Các nhà khoa học nói gì sau khi nhận Giải thưởng Chính VinFuture 3 triệu USD?

(NLĐO)- Tiến sĩ John T.Schiller, Chủ nhân của Giải thưởng Chính VinFuture 2025, đã đến Việt Nam hơn 10 năm trước hỗ trợ Việt Nam việc sản xuất vắc xin.

Giải thưởng Chính VinFuture 2025 trị giá 3 triệu USD được trao cho TS Douglas R. Lowy; TS John T. Schiller; TS Aimée R. Kreimer và GS Maura L. Gillison (Hoa Kỳ) vì những khám phá và phát triển vắc-xin HPV nhằm phòng ngừa các khối u do vi-rút papilloma ở người (HPV) gây ra.

- Phóng viên: Các ông/bà có thể chia sẻ về ý nghĩa và giá trị của giải thưởng này đối với mình, sau nhiều năm miệt mài nghiên cứu?

+ TS Douglas R. Lowy: Với tôi, giá trị lớn nhất nằm ngay trong công việc nghiên cứu và những tác động tích cực mà chúng tôi có thể tạo ra cho những người dù chưa từng gặp mặt – giúp họ sống khỏe mạnh hơn và kéo dài tuổi thọ.

Giải thưởng lần này là sự ghi nhận cho những nỗ lực đó. Chúng tôi thực sự may mắn khi được VinFuture lựa chọn, bởi có rất nhiều nhà khoa học cùng theo đuổi lĩnh vực nghiên cứu vắc xin HPV. Đồng nghiệp của tôi, TS Gillison, cũng đã có 25 năm gắn bó với nghiên cứu ung thư vùng cổ – miệng. Tất cả những điều này khiến giải thưởng trở nên đặc biệt ý nghĩa đối với chúng tôi.

+ GS Maura L. Gillison: Tôi cho rằng: chúng tôi chỉ là những người đại diện cho cộng đồng các nhà khoa học và bác sĩ trên toàn thế giới – những người đã nỗ lực không ngừng trong nghiên cứu về vắc xin HPV. Chúng tôi thực sự rất may mắn khi được lựa chọn nhận giải thưởng Chính VinFuture, bởi chúng tôi hiểu rằng có rất nhiều nhà nghiên cứu khác cũng đang làm việc trong các lĩnh vực tương tự.

Chúng tôi cũng cảm thấy may mắn vì biết rằng có rất nhiều bác sĩ đã dành nhiều năm để tìm hiểu cách virus gây ung thư, những loại ung thư nào do virus gây ra, và làm thế nào để can thiệp vào quá trình bệnh lý ở mọi giai đoạn nhằm cải thiện cuộc sống cho người bệnh — đặc biệt là nỗ lực ngăn ngừa để họ không trở thành bệnh nhân ung thư ngay từ đầu. Bên cạnh đó, còn là nhiệm vụ quan trọng trong việc điều trị những người không may mắc bệnh, tìm ra phương pháp tối ưu để nâng cao chất lượng sống và cơ hội sống sót của họ.

+ TS John T. Schiller: Điều tôi muốn nói, cũng là điều mà TS Lowy thường nhấn mạnh, đó là giải thưởng này tôn vinh công tác phòng ngừa bệnh tật. Thực tế, phòng bệnh thường không được đánh giá đúng mức. Nếu bạn ngăn ngừa được một triệu ca ung thư ở phụ nữ, thì không một ai trong số những người không mắc bệnh biết rằng: lẽ ra họ đã có thể bị ung thư. Trong khi đó, nếu bạn điều trị và chữa khỏi ung thư cho một trăm bệnh nhân, thông tin ấy sẽ xuất hiện trên khắp các mặt báo. Phòng ngừa diễn ra trong thầm lặng và vì thế thường bị xem nhẹ

+ TS Aimee R. Kreimer: Giải thưởng VinFuture ngày càng có tiếng vang và có sức ảnh hưởng lớn ở Việt Nam, trong khu vực và trên toàn thế giới. Vì vậy, tôi hy vọng rằng việc Hội đồng Giải thưởng VinFuture quyết định vinh danh nghiên cứu về vắc xin HPV sẽ giúp nâng cao nhận thức, mở rộng mức độ tiếp cận, củng cố sự hiểu biết về tầm quan trọng của vắc xin này. Bởi cuối cùng, điều mà tất cả chúng tôi mong muốn là nhiều bé gái được tiêm vắc xin HPV hơn, để sau này các em không trở thành bệnh nhân ung thư.

Chính vì thế, theo tôi, giải thưởng này có ý nghĩa vô cùng quan trọng: nó khuếch đại những thông điệp mà chúng tôi đã nỗ lực truyền tải suốt nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ, và hy vọng sẽ giúp chúng tôi đạt được mục tiêu, đó là nhiều người được tiêm vắc xin HPV hơn, để họ không phải đối mặt với nguy cơ ung thư trong tương lai.

- Những nghiên cứu và kết quả của ông/bà đã giúp ích cho hàng triệu người ở các quốc gia đang phát triển. Ông/bà đánh giá như thế nào về ý nghĩa của giải thưởng này đối với sứ mệnh hỗ trợ người dân trên phạm vi toàn cầu, đặc biệt tại các nước đang phát triển?

+ TS John T. Schiller: Tôi muốn nói ngắn gọn thế này: việc mở rộng tiêm chủng chính là chìa khóa tạo ra tác động. Hiện nay chúng ta đã có một loại vắc xin rất tốt, an toàn và hiệu quả, và điều quan trọng nhất là phải đưa được vắc xin đó đến với những bé gái đang cần nó.

+ TS Aimee R. Kreimer: Tôi cũng hy vọng rằng, thông qua Giải thưởng VinFuture và việc mọi người viết, trao đổi về nó, ngày càng nhiều người sẽ biết đến thông tin rằng: vắc xin này an toàn và có thể phòng ngừa ung thư. Rằng chúng ta có loại vắc xin giúp ngăn chặn con người mắc ung thư. Vì vậy, tôi tin rằng Giải thưởng VinFuture có thể khuếch đại thông điệp này, đưa nó đến với các quan chức chính phủ, bộ y tế và cộng đồng.

+ TS Aimee R. Kreimer: Tôi muốn nói thêm một điều nữa. Giải thưởng VinFuture tôn vinh khoa học. Và đó chính là điều mà tôi cho rằng vô cùng quan trọng trong bối cảnh thế giới hiện nay — tôn vinh những khám phá khoa học, sự đổi mới và những phương pháp nghiên cứu nghiêm túc. Đó cũng chính là những gì Giải thưởng VinFuture đang thực hiện. Điều đó thật tuyệt vời!

- Với giải thưởng 3 triệu USD, các ông/bà có dự định sử dụng nguồn kinh phí này để thúc đẩy các dự án nghiên cứu, mở rộng tiếp cận vắc xin tới những khu vực hẻo lánh hay hỗ trợ, hợp tác với các quốc gia đang phát triển, cụ thể như Việt Nam?

+ TS Douglas R.Lowy: Tiến sĩ John T.Schiller đã đến Việt Nam hơn 10 năm trước với mục tiêu rõ ràng là hỗ trợ Việt Nam trong việc sản xuất vắc xin. Vì vậy, chúng tôi luôn sẵn sàng hợp tác với các quốc gia. Tiến sĩ Aimee có thể hỗ trợ trong việc triển khai các chương trình, bởi cô ấy có khả năng tổ chức những thử nghiệm lâm sàng quy mô rất lớn. Còn chúng tôi có thể hỗ trợ theo nhiều cách khác.

Với tôi, một yếu tố rất quan trọng đang được nhấn mạnh hơn nhờ Giải thưởng VinFuture chính là vai trò của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Nghiên cứu do TS Aimee dẫn dắt tại Costa Rica, vừa được công bố trong tuần này, cho thấy chỉ cần một liều vắc xin là đủ. Chúng tôi tin rằng kết quả này cộng với sự ghi nhận của VinFuture sẽ dẫn tới khuyến nghị mạnh mẽ hơn nữa từ WHO về việc tiêm một liều. Và điều đó, sẽ giúp tăng tỉ lệ tiêm chủng.

Tôi vẫn hay nói rằng chúng tôi không phải là các nhà kinh tế, nhưng dù vậy chúng tôi cũng hiểu rằng một liều chắc chắn sẽ rẻ hơn hai liều.

Tôi cũng muốn trả lời câu hỏi của bạn theo một cách khác. Khi vắc xin lần đầu được phê duyệt, phác đồ yêu cầu ba liều. Và một phần quan trọng trong nghiên cứu của chúng tôi suốt 15 năm qua là tìm hiểu xem liệu có thể giảm chi phí tổng thể của vắc xin cũng như giảm gánh nặng hậu cần khi triển khai tiêm chủng hay không, bằng cách rút từ ba liều xuống còn một liều.

Chúng tôi tin rằng kết quả nghiên cứu của Aimee cho thấy điều này hoàn toàn khả thi, và rằng nhiều quốc gia, nếu không muốn nói là phần lớn, sẽ chuyển sang phác đồ một liều. Điều này sẽ giúp tăng mạnh tỉ lệ tiếp cận và tiêm chủng vắc xin.