Chất thải nguy hại bí đầu ra

Theo Sở Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) TPHCM, hiện TP có 40 đơn vị được cấp phép vận chuyển chất thải nguy hại (CTNH) và 12 đơn vị được Tổng cục Môi trường và Sở TN-MT cấp phép xử lý CTNH. Số đơn vị này không thể kham nổi 1.100 đơn vị được cấp sổ đăng ký chủ nguồn thải với khoảng 600 tấn CTNH (300 tấn của TP và 300 tấn từ các địa phương khác) phát sinh mỗi ngày.

Chất thải nguy hại trên địa bàn TPHCM hiện chưa được xử lý triệt để. Trong ảnh: Một địa điểm có chất thải nguy hại ở khu vực quận Thủ Đức - TPHCM

Ngoài ra, các DN xử lý chất thải còn gặp khó khăn về vốn và đất. Đại diện một DN than thở: “Nhà nước kêu gọi, khuyến khích DN đầu tư xử lý CTNH nhưng chưa có chính sách ưu đãi đi kèm, vì thế chúng tôi gặp khó khăn mà chẳng biết kêu ai”.

Để giảm tải cho hoạt động xử lý CTNH, giữa năm 2009, TP đã đầu tư xây dựng nhà máy xử lý CTNH tại xã Đông Thạnh, huyện Hóc Môn, dự kiến đưa vào hoạt động vào tháng 9-2009 nhưng đến nay công trình này vẫn chưa hoàn thành.

Tuy nhiên, theo những người am hiểu lĩnh vực này, dù nhà máy có đi vào hoạt động, tình trạng quá tải nói trên vẫn không dứt vì công suất tối đa của nó chỉ khoảng 21 tấn/ngày.

Chôn bậy vì phí cao (?)

Gần đây, nhiều hành vi tiêu cực trong xử lý CTNH đã bị phát hiện. Không ít DN chỉ ký hợp đồng với đơn vị xử lý để qua mắt cơ quan quản lý, không hề giao CTNH mà... tự xử, như vụ Nhà máy Điện Hiệp Phước (huyện Nhà Bè) chôn và lưu giữ xỉ lò đốt dầu và sợi amiăng trong khuôn viên nhà máy vào năm 2009. Cũng trong năm này, Công ty TNHH Quốc tế D-L (nằm trong KCX Tân Thuận, quận 7) chôn CTNH dưới nền nhà máy...

Nguyên nhân khách quan của những vụ trên là do các đơn vị thu gom, xử lý tự động nâng giá khiến các DN “ngại” giao CTNH. “Lúc trước, chúng tôi giao CTNH cho đơn vị xử lý nhưng từ khi chi phí xử lý tăng cao, chúng tôi không kham nổi nữa” - một giám đốc DN bị phát hiện chôn CTNH phân trần. Chưa kể nhiều cơ sở sản xuất phát sinh CTNH nhưng vì khối lượng nhỏ, không thể ký hợp đồng với đơn vị thu gom nên đành phải tự xử lý.

Ngay cả các đơn vị xử lý cũng “thi” nhau đem chôn CTNH, bằng chứng là nhiều “ông lớn” đã bị điểm mặt: Công ty Môi trường Đô thị TP, Công ty Tân Đức Thảo, Công ty Sao Mai Xanh, Công ty Tùng Nguyên...

Một số chuyên gia về lĩnh vực môi trường ước tính: Với khoảng 300 tấn CTNH phát sinh mỗi ngày trên địa bàn TPHCM, hai năm qua, do không triển khai thu phí bảo vệ môi trường đối với CTNH theo Nghị định 174/2007/NĐ-CP nên ngân sách đã thất thu khá lớn.

Với nguồn tiền đã thất thu, TP có thể giải quyết được nhiều vấn đề tồn đọng trong việc đầu tư xử lý CTNH.