Chỉ vì xem nhẹ dấu hiệu này, nhiều người đã đột quỵ

(NLĐO) - Đột quỵ ngày càng trẻ, đột tử xảy ra bất ngờ. Nhận biết sớm và xử trí đúng trong “thời gian vàng” giúp cứu sống người bệnh.

Đột quỵ là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Trung bình, cứ mỗi 3 phút lại có một người tử vong do đột quỵ.

Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận khoảng 200.000 ca mới, hơn 11.000 người tử vong và 100.000 người bị tàn phế do đột quỵ. 

Dấu hiệu đột quỵ gồm những gì?

Tỉ lệ tái phát từ 15 - 40%. Xu hướng bệnh đã thay đổi, trước đây chủ yếu xảy ra ở người trên 60 tuổi, nhưng hiện nay, bệnh nhân ngày càng trẻ, thậm chí có trường hợp dưới 20 tuổi.

Những ngày qua, liên tiếp ghi nhận các ca đột tử và đột quỵ xảy ra đột ngột tại nhà, nơi làm việc, thậm chí trong lúc sinh hoạt bình thường. Nạn nhân phần lớn là người trung niên, có tiền sử bệnh lý nền hoặc chưa từng được chẩn đoán bệnh trước đó.

Đáng lo ngại, nhiều trường hợp không được sơ cứu đúng cách do người xung quanh không phân biệt được đột quỵ và đột tử, dẫn đến bỏ lỡ "thời gian vàng" để cứu sống.

Các bác sĩ cảnh báo nhận diện đúng tình trạng và xử trí kịp thời là yếu tố quyết định sự sống còn của người gặp nạn.

Bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ Bệnh viện Bạch Mai, cho biết chuyên ngành đột quỵ trên thế giới đã xây dựng quy tắc dễ nhớ FAST, giúp cộng đồng nhận biết sớm để đưa người bệnh đi cấp cứu kịp thời:

- F (Face - Mặt): Miệng người bệnh đột ngột méo một bên, cười bị lệch.

- A (Arms - Cánh tay): Tay chân tê bì, yếu liệt một bên hoặc cả hai tay không thể nâng lên qua đầu, hoặc tay rơi xuống ngay sau khi nâng lên.

- S (Speech - Lời nói): Nói ngọng, khó nói, không phát âm được cả những từ đơn giản.

- T (Time - Thời gian): Yếu tố quan trọng hàng đầu. Người bệnh cần đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được can thiệp đúng lúc.

Hãy ghi nhớ quy tắc FAST và xử trí ngay. Mỗi phút đối với người đột quỵ là vô cùng quý giá - điều trị càng sớm, tổn thương não càng được giảm thiểu và khả năng phục hồi càng cao. Nếu nghi ngờ đột quỵ, không chờ đợi hay áp dụng các biện pháp dân gian, mà cần gọi cấp cứu và đưa người bệnh đến cơ sở y tế.

Ngoài các dấu hiệu trên, người bệnh còn có thể đau đầu dữ dội, chóng mặt, mất thăng bằng, tê bì tay chân, rối loạn nuốt.

Theo giới chuyên môn, chỉ một thao tác đơn giản là "đặt tay dưới gốc hàm để kiểm tra mạch cổ" cũng đủ để phân biệt đột quỵ hay đột tử, từ đó xử trí đúng cách, kịp thời cứu sống nạn nhân.

Phân biệt đột quỵ và đột tử trong 10 giây

Một trường hợp đau lòng mới đây là nam bệnh nhân 38 tuổi (ở Bắc Ninh) bất ngờ gục xuống ghế tại nhà. Người thân tưởng anh bị đột quỵ nên chỉ thực hiện các biện pháp dân gian như bấm nhân trung, xoa ngực, rồi gọi cấp cứu.

Tuy nhiên, họ không kiểm tra mạch - thao tác quan trọng để phát hiện tình trạng ngừng tim. Khi đến viện, tim đã ngừng đập quá lâu, não tổn thương nghiêm trọng, tiên lượng rất xấu - một bác sĩ chia sẻ.

Do đó, theo bác sĩ Trung tâm Cấp cứu A9 (Bệnh viện Bạch Mai), khi gặp người bất tỉnh, cần:

Đặt tay dưới gốc hàm, kiểm tra mạch cổ (động mạch cảnh). Nếu mạch đập có thể nghi ngờ đột quỵ. Trong trường hợp này hãy giữ nạn nhân nằm nghiêng an toàn, theo dõi nhịp thở, gọi cấp cứu. Tuyệt đối không lắc, không bế dậy, không vỗ mặt.

Nếu không có mạch là dấu hiệu nghi đột tử hãy ép tim ngay lập tức, không chờ đợi. Gọi cấp cứu song song.

Hãy ghi nhớ "bí kíp bỏ túi": Đột quỵ: mạch còn đập là không ép tim; Đột tử: tim ngừng đập phải ép tim ngay. Càng ép tim sớm, cơ hội sống càng cao.