Giảm gánh nặng chi phí y tế với lao động tự do

Nghị quyết 72 không chỉ là một chính sách y tế thông thường mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, có độ phủ toàn dân

Người lao động mong mỏi Nghị quyết 72/2025 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân sớm được triển khai, nhất là lao động thu nhập thấp

Nghị quyết 72/2025 của Bộ Chính trị nêu rõ: Từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần, được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe theo vòng đời, từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế. Điều này rất ý nghĩa đối với người lao động (NLĐ), nhất là lao động tự do vốn có thu nhập thấp, ít điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế.

Không dám chi tiền khám sức khỏe định kỳ

Được khám sức khỏe miễn phí và miễn viện phí là điều mà 6 thành viên gia đình chị Nguyễn Trần Linh Đan (phường Đức Nhuận, TP HCM) đều trông đợi. Bởi lẽ, họ đều là những người thu gom rác thải sinh hoạt thuộc nghiệp đoàn rác dân lập; công việc vốn nặng nhọc, độc hại, diễn ra vào ban đêm.

Mỗi đêm, chị Đan phải đẩy thùng rác di chuyển nhiều cây số trên đường liên tục 6 - 8 giờ, phải tiếp xúc với các loại rác thải ô nhiễm. Điều này đã bào mòn sức khỏe của chị và nhiều người thân trong gia đình. Vì là lao động tự do, không có điều kiện thăm khám sức khỏe định kỳ thường xuyên nên ông bà ngoại của chị từng bị lao phổi, phải điều trị thời gian dài.

Để giảm gánh nặng tài chính, năm nào, gia đình chị Đan cũng mua BHYT hộ gia đình. Song, BHYT này cũng chỉ sử dụng trong trường hợp ốm đau phải đến bệnh viện thăm khám, điều trị; chứ không khám sức khỏe tổng quát định kỳ được.

"Tôi ý thức được tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe nên mỗi năm, mẹ con tôi tranh thủ tham gia đợt khám sức khỏe miễn phí cho lao động nữ làm công việc nặng nhọc của tổ chức Công đoàn. Nếu từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí 1 lần/năm thì quá tốt. Chính sách này sẽ giúp lao động tự do như tôi có thể phòng ngừa hoặc điều trị sớm nếu chẳng may mắc bệnh" - chị Đan bày tỏ.

Được khám và chăm sóc sức khỏe định kỳ cũng là mong muốn của ông Vương Kiến Lập - lao động tự do ngụ phường Phú Định, TP HCM. Ông là tài xế xe công nghệ, còn vợ là giáo viên mầm non tư thục. Cả gia đình 5 người của ông hiện ở trọ, trong khi 3 con đều còn nhỏ (đang học cấp 1 và mẫu giáo) nên mọi chi tiêu đều ưu tiên cho việc học và chăm sóc các con.

Từng có nghề nghiệp ổn định nhưng khi dịch COVID-19 bùng phát, ông Lập không may mắc bệnh, sức khỏe giảm sút, không đủ sức làm các công việc có thời gian cố định nên phải chuyển sang chạy xe công nghệ. "Thu nhập eo hẹp, gói ghém lắm mới đủ sống nên tôi không dám bỏ ra một khoản tiền để thăm khám sức khỏe định kỳ, dù rất muốn. Vì vậy, tôi mong chính sách chăm sóc sức khỏe toàn dân được triển khai càng sớm càng tốt" - ông thổ lộ.

Chính sách ưu việt

Khi con gái mắc bệnh nặng phải điều trị dài ngày, kinh tế gia đình anh Trần Hoài Phúc (thợ hồ; ngụ tại phường Tân Tạo, TP HCM) kiệt quệ, thậm chí rơi vào bẫy tín dụng đen.

Anh Phúc kể 3 năm trước, con gái 7 tuổi của anh bị biến chứng khi mắc bệnh tay chân miệng, phải nhập viện điều trị gần 2 tháng. Dù bé có BHYT nhưng chi phí điều trị vẫn vượt quá khả năng kinh tế của gia đình, nhất là khi vợ anh - công nhân may - phải tạm nghỉ việc để chăm sóc con. Anh buộc phải vay mượn khắp nơi chữa bệnh cho con, thậm chí vay nặng lãi. Suốt 3 năm qua, vợ chồng anh phải làm nhiều việc mới trả dứt được nợ.

Anh Phúc tâm sự: "Chỉ khi có người thân mắc bệnh phải chữa trị lâu dài, tôi mới thấm thía tầm quan trọng của BHYT. Khó ai lường trước được bệnh tật, vì vậy, tôi rất mong chính sách miễn hoặc giảm chi phí y tế theo Nghị quyết 72/2025 sớm được cụ thể hóa và áp dụng để giảm gánh nặng cho người dân, nhất là NLĐ thu nhập thấp như chúng tôi".

Nghị quyết 72/2025 đặt mục tiêu đến năm 2030, người dân được miễn các chi phí khám chữa bệnh ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi BHYT theo lộ trình. Đây là một chính sách ưu việt, được hầu hết NLĐ thu nhập thấp mong chờ.

Ông Trần Văn Thắng - Chủ tịch Công đoàn phường Phú Định, TP HCM - cho biết hiện nay, lao động tự do - bao gồm thợ xây, thợ hồ, chạy xe ôm công nghệ... - phải đối mặt nhiều rủi ro về sức khỏe và vấn đề an toàn lao động nhưng lại chưa được bảo đảm về mặt y tế. Họ thường tự chi trả phần lớn chi phí khám chữa bệnh, trong khi làm công việc nặng nhọc, nguy hiểm lại tiềm ẩn nguy cơ tai nạn cao. Điều này tạo ra một gánh nặng tài chính, khiến nhiều NLĐ không có điều kiện khám sức khỏe định kỳ.

Nghị quyết 72/2025 đã thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước đối với vấn đề này. Việc người dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí mỗi năm 1 lần, được lập sổ sức khỏe điện tử theo dõi là một bước đột phá, mang lại hy vọng cho tất cả mọi người, nhất là lao động tự do. Qua đó, giúp họ phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe, nhất là những bệnh liên quan nghề nghiệp, để điều trị kịp thời.

"Nghị quyết 72 không chỉ là một chính sách y tế thông thường mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, có độ phủ toàn dân, cho thấy không ai bị bỏ lại phía sau. Việc được miễn viện phí ở mức cơ bản theo lộ trình đến năm 2030 là một bước tiến quan trọng, tăng cường an sinh xã hội, giúp NLĐ giảm tối đa chi phí khi chẳng may mắc bệnh, bớt nỗi lo phải vay mượn để chi trả chi phí y tế" - ông Thắng nhấn mạnh.