Đơn giản thủ tục tuyển lao động nước ngoài

Nhiều bất cập trong tuyển dụng, sử dụng lao động người nước ngoài đã được sửa đổi nhằm thu hút nhân lực chất lượng cao đến Việt Nam làm việc

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Trung tâm Dịch vụ việc làm (DVVL) TP HCM đã tiếp nhận 2.690 doanh nghiệp (DN) thông báo tuyển dụng lao động Việt Nam (chất lượng cao) vào các vị trí dự kiến tuyển người lao động (NLĐ) nước ngoài theo Nghị định số 70/2023/NĐ-CP của Chính phủ. Các DN rao tuyển 11.971 vị trí, trong đó có gần 984 chức danh công việc là quản lý, chuyên gia, lao động kỹ thuật. Thời gian qua đã có 2.391 lượt NLĐ Việt Nam ứng tuyển nhưng chưa có người trúng tuyển.

Tiếng nói từ thực tế

Trung tâm DVVL TP HCM cho hay tình trạng trên không chỉ mới diễn ra mà trong năm 2024 cũng không có ứng viên người Việt Nam nào trúng tuyển các vị trí lao động chất lượng cao theo Nghị định số 70/2023/NĐ-CP.

Lý giải nguyên nhân về tình trạng trên, Bộ Nội vụ phân tích theo Nghị định số 70/2023/NĐ-CP, DN phải thông báo tuyển dụng NLĐ Việt Nam vào các vị trí dự kiến tuyển NLĐ nước ngoài trên cổng thông tin điện tử của trung tâm DVVL các tỉnh, thành hoặc cổng thông tin điện tử của Cục Việc làm. 

Sau khi không tuyển được NLĐ Việt Nam, DN xác định nhu cầu sử dụng lao động nước ngoài đối với từng vị trí công việc mà NLĐ Việt Nam chưa đáp ứng được và báo cáo giải trình với Bộ Nội vụ hoặc Sở Nội vụ (nơi NLĐ nước ngoài dự kiến làm việc). Từ đó, cơ quan chức năng sẽ có văn bản chấp thuận hoặc không cho phép tuyển dụng NLĐ nước ngoài.

Tuy nhiên, các cổng thông tin đăng tuyển nêu trên không liên kết với nhau, hạn chế về mặt tiếp cận thông tin, nên hầu như DN không tuyển được NLĐ Việt Nam. Mặt khác, DN với mong muốn sử dụng NLĐ nước ngoài, khi đăng thông tin tuyển dụng sẽ đưa ra các rào cản về bằng cấp, kinh nghiệm làm việc, kỹ năng nghề nghiệp đối với NLĐ Việt Nam.

Trong khi việc hậu kiểm của cơ quan chức năng hiện nay chưa toàn diện, chưa có công cụ giám sát liên thông để phát hiện việc tuyển dụng, sử dụng NLĐ nước ngoài không đúng quy định, dẫn đến hầu như các báo cáo giải trình nhu cầu sử dụng NLĐ nước ngoài của DN đều được chấp thuận.

Từ thực tế trên, khi ban hành Nghị định số 219/2025/NĐ-CP (thay thế Nghị định số 152/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 70/2023/NĐ-CP), quy định trên đã được sửa đổi. Bà Trần Lê Thanh Trúc, Trưởng Phòng Việc làm, An toàn lao động - Sở Nội vụ TP HCM, cho hay theo quy định mới, từ ngày 7-8-2025, người sử dụng lao động có quyền trực tiếp hoặc thông qua tổ chức DVVL, DN hoạt động cho thuê lại lao động để tuyển dụng NLĐ Việt Nam vào các vị trí dự kiến tuyển dụng NLĐ nước ngoài.

Đồng thời, thời gian đăng tuyển cũng được rút ngắn từ 15 ngày còn 5 ngày. "Như vậy, nay kênh đăng tin tuyển dụng lao động người Việt Nam vào các vị trí dự kiến tuyển dụng NLĐ nước ngoài của DN đã được mở rộng. Nhưng DN không nên đăng tuyển trên các ứng dụng mạng xã hội như Zalo, Facebook… vì sẽ khiến cơ quan chức năng khó kiểm chứng các thông tin đăng tuyển" - bà Trúc lưu ý.

Giải tỏa vướng mắc

Bên cạnh việc tạo thuận lợi trong quy trình tuyển dụng để thu hút các nhà đầu tư, các chuyên gia, NLĐ có trình độ chuyên môn, tay nghề cao làm việc trong những ngành nghề mới…, Nghị định số 219/2025/NĐ-CP cũng đã mở rộng thêm các đối tượng được miễn cấp giấy phép lao động (GPLĐ), giảm điều kiện về kinh nghiệm làm việc đối với chuyên gia và lao động kỹ thuật. Đồng thời, rút ngắn thời gian cấp GPLĐ xuống còn 10 ngày làm việc (trước đây là 36 ngày), kể từ ngày nhận đủ hồ sơ đề nghị…

Theo đánh giá của các DN, việc sửa đổi, bổ sung các quy định nêu trên kèm theo việc cải thiện, tinh giản một số thủ tục trong quy trình tuyển dụng, sử dụng, cấp GPLĐ cho NLĐ nước ngoài đã tạo nhiều thuận lợi cho họ. Nhưng trong thực tế vẫn phát sinh vướng mắc. Tại hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật do Bộ Nội vụ tổ chức mới đây, đại diện Hiệp hội DN Hàn Quốc tại Việt Nam (Kocham) băn khoăn về giấy khám sức khỏe (GKSK) cho NLĐ nước ngoài nộp kèm hồ sơ đề nghị cấp GPLĐ theo quy định mới.

Cụ thể, trước đây, giấy chứng nhận sức khỏe hoặc GKSK do cơ quan, tổ chức y tế có thẩm quyền của nước ngoài hoặc của Việt Nam cấp đều được chấp nhận nhưng theo quy định mới, GKSK phải do cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tại Việt Nam hoặc quốc gia, vùng lãnh thổ có điều ước hoặc thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau cấp. Điều này chưa thuận tiện cho DN và NLĐ nước ngoài.

Bà Nguyễn Thị Quyên, Phó Cục trưởng Cục Việc làm - Bộ Nội vụ, cho hay đã có một số địa phương phản ánh về vấn đề này. Nhưng hiện chưa có văn bản hướng dẫn nên trước mắt để tạo sự thuận lợi cho DN và NLĐ, không ít địa phương đã cho phép DN tạm thời nộp GKSK như quy định cũ kèm theo yêu cầu DN cam kết chịu hoàn toàn trách nhiệm và sẽ bổ sung giấy tờ phù hợp trong thời gian nhất định. "Sắp tới, Cục Việc làm cũng sẽ phối hợp với Bộ Y tế để tháo gỡ vướng mắc và sớm có hướng dẫn chính thức" - bà Quyên cho hay.

Một vướng mắc khác được DN đặt ra tại hội nghị triển khai Nghị định số 219/2025/NĐ-CP, do Ban Quản lý các KCX-CN TP HCM (Hepza) tổ chức mới đây là việc GPLĐ có thời hạn 2 năm và chỉ được gia hạn 1 lần (thời hạn tối đa là 2 năm). Trường hợp hết thời gian gia hạn, DN vẫn có nhu cầu sử dụng NLĐ nước ngoài thì phải làm thế nào?

Đại diện Sở Nội vụ TP HCM cho biết đối với NLĐ nước ngoài đã được gia hạn GPLĐ có nhu cầu tiếp tục làm việc cho người sử dụng lao động tại cùng vị trí công việc và lĩnh vực làm việc thì phải thực hiện thủ tục cấp GPLĐ. Hồ sơ đề nghị cấp GPLĐ gồm: các giấy tờ quy định tại khoản 1, 2, 3, 5 và 6 điều 18 Nghị định số 219/2025/NĐ-CP; bản sao GPLĐ đã được cấp; giấy tờ chứng minh đối với trường hợp NLĐ nước ngoài là nhà quản lý, giám đốc điều hành.