"Tâm tử", khi nỗi đau được biến thành ngôn ngữ chuyển động

(NLĐO) - Thủ pháp dàn dựng vở "Tâm tử" của đạo diễn John Andrew Cunnington, đã chinh phục khán giả khi anh biến nỗi đau thành vũ điệu

Biểu diễn tối 6-2 tại Lang Spot – Art Center, sân khấu Eclipse đã chinh phục người xem với hai diễn viên Daisee và Dante trong vở "Tâm tử".

"Tâm tử" - Chạm vào điều con người thường tránh nói ra

Hiếm có tác phẩm sân khấu đương đại nào tại TP HCM dám đi thẳng vào chủ đề sảy thai – một dạng nỗi đau thầm kín, tế nhị và thường bị phủ nhận trong diễn ngôn xã hội. Với "Inner Death – Tâm Tử", đạo diễn John Andrew Cunnington cùng hai nghệ sĩ Daisee và Dante đã chọn cách kể bằng ngôn ngữ hình thể, để nói về điều không thể gọi thành lời. 

Trong không gian sân khấu của Eclipse, nơi đã trở thành "phòng thí nghiệm cảm xúc", mọi chuyển động, mọi khoảng lặng và mọi nhịp thở đều mang sức nặng của sự sẻ chia. Khán giả không xem một câu chuyện, mà đi cùng hai nhân vật chạm đến cảm xúc của họ.

Kịch múa như cấu trúc của một nội tâm đổ vỡ mà đạo diễn không kể chuyện theo tuyến tính. Vở được xây dựng như một dòng chảy ký ức – cảm xúc, nơi bi kịch sảy thai của người phụ nữ là một sự kiện "chấn thương nội tâm" lan tỏa trong từng cử động.

Không gian sân khấu tối giản

Thủ pháp dàn dựng không minh họa câu chuyện mà cho phép cơ thể "nói" điều mà lý trí không thể nói. Không gian sân khấu tối giản đã biến thực tại thành cơn mê, mà ở đó sàn diễn gần như trống. Không có đạo cụ phức tạp, chỉ có chiếc bàn, đèn treo, hai chiếc ghế, chú gấu bông, bong bóng, chiếc gương và vài điểm sáng lạnh nhạt. 

Chính sự tối giản ấy tạo ra hiệu ứng: Không gian mở cho sự nhập vai của khán giả vào thế giới tâm lý của hai nhân vật. Khoảng trống vật lý trở thành ẩn dụ cho khoảng trống trong lòng người mẹ, người cha. Màu sắc ánh sáng lạnh – ấm luân phiên biểu đạt xung đột giữa thực tại và ký ức, giữa lý trí và bản năng. 

Biên đạo múa Sabra Johnson quá giỏi, kết nối những chuyện động thành mạch kể lúc rời rạc, lúc tiết tấu đầy thú vị.

Âm thanh – nhịp tim của câu chuyện Âm thanh trong "Inner Death" không phải nhạc nền mà là một nhân vật. Lúc là nhịp tim phập phồng, như cố gắng giữ lại sự sống. Lúc là tiếng rạn nứt, như linh hồn bị xé đôi. Lúc chỉ còn im lặng tuyệt đối, tạo ra cảm giác thời gian ngừng chảy. Đạo diễn dùng âm thanh như cách phim ảnh dùng cận cảnh đưa khán giả sát vào vùng đau đớn nhất của nhân vật.

Biểu tượng hai chú hề: Những chiếc mặt nạ của nỗi buồn

Một trong những sáng tạo táo bạo của vở diễn chính là hình tượng hai chú hề. Trong văn hóa sân khấu, hề gắn với tiếng cười. Nhưng ở đây, lớp hóa trang lại trở thành mặt nạ cảm xúc – cái mà con người khoác lên để tỏ ra ổn, để không khiến người khác lo lắng, để trốn tránh sự thật rằng mình đang tan nát. 

Ý nghĩa của thủ pháp này  là nghịch lý thẩm mỹ càng tô đậm khuôn mặt hề, nhân vật càng lộ rõ sự đau đớn. Lật lại chức năng của nụ cười vở diễn cho thấy nhân vật cố che giấu, không phải biểu lộ nhưng tâm tư họ thì phản chiếu đời sống khác.

Đây là lớp ngôn ngữ mang tính triết học của đạo diễn, đưa vở diễn vượt khỏi một bi kịch cá nhân để chạm đến vùng phổ quát, đó là nỗi đau con người, dù khác nhau, vẫn được giấu dưới những chiếc mặt nạ giống nhau.

Phải dám đối diện nỗi đau

Tác phẩm này theo chân khán giả về tận nhà, vì nói kể câu chuyện của một cặp vợ chồng "không ngừng cố giữ lấy nhau", nhưng chính nỗi đau lại nhiều lần khiến họ vụn vỡ. Và cuối cùng sự chấp nhận không phải buông bỏ, mà là học cách sống với điều không thể thay đổi. 

Hai diễn viên Daisee và Dante sử dụng chuyển động đối thân (contact improvisation) để khắc họa sự ràng buộc và rạn nứt. Những cú ngã – đỡ – kéo – buông được dàn dựng như một chuỗi nhịp điệu của trái tim bị tổn thương. 

Khi sân khấu trở thành tấm gương soi vào chính mỗi người xem "Inner Death – Tâm Tử" đã kể một câu chuyện không xa lạ trong đời sống đương đại. Nó giống như một tấm gương mà khán giả buộc phải nhìn vào: mỗi người từng mất mát, từng đau buồn, từng cố giữ, từng học cách tiếp tục sống.

Vở diễn không đưa ra lời giải pháp. Nó chỉ đưa khán giả đến gần hơn với hiểu biết về nỗi đau, như một hành động chữa lành bằng nghệ thuật.

Giá trị của một tác phẩm dance theatre

Trong xu hướng đạo diễn nước ngoài dàn dựng vở diễn tại TP HCM ngày một sôi động, việc ra mắt tác phẩm khai thác các vấn đề tâm lý – xã hội bằng hình thức thử nghiệm, "Inner Death" xuất hiện như một tiếng nói mới mẻ.

Đây là một minh chứng cho sức mạnh của ngôn ngữ cơ thể và một đề xuất cho hướng phát triển của sân khấu thử nghiệm tại TP HCM.