Căn bệnh khó chẩn đoán vốn chỉ có ở khí hậu lạnh giờ xuất hiện tại Việt Nam

(NLĐO) - Xơ cứng rải rác là bệnh lý thần kinh tự miễn, khiến hệ miễn dịch tấn công não và tủy sống

"Căn bệnh này trước đây chủ yếu ghi nhận tại khu vực có khí hậu lạnh nhưng hiện bệnh đã tăng đáng kể trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam" - Ths-BS Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Trưởng Khoa Nội thần kinh-Bệnh viện Quân y 175 (TP HCM), chia sẻ tại buổi giáo dục sức khỏe cho cộng đồng bệnh nhân mắc bệnh thần kinh miễn dịch "Nhận diện sớm – Điều trị đúng: Vì cuộc sống tốt hơn cho người bệnh xơ cứng rải rác", ngày 15-11.

Triệu chứng đa dạng, dễ bỏ qua

Xơ cứng rải rác là bệnh lý thần kinh tự miễn, khiến hệ miễn dịch tấn công não và tủy sống. Triệu chứng rất đa dạng, từ tê bì, mệt mỏi, bí tiểu đến liệt chi. Một số bệnh nhân còn gặp vấn đề về mắt như nhìn mờ hoặc nhìn đôi.

"Chính vì triệu chứng rộng, bệnh thường bị bỏ qua. Ví dụ chỉ tê nhẹ, nhiều người nghĩ do chèn dây thần kinh khi ngủ, không nghĩ tới xơ cứng rải rác"-BS Nghĩa giải thích.

Bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của hệ thần kinh trung ương tê bì, yếu chi, nhìn mờ, mệt mỏi không rõ nguyên nhân, yếu hai chi dưới, rối loạn tiêu tiểu đều cần được thăm khám tại cơ sở y tế chuyên khoa thần kinh.

Dữ liệu toàn cầu từ 2013–2023 cho thấy số người được chẩn đoán xơ cứng rải rác tăng ở tất cả châu lục. Trước đây, bệnh chủ yếu xuất hiện ở Bắc Mỹ và Bắc Âu, những khu vực khí hậu lạnh. Tuy nhiên, báo cáo năm 2023 của Liên đoàn Thế giới về xơ cứng rải rác ghi nhận sự gia tăng đáng kể ở Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

Thường gặp ở nữ giới trong độ tuổi lao động

Tại Bệnh viện Quân y 175, số bệnh nhân mắc bệnh này cũng tăng từ 3–5 ca/năm lên 10–15 ca/năm, tương đương 200–300%. Nguyên nhân được cho là do nâng cao nhận thức và khả năng chẩn đoán.

Hiện vẫn chưa xác định nguyên nhân chính xác. Một số yếu tố liên quan như nữ giới dễ mắc hơn, vitamin D thấp, sống ở vùng khí hậu lạnh.

Chẩn đoán xơ cứng rải rác rất khó do triệu chứng trùng lắp với các bệnh lý thần kinh khác như viêm tủy thị thần kinh hay MOGAD. Vì vậy, cần quy trình chẩn đoán chuyên sâu, sử dụng các thiết bị hiện đại như MRI sọ não, OCT, đo điện thế gợi.

Xơ cứng rải rác thường gặp ở độ tuổi 18–40, chủ yếu ở nữ giới. Đây là nhóm tuổi lao động chính nên gây gánh nặng nặng nề cho cá nhân, gia đình và xã hội.

Do đó, khi thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về thần kinh, cần thăm khám sớm tại cơ sở chuyên khoa. Nhận diện và điều trị kịp thời sẽ giúp hạn chế tổn thương não, tủy và duy trì chất lượng cuộc sống.