại hồ này là 58,36 m, cao hơn mực nước dâng bình thường 0,36 m.
 
Phải thay đổi quy trình xả lũ
Đó là đề nghị của nhiều ĐB tại hội thảo biến đổi khí hậu khu vực miền Trung - Tây Nguyên do UBND tỉnh Quảng Nam phối hợp với Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam tổ chức ngày 19-11.
 
Các ĐB cho rằng quy trình xả lũ do Chính phủ phê duyệt không sai nhưng hệ thống cảnh báo còn lấp lửng, không kịp thời và có lỗ hổng.
 
Theo TS Lê Hùng, Trường ĐH Bách khoa Đà Nẵng, lũ đầu mùa có mực nước thấp nên hồ chứa thủy điện vẫn tích nước đến khi đầy. Khi có mưa lớn thì xả lũ với lưu lượng lớn làm ảnh hưởng đến hạ du. Ông Hùng đề nghị nên có quy định cứng về việc tích nước để tránh hồ chứa thủy điện xả nước khi lũ lên cao.
 
Ngoài ra, dù xả lũ đúng quy trình nhưng do các hồ thủy điện xả cùng một lúc làm người dân trở tay không kịp. Vì vậy, các ĐB đề nghị trường hợp có nhiều hồ chứa trên cùng một lưu vực thì nên giao cho địa phương xây dựng quy trình xả lũ liên hồ để xử lý kịp khi có lũ lớn. 
                                                                                 B.Vân

Tính đến chiều 19-11, tại các tỉnh miền Trung, mưa lũ đã làm 41 người chết, 5 người mất tích, 93 người bị thương. Có 410 nhà sập, 1.271 nhà tốc mái và khoảng 6.500 ha lúa, hoa màu bị úng ngập.

Lên đầu Top

Bạn cần đăng nhập để thực hiện chức năng này!

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.

Thanh toán mua bài thành công

Chọn 1 trong 2 hình thức sau để tặng bạn bè của bạn

  • Tặng bằng link
  • Tặng bạn đọc thành viên
Gia hạn tài khoản bạn đọc VIP

Chọn phương thức thanh toán

Tài khoản bạn đọc VIP sẽ được gia hạn từ  tới

    Chọn phương thức thanh toán

    Chọn một trong số các hình thức sau

    Tôi đồng ý với điều khoản sử dụng và chính sách thanh toán của nld.com.vn

    Thông báo